بررسی آثار آزاد سازی قیمت انرژی بر منابع آب و خاک در بخش کشاورزی با استفاده از برنامه ریزی ریاضی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا

2 دانشجوی کارشناسی ارشد توسعه روستایی دانشگاه بوعلی‌سینا

چکیده

پرداخت یارانه برای نهاده­های کشاورزی با هدف حمایت از تولیدکنندگان و در جهت افزایش تولید محصولات کشاورزی صورت می­پذیرد، اما پایین­بودن مضاعف قیمت انرژی به­عنوان نهاده مهم تولیدی در بخش کشاورزی که از حمایت­های خاص دولت برخوردار می­باشد، آثار نامطلوبی بر بخش­های مختلف جامعه از جمله بخش کشاورزی به­همراه داشته است. پایین­ بودن بهره­وری انرژی، بالا بودن میزان مصرف داخلی انرژی در مقایسه با استانداردهای بین­المللی و بار هزینه­ای بالای یارانه انرژی بر بودجه دولت و از همه مهم­تر تخریب محیط­زیست و تأثیر بر شاخص­های پایداری کشاورزی از جمله پیامدهای نامطلوب این سیاست قلمداد می­گردند. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر سیاست آزادسازی قیمت انرژی بر شاخص­های زیست محیطی با تأکـید بر منابع آب و خاک در بخـش کشاورزی و با بهـره­گیری از رهیافت تعادل جزیی (PE) می­پردازد. نتایج حاصل از اجرای مدل، در قالب بسته نرم­افزار 9/22 GAMS نشان داد که سیاست کاهش یارانه انرژی تأثیر مثبتی در بهبود برخی شاخص­های زیست محیطی شامل میزان آب مصرفی، کود ازته و پتاس مصرفی به ازای واحد سطح به­همراه داشته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effects of Energy Price Liberalization Policies on Water & Soil Resources in Agriculture sector , Using Mathematical Programming Approach

نویسندگان [English]

  • hamid belali 1
  • mahdi mantashlo 2
چکیده [English]

Subsidies have been paid on agriculture inputs with the aim of supporting producers in order to develop agricultural products as the vital needs of consumers and as a result increase social well-being. But the low cost of energy as an important production input in agriculture sector which draws certain government supports, has undesired effects on different parts of society including agriculture. Among the undesired consequences of this policy are low energy efficiency, environment destruction threat and therefore an influence on sustainable agriculture factors, high internal consumption compared with international standards, and the high cost of energy subsidies imposed on public budget. To investigate the effects of energy price liberalization policies on the environmental factors of sustainable agriculture, this study uses partial equilibrium (PE) with mathematical programming approach and analyzes the effects of different energy cost scenarios on these indicators. The results of running the model in GAMS 22.9 software showed that decreasing energy subsides had positive influence on the improvement of environmental indicators, consumed water, and N and K fertilizers per hectare.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Energy Prices
  • Environmental indicators
  • Water & Soil Resources
  • partial equilibrium
  • mathematical programming

مراجع

آسیایی، محمد؛ خیابانی، ناصر و موسوی، بقیت­الله (1391)؛ "بررسی اثرات زیست­محیطی حذف یارانه حامل­های انرژی در بخش صنعت"، فصلنامه اقتصاد محیط­زیست و انرژی، سال اول، شماره 4: 1- 24.
بخشی، محمدرضا؛ پیکانی، غلامرضا؛ حسینی، صفدر و صالح، ایرج (1388)؛ "بررسی آثار حذف یارانه کودهای شیمیایی و اعمال سیاست پرداخت مستقیم بر الگوی کشت و مصرف نهاده­ها"، اقتصاد کشاورزی، جلد 4، شماره 2: 185- 207.
بلالی، حمید؛ خلیلیان، صادق؛ احمدیان، مجید و  ترابی پلت­کله، صدیقه (1388)؛"مطالعه آثار تعدیل یارانه انرژی در بخش کشاورزی بر تعادل و بهره­برداری منابع آب زیرزمینی با استفاده از رهیافت برنامه­ریزی پویا"، پژوهش کشاورزی، جلد هشتم، شماره 3: 95- 106.
پژوهشکده مطالعات اقتصادی و صنعتی­شریف (1388)؛"ارزیابی پیامدهای اصلاح نظام یارانه انرژی"، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران.
پهلوانی، مصیب؛ طیبی، کمیل؛ طاهری، پروین و کلاته­عربی، وحید  (1391)؛ "تعیین میزان تغییرات مصرف نهاده­های کشاورزی در اثر آزادسازی قیمت نهاده­ها"، نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی، جلد 26، شماره 4: 228- 236.
تشکینی، احمد؛ عریانی­دیلمی، بهاره و صبوری­دیلمی، محمد (1388)؛ «نظام پرداخت یارانه انرژی: مشکلات و ضرورت بازنگری آن»، مجله اقتصادی- ماهنامه بررسی مسائل و سیاست­های اقتصادی ویژه­نامه هدفمندسازی یارانه­ها. شماره 101. اسفند 1388: 141-160.
حسن­زاده، علی (1388)؛ «اصلاح قیمت حامل­های انرژی در جمهوری اسلامی ایران»، مجله تازه­های اقتصاد، سال هفتم، شماره 126: 37-51.
دفتر مطالعات زیربنایی (1387)؛ «بررسی آثار هدفمندسازی یارانه­های انرژی در بخش کشاورزی»، مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی.
رستمی، مهدی؛ سرابندی، الهام و اسماعیلیان، منیژه (1390)؛ «بررسی سیاست­های زیست­محیطی انرژی در ایران»، مجله دانشگاه صنعت نفت. دانشکده نفت تهران. 1-8.
شفیع­پور، مجید و هراتی، امیرناصر (1383)؛ «بررسی اثر افزایش قیمت حامل­های انرژی بر امور معیشتی، اجتماعی و زیست­محیطی»، علوم و تکنولوژی محیط زیست، شماره 22: 31 – 35.
طاهری، فرزانه؛ موسوی، نعمت ا...، و رضایی، محمدرضا (1389)؛ «اثر حذف یارانه انرژی بر هزینه­های تولید کلزا در شهرستان مرودشت»، مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی، جلد 2، شماره 2: 77- 90.
علیزاده، مهدی (1389). «درآمدی بر تأثیرات اقتصادی هدفمندکردن یارانه­ها»، نشریه اقتصاد شهر، شماره 8. صص106- 96.
قادری، فرید؛ رزمی، جعفر و صدیقی، عسگر (1384)؛ «بررسی تأثیر پرداخت یارانه مستقیم انرژی بر شاخص­های کلان اقتصادی با نگرش سیستمی»، نشریه دانشکده فنی، جلد 39، شماره 4: 527-537.
کریمی، فرزاد؛ و زاهدی­کیوان، مهدی (1389)؛ «تعیین اگوی بهینه­ی تخصیص یارانه­های کشاورزی به مصرف­کنندگان و تولیدکنندگان»، تحقیقات اقتصاد کشاورزی، جلد 2، شماره 4: 99-120.
منظور، داوود و حقیقی، الهام (1390)؛ «آثار اصلاح قیمت­های انرژی بر انتشار آلاینده­های زیست­محیطی در ایران، مدل­سازی تعادل عمومی محاسبه پذیر». محیط شناسی، سال سی و هفتم، شماره 60، زمستان 90: 1-12.
Akkemik, A. K., and Oguz, F. (2011); Regulation, efficiency and equilibrium: A general equilibrium analysis of liberalization in the Turkish electricity market.  Energy 36 (2011) 3282-3292.
Arguedas , C., Daan P., Soest, V. (2009). On reducing the windfall profits in environmental subsidy programs . Journal of Environmental Economics and Management 58 (2009) 192–205.
Balali, H., Khalilian, S., Viaggi, D., Bartolini, F., and Ahmadian, M. (2011). Groundwater balance and conservation under different water pricing and agricultural policy scenarios: A case study of the Hamadan-Bahar plain. Ecological Economics 70 (2011) 863–872.
Bushehri, A. M. and Wohlgenant, K., (2012). Measuring the welfare effects of reducing a subsidy on a commodity using micro-models: An application to Kuwait's residential demand for electricity. Energy Economics, Elsevier, 34(2), pages 419-425.
Charles, B. M., Grigorios, L., Schmitz, A. (2010). The Effect of Increased Energy Prices on Agriculture: A Differential Supply Approach. Journal of Agricultural and Applied Economics, 42,4(November 2010):711–718.
Daan P. and Henri L.F. (2012). On the environmental impact of energy market liberalisation. OCFEB Research Memorandum 0010, ‘Environmental Policy, Economic Reform and Endogenous Technology’, Working Paper Series 5.
Fu Jia Li, Suo Cheng Dong, Fei Li, 2012, A system dynamics model for analyzing the eco-agriculture system with policy Recommendations, Ecological Economics, 227: 34-45.
Liu, W., Li, H. (2011). Improving energy consumption structure: A comprehensive assessment of fossil energy subsidies reform in China. Energy Policy 39 (2011) 4134–4143.
Lopez, Ramon & Galinato, Gregmar I., (2007). Should governments stop subsidies to private goods? Evidence from rural Latin America. Journal of Public Economics, Elsevier, 91(5-6), pages 1071-1094.
Sohaili,  K. The Effect of Determining Gasoline Price According to Market Mechanism on Environment Pollution (Case Study of Iran). Procedia Environmental Sciences 2 (2010) 270–273.
 Tokarick, S. (2003). Measuring the Impact of Distortions in Agricultural Trade in partial and General Equilibrium. IMF working paper, wp/03/110.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار