بررسی ساختار بازار و اولویت‌بندی بازارهای هدف صادرات گیاهان دارویی منتخب ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه ارومیه

2 دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه ارومیه

چکیده

گسترش صادرات غیرنفتی و تنوع بخشیدن به درآمد­های صادراتی کشور به‌منظور کاهش آسیب­پذیری اهداف توسعه­ اقتصادی، ضرورت دارد. نظر به اهمیت گیاهان ­دارویی در صادرات غیرنفتی کشور پژوهش حاضر با هدف تعیین ساختار ­بازار و اولویت‌بندی بازار­های هدف صادرات جهانی گیاهان ­دارویی منتخب (رازیانه، بادیان، انیسون و گشنیز) صورت پذیرفته است. دوره مـورد مطالـعه این تحقیق 2012-2001 می‌باشد. به‌منظور تعیین ساختار بازار صادرات گیاهان دارویی ایران از دو شاخص نسبت تمرکز و هرفیندال و برای اولویت­بندی بازارهای هدف صادرات گیاهان دارویی ایران از روش­ تحلیل تاکسونومی عددی استفاده گردید. با توجه به اینکه مقدار عددی عکس شاخص هرفیندال طی دوره مورد بررسی از یک تا چهار در نوسان می‌باشد، بنابراین ساختار بازار موردنظر طی دوره مورد بررسی از دو نوع بنگاه مسلط و انحصار چندجانبه بسته می­باشد و ایران از تنوع در صادرات برخوردار نیست. همچنین کشور­های پاکستان، عربستان، امارات و قطر با توجه به سهم بین 4 تا 92 درصدی از صادرات ایران، بزرگ‌ترین شرکای تجاری ایران طی دوره مورد مطالعه بوده‌اند. نتایج اولویت‌بندی بازارهای هدف نشان داد که کشورهای ویتنام، قرقیزستان، زیمباوه، ازبکستان، گرجستان، کامرون، جامائیکا، ارمنستان، بنگلادش، هند و لیبی به‌عنوان بازارهای هدف صادرات گیاهان دارویی ایران انتخاب شدند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Determination of Market Structure and Ranking Target Markets of Iran's Export of Medicinal Plants

نویسندگان [English]

  • mohammad khodaverdizadeh 1
  • somayeh mohammadi 2
چکیده [English]

Extending non-petroleum export and diversifying export revenues were vital in order to reduce Economic development goals vulnerability. Due to importance of Medicinal Plants in Iran’s non-petroleum export, present study determined market structure and Ranks of Exporting Target Markets of Iranian Medicinal Plants (case study: Anise, badian, fennel, coriander). The investigation period is 2001 through 2012. For determine Irans’ export market structure of Medicinal Plants, herfindahl and concentration ratio indices and For ranking export target markets were applied numerical taxonomy analysis. Whereas, reverse value of the Herfindahl index fluctuated during the studied period from one to four. Therefore Irans’ export structure during the period always followed a dominant firm and Closed oligopoly and Iran does not have export diversity.Also according to the share between 4 to 92 percent of Iranian exports, Pakistan, Saudi Arabia and UAE were the biggest commercial parties of Iran. The results revealed that Viet Nam, Kyrgyzstan, Zimbabwe, Uzbekistan, Georgia, Cameroon, Jamaica, Armenia, Bangladesh, India, Libya were selected as Iran’s Medicinal Plants exports target markets.

کلیدواژه‌ها [English]

  • market structure
  • Numerical Taxonomy Analysis
  • Medicinal Plants
  • Target Markets

