تأثیر انباشت تحقیق و توسعه داخلی و سرریز تحقیق و توسعه خارجی بر رشد بهره وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه بوعلی سینا

2 کارشناسی ارشد اقتصاد دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

براساس نظریه ­های رشد درون­زا، فعالیت ­های تحقیق و توسعه داخلی، سرریز تحقیق و توسعه خارجی و سرمایه ­ی انسانی، موجب پیشرفت فنی و بهبود کیفیت محصولات، تسریع رشد بهره ­وری کل عوامل تولید و افزایش قدرت رقابت ­پذیری بخش کشاورزی می ­گردد. معمولاً هزینه ابداع و نوآوری در بخش کشاورزی بسیار سنگین است اما از آن­جا که ماهیت آن از جنس دانش است، با هزینه­ی بسیار کم نشر خواهد یافت. لذا سرریزهای تحقیق و توسعه خارجی، از کانال ­های مختلفی (از جمله واردات نهاده ­ها و کالاهای واسطه ­ای و سرمایه ­ای) باعث انتقال فناوری و افزایش بهره ­وری کل عوامل تولید خواهد گردید. بنابراین در راسـتای ایجاد امنیت غـذایی و افـزایش قدرت رقابت­پذیری بخش کشاورزی، هدف مطالعه حاضر بررسی تأثیر انباشت فعالیت ­های تحقیق وتوسعه داخلی و سرریز تحقیق و توسعه خارجی (از طریق فناوری متبلور در واردات کالاهای واسطه ­ای- سرمایه­ ای) و سرمایه ­ی انسانی بر رشد بهره­ وری کل عوامل تولید طی دوره ­ی 1347-1389 است. نتایج بیانگر تاثیر مثبت و معنی­ دار انباشت سرمایه تحقیق و توسعه داخلی، سرمایه ­ی انسانی و انباشت سرمایه تحقیق و توسعه خارجی (شرکای تجاریG7) بر رشد بهره ­وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی ایران است. زیرا آموزش بیشتر شاغلین در کنار توسعه فعال یت­های تحقیق و توسعه ­ی داخلی زمینه مساعدتری را جهت جذب سرریزهای تحقیق و توسعه شرکای تجاری و ارتقاء بهره­ وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی فراهم خواهد کرد. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effect of domestic R&D stock and R&D stock spillovers on total factor productivity growth of agriculture sector in Iran

نویسندگان [English]

  • abolfazl shahabadi 1
  • mostafa amiri 2
چکیده [English]

Based on endogenous growth models, domestic research and development activities (R&D), foreign R&D spillover and human capital can cause technical progress and improving product′s quality, enhancing total factor productivity growth and finally lead to enhance competitiveness power of agriculture sector. Almost the innovation and invention costs in agriculture sector are high, but since its nature is from knowledge, it spreads out with low costs. Therefore foreign research and development spillovers cause to transfer of technology and enhancing total factor productivity in different channels, which some of main channels are import of inputs, intermediate and capital goods. Thus, in respect of making food security and increasing competitiveness power in agriculture sector, the aim of this study is to determine the role of domestic and foreign research and development activities (via technologies that appeared in imported inputs, intermediate and capital goods) and human capital on total factor productivity growth in agriculture sector during 1968-2010. The results show that domestic research and development stocks, human capital and foreign research and development (G7 commercial partnerships) have significant and positive effect on total factors productivity in Iran's agriculture sector. Because more educating of employees along expanding domestic research and development activities, will make a better field for attracting research and development spillovers of commercial partnerships and enhancing total factor productivity in agriculture sector.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Agricultural Sector
  • TFP
  • R&D
  • R&D Spillover
  • Human Capital

مراجع

اکبری، نعمت­اله و رنجکش، مهدی (1382)؛ بررسی رشد بهره­وری کل عوامل تولید در بخش کشاورزی ایران طی دوره­ی 1345- 1375، فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، شماره­های 43 و44: 1-27.
امینی، علیرضا (1386)؛ بازنگری برآورد سری زمانی جمعیت شاغل به تفکیک بخش­های مختلف اقتصادی ایران (1335-1385) ، مجله برنامه ‌و ‌بودجه، سال 11، شماره 102: 47-97.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (1391)؛ «اطلاعات و نماگرهای اقتصادی ایران». تهران: دفتر بررسی­های اقتصادی. تاریخ مراجعه: 15/07/1391. قابل دسترسی در: http://www.cbi.ir/simplelist/2054.aspx.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (1391)؛ «جداول سری­های زمانی حساب­های ملی طی سال­های 1338 تا 1389 (به قیمت­های ثابت سال 1376)». تهران: دفتر بررسی­های اقتصادی. تاریخ مراجعه: 15/07/1391. قابل دسترسی در: http://www.cbi.ir/simplelist/4454.aspx.
خلیلیان، صادق و یاری، ابوالفضل (1379)؛ بررسی عوامل مؤثر بر ارزش افزوده بخش­های اقتصادی و بهره­وری آنها، مجموعه مقالات سومین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران، مشهد، مؤسسه پژوهش­های برنامه­ریزی و اقتصاد کشاورزی.
درگاهی، حسن و قدیری، امراله (1382)؛ تجزیه و تحلیل عوامل تعیین کننده رشد اقتصادی ایران (با مروری بر الگوهای رشد درون­زا)، پژوهشنامه بازرگانی، سال 7، شماره 26: 1-33.
سازمان برنامه و بودجه، قوانین بودجه سنواتی، سال­های 1347-1390، تهران.
سلامی، حبیب­اله و شاهنوشی، ناصر (1379)؛ «مقایسه بهره­وری در بخش­های صنعت و کشاورزی و عوامل مؤثر بر آن»، مجموعه مقالات سومین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران، مشهد، مؤسسه پژوهش­های برنامه­ریزی و اقتصاد کشاورزی، 287-307.
شاه­آبادی، ابوالفضل (1386)؛ اثر سرمایه­گذاری مستقیم خارجی، تجارت خارجی و سرمایه انسانی بر بهره­وری کل عوامل اقتصاد ایران، جستارهای اقتصادی، شماره 4(7): 1-29.
شاه­آبادی، ابوالفضل (1382)؛ «بررسی عوامل تعیین­کننده بهره­وری کل عوامل در اقتصاد ایران»، نامه مفید، شماره 38: 27-56.
شاه­آبادی، ابوالفضل (1388)؛ «منابع رشد کشاورزی ایران طی سال­های 1342 تا 1385». فصلنامه روستا و توسعه. سال 12، شماره 4، : 125-147.
شاه­آبادی، ابوالفضل و بشیری منظم، فاطمه (1390)؛ «بررسی نقش مؤلفه­های دانش در رشد ارزش افزوده بخش کشاورزی ایران». فصلنامه روستا و توسعه، سال 14، شماره 4: 1-21.
شاه­آبادی. ابوالفضل و پورجوان، عبداله (1389)؛ «حکمرانی و عملکرد کشاورزی»، فصلنامه روستا و توسعه، سال 13، شماره 4: 181-204.
شاه­آبادی، ابوالفضل.، پورجوان، عبداله و علی­پور، اقدس (1391)؛ بررسی تعیین­کننده­های قیمتی و غیرقیمتی بهره­وری کل عوامل بخش کشاورزی ایران، فصلنامه روستا و توسعه، سال پانزدهم، شماره 4 (پیاپی 60): 1-22.
کمیجانی، اکبر و شاه­آبادی، ابوالفضل (1380)؛ بررسی اثر فعالیت­های R&D داخلی و خارجی (از طریق تجارت خارجی) بر بهره‌وری کل عوامل تولید، پژوهشنامه بازرگانی، شماره 18: 29-65.
گمرک جمهوری اسلامی ایران (سال­های 1347-1391)؛ سالنامة آماری بازرگانی خارجی کشور،. تهران: گمرک جمهوری اسلامی ایران.
Aghion, P. and Howitt, P. (1992); “A model of growth through creative destruction”, Econometrica, 60(2): 323-351.
Alene, A. D. (2010); “Productivity growth and the effects of R&D in African agriculture”, Agricultural Economics, 41(3-4): 223–238.
Alene, A. D. and Coulibaly, O. (2009); “Productivity growth and the effects of R&D in African agriculture”, Agricultural. Economics, 41(3–4): 223–238
Bayoumi, T.; Coe, D. T. and Helpman, E. (1999); “R&D spillovers and global growth”, Journal of International Economics, 47(2): 399–428.
Chen, P-Ch.; YU, M-M.; Chang, Ch-Ch. and HSU, Sh-H. (2008). “Total factor productivity growth in China's agricultural sector”, China Economic Review, 19(4): 580–593.
Coe, D. T. and Helpman, E. (1995); “International R&D spillovers”, European Economic Review, 39(5): 859-887.
Coe, D.T.; Helpman, E. and Hoffmaister, A. W. (1997); “North–South R&D spillovers”, Economic Journal, 107(440): 134–149.
Coe, D.T.; Helpman, E. and Hoffmaister, A. W. (2009); “International R&D spillovers and institutions”, European Economic Review, 53(7): 423-451.
Coe, D. T.; Helpman, E. & Hoffmaister, A. W. (2008); “International R&D spillovers and institution”, IMF Working Paper, WP/08/104.
Coelli, T. J. and Prasada Rao, D. S. (2005); “Total factor productivity growth in agriculture: a Malmquist index analysis of 93 countries, 1980–2000”, Agricultural Economics, 32(1): 115–134.
Engelbrecht, H. J. (1997); “International R&D spillovers, human capital and productivity in OECD countries: An empirical investigation”, European Economic Review, 41(8): 1479–1488.
Easterly, W. (1991); “Distortions and growth in developing countries”, Growth Quarterly Journal of Economics, 106(2): 531-55.
Fare, R.; Grosskopf, S. and Margaritis, D. (2008); “U. S. productivity in agriculture and R&D”, Journal of Productivity Analysis, 30(1): 7-12.
Griliches, Z. (1988); “Productivity puzzles and R&D: another non-explanation”, Journal of Economic Perspectives, 2(4): 9-21.
Grossman, G.M. and Helpman, E. (1991); “Trade, knowledge spillovers, and growth”, European Economic Review, 35(2-3): 517-526.
Gutierrez, L. and Gutierrez, M. (2007). “International R&D spillovers and productivity growth in the agricultural sector: A panel cointegration approach”, European Review of Agricultural Economics, 30(3): 281-303.
Kiani, A. K.; Iqba, M. and Tariq. J, (2008); “Total factor productivity and agricultural research relationship: Evidence from crops sub-sector of Pakistan’s Punjab”, European Journal of Scientific Research, 23(1): 87-97.
Hall, J. and Scobie, G. M. (2006); “The role of R&D in productivity growth: the case of agriculture in New Zealand, 1927-2001”. New Zealand Treasury, Working Paper 06/01. Also, available on: http://www.treasury.govt.nz/publications/research-policy/wp/2006/06-01/twp06-01.pdf. Retrieved at: 2010.08.14.
Lichtenberg, F.R. and Potterie, B. P. (1998); “International R&D spillovers”, European Economic Review, 1(42): 1483-1491.
Jacobs, B.; Nahuis, R. and Tang, P. J. G. (2002); “Sectoral productivity growth and R&D spillovers in the Netherlands”, Journal of Development Economics, 150(2): 181-210.
Jacobs, B.; Nahuis, R. and Tang, P. J. G. (1998); “Human capital, R&D, productivity growth and assimilation of technologies in the Netherlands”, http://dare.uva.nl/document/13745
Fuglie, K. O.; MacDonald, J.M. and Ball, E. (2007); “Productivity growth in U.S. agriculture”, Economic Brief, No. (EB-9) 7. http://www.ers.usda.gov/publications/eb-economic-brief/eb9.aspx
Dhehibi, B., Telleria, R. and Aw-Hassan, A. (2013); “Impacts of public, private, and R&D investments on total factor productivity growth in Tunisian agriculture”, African Association of Agricultural Economists, Fourth International Conference, September 22-25, 2013, Hammamet, Tunisia
Rahman, S. and Salim, R. (2013); “Six decades of total factor productivity change and sources of growth in bangladesh agriculture (1948–2008)”, Journal of Agricultural Economics, 64( 2): 275–294.
Rebelo, S. (1991); “Long-run policy analysis and long-run growth”, Journal of Political Economy, University of Chicago Press, 99(3): 500-521.
Romer, P. M. (1990); “Endogenous technological change”, Journal of political Economy, 98(5): S71-S102.
Romer, P. M. (1986); “Increasing returns and long-run growth”, Journal of Political Economy, 94(5): 1002-37.
Schultz, T. W. (1961); “Investment in human capital”, American Economic Review, 51(1): 1-17.
Schumpeter, J. (1989); “Essays on entrepreneurs, innovations, business cycles and the evolution of capitalism”, Edited by Richard V. Clemence, New Brunswick, N.J.: Transaction Publishers, pp. 231- 253.
Singh, N. and Trieu, H. (1996); “The role of R&D in explaining total factor productivity growth in Japan, South Korea and Taiwan”, Working Paper No. 361, Department of Economics University of California at Santa Cruz, http://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=web&cd=1&cad=rja&ved=0CC0QFjAA&url=http%3A%2F%2Fciteseerx.ist.psu.edu%2Fviewdoc%2Fdownload%3Fdoi%3D10.1.1.200.9362%26rep%3Drep1%26type%3Dpdf&ei=pjGlUeqbNOO7AbFyIHQCg&usg=AFQjCNFl3z7JyeTEozuq7GLbVwSmc8QpLg&sig2=MoR0EPbRPIJW3VpOtpGw1g&bvm=bv.47008514,d.bGE
Solow, R. (1956); “A contribution to the theory of economic growth”, Quarterly Journal of Economics, 70(1): 65-94.
Solow, R. (1957); “Technical change and the aggregate production function”, Review of Economics and Statistics, 39(3): 312-320.
Shujat, A. (2003); “Total factor productivity growth in Pakistan’s agriculture: 1960-1996”, The Pakistan Development Review, 43(4): Part II, 493–513.
Swan, T. W. (1956); “Economic growth and capital accumulation”, Economic Record, 32(2): 334-361.
WDI (2012); “Research and development expenditure (% of GDP)”. Available on:http://www.databanksearch.worldbank.org/DataSearch/LoadReport.aspx?db=2&cntrycode=&sercode=GB.XPD.RSDV.GD.ZS&yrcode=#. Retrieved at: 2012.04.23.
WDI CD (2012); data.worldbank.org/products/data-books/WDI-2012.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار