استخراج شاخص لرنر استراتژی محور جهت تعیین قدرت بازاری دو شرکت ایران خودرو و سایپا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

صنعت خودروسازی، یکی از مهمترین صنایع ایجاد کننده ارزش افزوده در هر کشوری به دلیل برخورداری از حلقه های پیشین و پسین محسوب می شود. از ویژگی های حائز اهمیت این صنعت، ایجاد ارزش افزوده بالا و اشتغال بالا است. بازار خودروسواری ایران نشان می دهد که از سال 1375 تا به حال گرچه سهم بازاری ایران خودرو و سایپا در مقایسه با خودروسازان دیگر با کاهش قابل توجهی همراه بوده است، ولی ورود بتگاه های جدید در این دوره نتوانسته است که غالب بودن نقش دو بنگاه ایران خودرو و سایپا در بازار خودروسواری را با چالش روبرو کند. از این­رو، به منظور ارزیابی قدرت بازاری این دو بنگاه غالب در بازار  به دنبال ایجاد  شاخص جدیدی تحت عنوان  شاخص لرنر  استراتژی محور هستیم که بتواند قدرت بنگاه ها را با بالاترین اطلاعات موجود ارزیابی کند. نتایج تحقیق نشان می دهد که شاخص لرنر استراتژی محور برای هر دو بنگاه ایران خودرو و سایپا بالا بدست آمده است. ارزش این ضرایب به ترتیب برابر با 0.67 و 0.49 برای شرکت های ایران خودرو و سایپا برآورد شده است که حاکی از یک انحصار موثر در این صنعت می باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Extracting Strategy-based Lerner Index Determining Market Power for Iran Khodro and Saipa Companies

نویسندگان [English]

  • kamran barghandan 1
  • mosayeb pahlavani 2
  • mohammad nabi shahiki tash 2
1 university of sistan and balucjhestan
2 university of sistan and baluchestan
چکیده [English]

Determining the structure of a market plays an important role for policy makers to adopt efficient policies to enhance social welfare of their societies. This welfare is fulfilled more and more whenever the industry is reached to a competitive framework.
The Car maker industry is one of the important industries that create a considerable value added in terms of the pre and post production chains in all the countries. This industry is the second largest industry in Iran that uses about 600 thousands workers. Accordingly, this study first aims to estimate the strategies adopted by the dominant players of the industry, Iran Khodro and Saipa companies, based on a game-information theoretic framework and then measure the market power of them in accordance with the generalized maximum entropy estimator. The results show that the Lerner index value for Iran Khodro and Saipa is 0.67 and 0.49 respectively indicating that the two companies play an important role in the industry and the industry is so far from the competitive environment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Market Power
  • Dominant Car Maker Companies
  • Non- Cooperative Game
  • Generalized Maximum Entropy Estimator
ابویی، فاطمه؛ اشکذری، سید مرتضی و شفیعی رودپشتی، میثم (1390). «ارزیابی کارایی شرکت­های بیمه ایران»، فصلنامه اقتصاد و تجارت نوین، 27، 201-218.
برقندان، کامران؛ پهلوانی، مصیب و شهیکی­تاش، محمدنبی (1396). «آزمون فرضیه مکانیزم انتقال در صنعت بیمه»،  مجله سیاست گذاری اقتصادی، 9، 231-244.
بورس اوراق بهادار ایران، داده ها و اطلاعات مالی شرکت های پذیرفته شده، 1395.
پورکاظمی، محمدحسین؛ صمصامی، حسین و ابراهیمی قوام‌آبادی، خدیجه (1390). «اندازه‌گیری کارایی و بهره‌وری شرکت‌های بیمه‌ی دولتی و خصوصی با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده‌ها و شاخص مالم کوئیست»، پژوهشنامه بیمه زمستان، 4: 1-26.
پژویان، افسانه و زراءنژاد، منصور (1390). «بررسی ارتباط ساختار بازار بر عملکرد صنعت بیمه در ایران»، ماه نامه تازه­های جهان بیمه، 176: 4- 17.
پژویان، جمشید و شفیعی، افسانه (1387). «تحلیل ساختار در صنعت بانکداری ایران: کاربرد تجربی شاخص یو- دیوس»، فصلنامه اقتصاد مقداری، 5: 81-10.
دهقان هنوی، محمدعلی؛ حسینی نسب، سیدابراهیم؛ یاوری کاظم و سحابی، بهرام (1390). «ارتباط ساختار بازار و کارایی با سودآوری در صنعت بانکداری ایران»، مجله سیاست­گذاری اقتصادی، 3، 61-86.  
حنیفه­زاده، لطیف (1390). اندازه و ساختار بازار و کارایی شرکت­های بیمه در ایران. سومین همایش ملی تحلیل پوششی داده­ها، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد فیروزکوه.
خدادادکاشی، فرهاد (1379). «انحصار، رقابت و تمرکز در بازارهای صنعتی ایران»، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 15: 83-116.
 خدادادکاشی،‌ فرهاد (1380). ارزیابی قدرت و حجم فعالیت‎های انحصاری در اقتصاد ایران، موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی.
خدادادکاشی، فرهاد و مرادی، مهدی (1395). «مقایسه قدرت بازاری، کارایی هزینه و کشش تغییرات حدسی صنعت بانکداری قبل و بعد از تحریم‌های بانکی»، پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، 24، 7-32.

1- خداوردیزاده، محمدی و  محمدی، سمیه (1395). « بررسی ساختار بازار و اولویت‌بندی بازارهای هدف صادرات گیاهان دارویی منتخب ایران»،  مطالعات اقتصاد کاربردی، 6: 1-18.

عبادی، جعفر و شهیکی­تاش، محمدنبی (1383). «بررسی ساختار بازارهای صنعتی صادراتی کالاهای منتخب»، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 31: 33-57.
 عرفانی، علیرضا؛ کردلویی، حمیدرضا؛ کاکاوندی، محمدمهدی و اسماعیل، شمسیان (1396). «مقایسه عملکرد مالی مدیریت‌های مناطق بانک‌ها و تفکیک اثرات کشوری، استانی و رقابت‌مندی آنها به روش سهم بازار پایدار»، دانش مالی تحلیل اوراق بهادار (مطالعات مالی)،10، 83-95.
عباسی، فاطمه و نظری، محسن (1396). «بررسی رقابت و تمرکز در صنعت بیمه و تعیین استراتژی‎های رقابتیمناسب»، مجله مدیریت بازرگانی، 3، 641-660.
شهیکی­تاش، محمدنبی و حجتی، حمید (1392). «سنجش کشش تغییرات حدسی و قدرت بازاری در صنایع منتخب ایران»، فصلنامه مطالعات کاربردی اقتصاد، 2، 103-85.
شهیکی­تاش، محمدنبی و نوروزی، علی (1392). بررسی ساختار بازار صنایع کارخانه­ای ایران بر اساس مدل­های ساختاری و غیرساختاری، مطالعات کاربردی ایران، 3، 79-49.  
شهیکی­تاش، محمدنبی و کاظم­زاده، عماد (1392). «ساختار بازار خودروی سواری در ایران»، فصلنامه سیاست‌های مالی و اقتصادی، 1، 139-164.
شهیکی­تاش، محمدنبی و شیدایی، زهرا (1392). «قدرت بازاری و کارایی هزینه در صنعت بانکداری ایران (رویکرد NEIO)»، تحقیقات مدلسازی اقتصادی، 4، 129-152.
شهیکی­تاش، محمدنبی و محمودپور، کامران (1394). «ارزیابی ساختار بازار سپرده‌های بانکی در ایران»، فصلنامه مدل‌سازی اقتصادی، 9، 61-81.
شهیکی­تاش، محمدنبی و کاظم­زاده، عماد (1396). «سنجش حاشیه سود در صنعت خودروسازی ایران (بر اساس رهیافت هال- راجر)»،  مطالعات اقتصاد کاربردی، 6: 1-18.
عزیزی، شهریار و مقدسی، محمد (1391). «ارزیابی تأثیر شدت تبلیغات بر عملکرد شرکت در صنعت خودروسازی و مواد غذایی»، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، 17: 137-166.
قربانیان، عفت و اسماعیلی، عبدالکریم (1396). «بررسی رقابت ایران و آمریکا در چارچوب انحصار چند جانبه در بازار جهانی پسته»، تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 9:  225-241.
طالبلو، رضا و بهمن‌پور، حمید (1391). «اثر مقررات بانکی بر رقابت در صنعت بانکداری ایران»، دانش مالی تحلیل اوراق بهادار مطالعات مالی، 5، 13-42.
وبسایت مرکز آمار ایران، 1395.
مجلس شورای انقلاب اسلامی (1394). آسیب‌شناسی صنعت خودروی کشور و ارائه راهکارهای برون‌رفت از چالش‌های موجود در راستای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، گزارش مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی.
ناظمی اشنی، علی (1390). تحلیل قدرت بازاری در بازار برق ایران، پایانامه دکتری، اصفهان، دانشگاه اصفهان، دانشکده علوم اداری و اقتصاد.
Aguirregabiria, V., Chun-Y.H. (2006). A Dynamic Oligopoly Game of the US Airline Industry: Estimation and Policy Experiment. University of Toronto Working paper.  
Bag Well, K. (2005). The Economic Analysis of Advertising, [Online, Avaliable fromwww.stanford. Edu/kbagwell/pdf.
Bajari, P., Han, H., Stephen, R. (2004). Identification and Estimation of Discrete Games of Complete Information NBER, Technical Working Paper 301.
Bresnahan, T. F. (1989). Empirical Studies of Industries with Market Power, In Richard Schmalensee and Robert D. Willig, eds., The Handbook of Industrial Organization. 1011–57 (Amsterdam: North-Holland).  
De Jonghe, O., Vander V.R. (2008). “Competition versus Efficiency: What Drives Franchise Values in European Banking”. Journal of Banking and Finance, 32, 1820-1835.
Federico, C., Murry, C., Elie, T. (2016). Market Structure and Competition in Airline Markets, Department of Economics, Penn State.
Golan, A., George, J., Douglas, J. M. (1996). Maximum Entropy Econometrics: Robust Estimation with Limited Data, New York: John Wiley & Sons.
Lerner, A. P. (1934). “The Concept of Monopoly and the Measurement of Monopoly Power”. The Review of Economic Studies, 1, 157-175.
Perloff, J .M., Karp, L. S. and Golan, A. (2007). Estimating Market Power and Strategies. Cambridge Books, Cambridge University Press. 
Pakes, A., Michael, O. and Steve, B. (2004). Simple Estimators for the Parameters of Discrete Dynamic Games (with Entry/Exit Samples). NBER: Working Paper 10506.
Salz, T., Emanuel, V. (2017). Estimating Dynamic Games of Oligopolistic Competition: An Experimental Investigation, Colombia University, Working Paper. 12688.
Tamer, E. (2003). “Incomplete Simultaneous Discrete Response Model with Multiple Equilibria”. Review of Economic Studies, 70, 147-167.
Zhao, W., Kwok, L. (2016). “Game Theory Application and Strategic Bidding in Electricity Supply Market”, World Journal of Engineering and Technology, 4, 72-81.