مراجع

اصفهانی، سید محمدجعفر (1385)؛ بررسی مزیت نسبی محصولات کشاورزی با استفاده از ماتریس تحلیل سیاستی(مطالعه موردی: استان آذربایجان­شرقی)، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز.
امجدی، افشین؛ محمدزاده، رویا و باریکانی، الهام (1389)؛ «تعیین بازارهای هدف صادرات پسته و خرمای ایران با استفاده از الگوی تقاضای صادرات و روش غربال­گیری». مجله اقتصاد کشاورزی و توسعه، 18(18): 235-193.
آذر، عادل و رجب­زاده، علی (1381)؛ تصمیم­گیری کاربردی (رویکرد)، نشر نگاه دانش.
بی‌نام (139)؛ گزارش اقتصادی و ترازنامه سال 1390، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
تاجیانی، هما و کوپاهی، مجید (1384)؛ «تخمین توابع عرضه و تقاضای صادرات زعفران ایران». مجله علوم کشاورزی ایران، 36 (3):580-573.
چیذری، امیرحسین و ابوالحسنی یاسوری، سمیه (1390)­؛ «بررسی مزیت­های نسبی و اولویت‌بندی بازارهای هدف کیوی صادراتی ایران». اقتصاد کشاورزی و توسعه، 19(76): 120-83.
حسینی، میر عبدالله (1376)؛ «ساختار بازار جهانی تولید و بازار صادراتی پسته ایران و تغییرات ساختاری آن». فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه. 18: 135-115.
حسینی، میر عبدالله و هومن، تقی (1386)؛ «مطالعه بازار جهانی خرما و بازارهای هدف خرمای صادراتی ایران». فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، 15(57):1-29.
حسینی، میر عبدالله (1375)؛ «تعیین قدرت انحصاری بازار جهانی خشکبار و جایگاه خشکبار ایران در آن». مجموعه مقالات سمینار کشاورزی ایران و بازارهای جهانی، 97-122.
دشتی، قادر؛ خداوردیزاده، محمد؛ محمدرضایی، رسول و فتحی، یحیی (1388)؛ «ساختار بازار و اولویت‌بندی بازارهای هدف صادرات پسته ایران». فصلنامه دانش کشاورزی، 1(19): 11-27.
رازینی، ابراهیم علی و فتحی، یحیی (1381)؛ موانع تعرفه­ای و غیر­تعرفه­ای صادرات ایران در بازارهای هدف، مؤسسه مطالعات و پژوهش­های بازرگانی.
زارع، ابراهیم (1387)؛ «بررسی ساختار جهانی و بازار صادراتی بادام ایران». پژوهش و سازندگی در زراعت و باغبانی، 78: 10-2.
شهیکی تاش، محمد نبی و نوروزی، علی (1393). بررسی ساختار بازار صنایع کارخانه ای ایران بر اساس مدل های ساختاری و غیر ساختاری. فصلنامه مطالعات اقتصادیِ کاربردی ایران، 3(11): 79-49.
شنگایی، راضیه؛ امین­ زاده، میلاد؛ ریاحی، اندیشه و طالبیان کرمانی، طاها (1393)؛ «بررسی ساختار بازار صادراتی و بازارهای هدف کشمش ایران». نهمین کنفرانس دوسالانه اقتصاد کشاورزی ایران، 15 و 16 اردیبهشت 1393، تهران
صادقی، کمیل؛ خداوردیزاده، صابر و خداوردیزاده، محمد (1390)؛ «تعیین مزیت نسبی صادراتی و ساختار بازار صادرات و واردات جهانی زعفران». تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 3(3): 76-59.
عزیزی، مریم (1383)؛ مطالعه ساختار بازار جهانی و تعیین بازارهای هدف زعفران ایران، چاپ اول، مؤسسه مطالعات و پژوهش­های بازرگانی، تهران.
فهیمی­فر، جمشید؛ ولی بیگی، حسن و عابدین مقانکی، محمدرضا (1383)؛ اولویت‌بندی بازارهای هدف محصولات منتخب پتروشیمی ایران، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، 31: 202-153.
کشفی بناب، علیرضا (1389)؛ «مزیت نسبی اقتصادی کشت و تجارت گیاهان دارویی در ایران و ارزش آن در بازار­های جهانی». مجله بررسی های بازرگانی، 44: 78-67.
مجاوریان، سید مجتبی؛ احمدی کلیجی، سینا و امین روان، مرضیه (1394)؛ «تعیین بازارهای هدف صادراتی گیاهان دارویی ایران». مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 2(4): 714-732.
مهرپرور حسینی، الهام؛ امینی­زاده، میلاد؛ رفیعی، حامد؛ ریاحی، اندیشه و باستانی، مهدی (1392)؛ «طرحریزی الگوی تجاری خرمای ایران؛ کاربرد مزیت‌های تجاری و تئوری ساختار بازار». نشریه اقتصاد کشاورزی، 7(2): 19-46.
Adetunji, M.­O. and Adesiyan, I. O. (2008); Economic Analysis of Plantain Marketing Akinyele Local Government Area in Oyo State, Nigeria. International Journal of Agricultural Economics & Rural Development, 1 (1): 15-21.
Agom, D. I.; Etim, G. C. and Etuk, E. A. (2012); Analysis of Wholesale Frozen Fish Markets in Calabar, Cross River State, Nigeria. Trends in Agricultural Economics, 5 (2): 61-69
Eghbali, AR.; Zamarri, A. and Gaskari, R. (2007); The ranking Irans banks by taxonomy numerical analysis. Journal of International Research Publications: publication: economy and business, 2: 128- 138.
Erlat, G. (2000); Country Concentrate of Turkish Exports and Imports Over Time. Department of Economics, Middle East Technical University.
Folayan, J. A.; Daramola, G. A. and Oguntade, A. E. (2006); Structure and performance evaluation of cocoa marketing institutions in South-Western Nigeria: An economic analysis, Journal of Food, Agriculture & Environment, 4 (2): 125-128.
Food and Agriculture Organization (FAO). 2013. .
Khaksar Astaneh, H.; Yaghoubi, H. and Kalateharabi, V. (2014); Determining Revealed Comparative Advantage and Target Markets for Iran’s Stone Fruits. Journal of Agricultural Science and Technology (JAST), 16: 253-264
Maddala, G. C.; Dobson, S. and Millen, E. (1995); Microeconomics, The regulation of monopoly, chap:10, Press Mc Grawhill Book Company, pp:185-195.
World Bank, World Development Indicators, (2013).
 
 
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار