تحلیل اثر ناترازی بودجۀ دولت بر رفاه اقتصادی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه اقتصاد انرژی، دانشکدۀ علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

2 کارشناس ارشد اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشکدۀ علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

3 کارشناس ارشد اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشکدۀ علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

چکیده

ناترازی بودجه و تغییرات آن می‌تواند منجر به تغییر برنامه‌های رفاه اجتماعی و اقتصادی نظیر مراقبت‌های بهداشتی، آموزشی و تأمین اجتماعی شود. این امر می‌تواند بر کیفیت زندگی شهروندان، فقر و نابرابری اثر گذاشته و رفاه اقتصادی را تحت‌تأثیر قرار دهد. در این راستا هدف پژوهش حاضر بررسی نقش ناترازی بودجۀ (عمومی، سرمایه‌ای و عملیاتی) دولت بر رفاه اقتصادی در ایران در دورۀ 1357 -1400 می‌باشد. بدین‌منظور الگوی پژوهش با استفاده از روش خودرگرسیونی با وقفه‌های توزیعی غیرخطی (نامتقارن) در دو قالب برآورد شده است. برای محاسبۀ رفاه اقتصادی نیز از شاخص جامع IEWB استفاده شده است. ناترازی بودجۀ عمومی، عملیاتی و سرمایه‌ای دولت نیز دارای روندی نوسانی است. نتایج بلندمدت حاکی از آن است که ناترازی بودجۀ عمومی، سرمایه‌ای و عملیاتی دولت بر رفاه اقتصادی نامتقارن است. به‌نحوی‌که نخست، کاهش‌ها‌ در ناترازی بودجۀ عمومی با اثری معکوس (مطلوب) بر رفاه اقتصادی همراه بوده و افزایش‌ها در آن اثر معناداری ندارد. دوم، افزایش‌ها‌ در ناترازی سرمایه‌ای بودجه با اثر مطلوب همراه بوده و اندازه‌گذاری آن از اثرگذاری نامطلوب کاهش‌ها در ناترازی سرمایه‌ای بودجه بیشتر است. سوم، افزایش‌ها در ناترازی عملیاتی بودجه به اثری مطلوب بر رفاه اقتصادی همراه است و این درحالی است که کاهش‌ها در آن اثرگذار نیست. درآمد سرانه و رشد اقتصادی نیز مطابق با انتظار به‌‌‌‌طور مستقیم بر رفاه اثرگذارند.  

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Effect of Government Budget Imbalance on Economic Welfare in Iran

نویسندگان [English]

  • Shahryar Zaroki 1
  • Sahar Nasrnejad Nesheli 2
  • Mitra Norozi 2
  • Masomeh Khosheh Gol Garusi 3
1 Associate Professor, Department of Energy Economics, Faculty of Economics and Administrative Sciences, University of Mazandaran, Babolsar, Iran
2 M. A. in Economics, Department of Economics, Faculty of Economics and Administrative Sciences, University of Mazandaran, Babolsar, Iran
3 M. A. in Economics, Department of Economics, Faculty of Social and Economic Sciences, University of Alzahra, Tehran, Iran
چکیده [English]

The budget Imbalance can lead to the reduction of social and economic welfare programs such as healthcare, education and social security. This can negatively affect the quality of life of citizens and can lead to an increase in poverty and inequality. In this regard, the aim of the present study is to investigate the role of budget imbalance on economic welfare in Iran for the period of 1978-2021. For this purpose, the research model has been estimated using the non-linear (asymmetric) Autoregressive Distributed lag method in two models. Also, IEWB comprehensive index has been used to calculate economic welfare. The movement trend of the economic welfare index shows that it fluctuated during the period under review; so that the average welfare index in the first plan has decreased compared to the previous period; While it has had an upward trend in the following periods and has an average of 128.89; Also, the trend of total Imbalance and operating and capital Imbalance has a fluctuating trend. The long-term results in the first model indicate that a decrease in the budget balance deficit has an inverse and significant effect on economic welfare, and an increase in the budget Imbalance does not have a significant effect on economic welfare. In the second model, the long-term results indicate that the increase and decrease in the capital Imbalance has direct effects on welfare. An increase in the operating Imbalance has an inverse effect on welfare, and a decrease in the operating Imbalance does not have a significant effect on welfare. Also, in both models, per capita income and economic growth have a direct and significant effect on welfare. According to the results, it is suggested that the government should adopt similar policies in the financial foundations to improve the security of the society, create the necessary infrastructure to maintain the total income tax, eliminate non-targeted tax exemptions and credit priorities in order to reduce the imbalance budget. It is also recommended that the government focus more on increasing the share of the capital component of the public budget and reduce the operational imbalance of the budget in the long-run.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic Welfare
  • Budget Imbalance
  • Asymmetric Model
  • Iran

مراجع

- آرمان‌مهر، محمدرضا؛ و فرهمندمنش، آسیه، (1396). «بررسی اثر تغییرات قیمت بر رفاه خانوارهای شهری به تفکیک دهک‌های درآمدی و گروه‌های کالایی». فصلنامۀ مدلسازی اقتصادی، 11(3): 74-49. https://eco.firuzkuh.iau.ir/article_600429.html
- اشرفی، یکتا؛ سلیمی‌فر، مصطفی؛ عادلی، ‌محمدحسین؛ و توکلیان، حسین، (1397). «بررسی اثر مخارج دولت بر رفاه در ایران: کاربرد الگوهای تعادل عمومی پویای تصادفی». فصلنامۀ پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، 20(85): 82-33. https://qjerp.ir/article-1-1940-fa.html
- حاج‌امینی، مهدی؛ احمدی‌شادمهری، محمدطاهر؛ فلاحی، محمدعلی؛ و ناجی‌میدانی، علی‌اکبر، (1395). «بررسی تأثیر کسری بودجه و مالیات تورمی بر اجزای طرف تقاضا در اقتصاد ایران». پژوهش های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، (4)16: 84-57. DOR: 20.1001.1.17356768.1395.16.4.4.3
- مهری‌تلیایی، فریبا؛ فطرس، محمدحسن؛ مولائی، محمد؛ و حسینی‌دوست، سید احسان، (1401). «بررسی اثر تحقیق و توسعه خارجی  بر شاخص رفاه اجتماعی  در کشورهای درحال توسعه منتخب». فصلنامۀ پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 12(46): 66-47.   Doi: 10.30473/egdr.2021.57270.6118
- راغفر، حسین؛ موسوی، میرحسین؛ افروزکلاردهی، الهه؛ و فولادی، معصومه، (1395). «بررسی اثرات سیاست­های مالیاتی بر رفاه مصرف­کننده در قالب الگوی تعادل عمومی نسل­های هم­پوش (OLG)». پژوهشنامة مالیات، 24(31): 31-58. URL: http://taxjournal.ir/article-1-980-fa.html
- زروکی، شهریار؛ ازوجی، حسنا؛ و ساداتی­امیری؛ سیده رقیه، (1397). «تحلیل نقش توریسم بر رفاه اقتصادی با روش داده های تابلویی». فصلنامة برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، 7(26): 121-96. Doi: 10.22080/jtpd.2018.2043
- صابرماهانی، مینا؛ زینل­زاده، رضا؛ جلائی­اسفندآبادی، سید عبدالحمید؛ و زاینده­رودی، محسن، (1401). «بررسی تکانه­های بخش­های واقعی اقتصاد بر شاخص رفاه اقتصادی در ایران». فصلنامة رفاه اجتماعی، 22(87): 148-105. Doi:10.32598/refahj.22.87.4008.1
- صادقی، حسین؛ عصاری‌آرانی، عباس؛ و مسایلی، ارشک، (1389). «بررسی رویکردی نو بر شاخص رفاه در ایران با استفاده از منطق فازی». نشریة رشد و توسعه پایدار، 10(4): 166-143. URL: http://ecor.modares.ac.ir/article-18-5714-en.html
- صیادزاده، علی؛ فرجام‌نیا، ایمان؛ حجاریان، عفیفه؛ و طاهری، بهمن، (1392). «اثر کسری بودجه بر امنیت اقتصادی ایران». فصلنامة مطالعات راهبردی، 16(2): 124 – 91. DOR: 20.1001.1.17350727.1392.16.60.4.8
- عباسیان، حمیدرضا؛ و ایزدی، مجتبی، (1401). «تأثیر مالیات نیروی ‌کار در رفاه خانوارهای فقیر و ثروتمند در راستای اجرای سیاست‌های کلی نظام جمهوری اسلامی ایران». فصلنامة سیاست­های راهبردی کلان، 11(41): 188-200. Doi: 10.30507/jmsp.2022.338118.2409
- عباسیان، عزت­الله؛ و نسرین‌دوست، میثم، (1390). اقتصاد رفاه. چاپ اول، نشر نور علم.
- عزیزی، فیروزه، (1385). «کسری بودجه و تورم در ایران، 1354-1383». دو فصلنامة جستارهای اقتصادی، 3(6): 421-448. https://iee.rihu.ac.ir/article_306.html
- علوی­باجگانی، سید علیرضا؛  پیکارجو، کامبیز؛ هژبرکیانی، کامبیز؛ و ترابی، تقی، (1398). «تبیین آثار سیاست مالی و کسری بودجه بر رشد اقتصادی در ایران: نامتقارنی و غیرخطی بودن». اقتصاد کاربردی، 9(30و31): 35-47. Dor: 20.1001.1.22516212.1398.9.0.3.5
- صباغ­کرمانی، مجید؛ یاوری، کاظم؛ حسینی­نسب، ابراهیم؛ و موسوی­نیک، هادی، (1389). «بررسی اثر حاکمیت مالی بر رفاه اجتماعی ایران در چارچوب یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی (DSGE)»، فصلنامة اقتصاد و الگوسازی، 1(4): 215-183. https://ecoj.sbu.ac.ir/article_57506.html?lang=fa
- موسوی‌جهرمی، یگانه؛ و زایر، آیت، (1387). «بررسی اثرات بودجه کسری بودجۀ دولت بر مصرف و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ایران». فصلنامة پژوهش‌های اقتصادی، 8(3): 19 – 1. URL: http://ecor.modares.ac.ir/article-18-9739-en.html
- مولایی، محمد و عبدیان، مرضیه، (1397). «بررسی عوامل موثر بر کسری بودجه ایران در سال‌های 1368-1394». فصلنامة برنامه­ریزی و بودجه، 23(1): 59-78. URL: http://jpbud.ir/article-1-1681-en.html
- وفائی، الهام؛ محمدزاده، پرویز؛ اصغرپور، حسین و فلاحی، فیروز، (1397). «ارزیابی رفاه اجتماعی و همگرایی رفاه استان‌های ایران برای سنجش توسعه مناطق ایران». فصلنامة مدلسازی اقتصادی، 12(43): 23-1. https://eco.firuzkuh.iau.ir/article_627510.html?lang=fa
 
- Abbasian, E. & Nasrindoost, M. (2010). Welfare Economy. first edition, Noor-Elam Publication. (In Persian).
- Abell, J. D. (1990). “Twin Deficits During the 1980s: An Empirical Investigation”. Journal of Macroeconmics, 12(1): 81–96. Doi: 10.1016/0164-0704(90)90057-H
- Abell, J. D., (1990). “The Role of the Budget Deficit during the Rise in the Dollar Exchange Rate from 1979-1985”. Southern Economic Journal, 57(1): 66-74. Doi: 10.2307/1060478
- Ahuja, D. & Pandit, D., (2020). “Public Expenditure and Economic Growth: Evidence from the Developing Countries”. FIIB Business Review, 9(3): 228-236. Doi:10.1177/23197145209389
- Alavi Bajgani, S.; Peykarjou, K.; Hojabr Kiani, K. & Torabi, T., (2019). “Explaining the Effects of Fiscal Policy and Budget Deficit on Economic Growth in Iran: Asymmetry and Non-linearity”, Applied Economy, 9 (30 and 31): 35-47.
Dor: 20.1001.1.22516212.1398.9.0.3.5 (In Persian).
- Alesina, A. & Tabellini, G., (1990a). “A Positive Theory of Fiscal Deficits and Government Debt”. The Review of Economic Studies, 57(3): 403–414. Doi: 10.2307/2298021
- Alkswani, M. A., (2000). “The Twin Deficits Phenomenon in Petroleum Economy: Evidence from Saudi Arabia”. Paper presented at the Seventh Annual Conference, Economic Research Forum (ERF), Amman, Jordan. http://www.mafhoum.com/press2/79E15.pdf
- Arman mehr, M. & Farahmandmanesh, A., (2017). “Studying the Effect of Price Changes on the Welfare of Urban Households Disaggregated by Income Deciles and Commodity Groups”. Economic Modeling, 11(39): 49-74. https://eco.firuzkuh.iau.ir/article_600429.html (In Persian).
- Ashrafi, Y.; Salimifar, M.; Adeli, M. H. & Tavakolian, H., (2018). “Investigating the Effects of Government Expenditures on Welfare in Iran: Application of Dynamic Stochastic General Equilibrium Models”. Quartery Journal of Economic Research and Policies, 26(85): 33-82. http://qjerp.ir/article-1-1940-en.html (In Persian).
- Azizi, F., (2006). “Budget Deficit and Inflation (A Case Study about Iran)”. Journal of Iran's Economic Essays (JIEE), 3(6): 158-220. https://iee.rihu.ac.ir/article_306.html (In Persian).
- Bachman, D. D., (1992). “Why Is the U.S. Current Account Deficit So Large? Evidence from Vector Autoregressions”. Southern Economic Journal, 59(2): 232-40. Doi: 10.2307/1060527
- Barro, R. J., (1974). “Are Government Bonds Net Wealth?”. Journal Political Economy, 81: 1095–1117. https://www.jstor.org/stable/1830663
- Barro, R. J., (1989). “The Ricardian Approach to Budget Defcits”. The Journal of Economic Perspectives, 3(2): 37–54. https://www.jstor.org/stable/1942668
- Bernheim, B. D. (1987). “Ricardian Equivalence: An Evaluation of Theory and Evidence”. NBER Macroeconomics Annual, Vol. 2: 263–304. https://www.jstor.org/stable/4623723
- Bukina, I. S., (2022). “Status and Prospects of Federal Budget Sustainability in the New Environment”. Federalism, 27(4): 142-154. (In Russ.) Doi: 10.21686/2073-1051-2022-4-142-154
- Cooley, T. F. & Hansen, G. D., (1991). “The Welfare Costs of Moderate Inflations”. Journal of Money, Credit and Banking, 23(3): 483 -503. Doi: 10.2307/1992683
- Diamond, P. A., (1955). “National Debt and Neoclassical Economic Growth”. American Economic Review, 55(5): 1125-50. URL: http://www.jstor.org/stable/1809231
- Diener, E.; Inglehart, R. & Tay, L., (2013). “Theory and Validity of Life Satisfaction Scales”. Journal Social Indicators Research, 112(3): 497-527. https://www.jstor.org/stable/24719385
- Dotsey, M., & Ireland, P. (1996). “The Welfare Cost of Inflation in General Equilibrium”. Journal of Monetary Economics, 37(1): 29 -47. Doi: 10.1016/0304-3932(95)01239-7
- Egwaikhide, F. O., (1999). “Effects of Budget Deficit on Trade Balance in Nigeria: A Simulation Exercise”. African Development Review, 11(2): 265-89. Doi: 10.1111/1467-8268.00011
- Eisner, R., (1989). “Budget Deficits: Rhetoric and Reality”. Journal of Economic Perspectives, 3(2): 73–93. Doi: 10.1257/jep.3.2.73
- Eken, S. & Helnling, T., (1988). “Back to Future: Reconstruction and Stabilization in Lebanon”. IMF, 176, Washington, DC. Doi: 10.5089/9781557757845.084
- Fasoranti, M. M. & Akindele, O. O., (2015). “An Assessment of the Relationship between Budget Deficit Syndrome and Consumer Welfare in Nigeria (1985–2014)”. Journal of Social Economics Research, 2(4), 58-74. Doi: 10.18488/journal.35/2015.2.4/35.4.58.74
- Futagami, K. & Konishi, K., (2018). “Dynamic Analysis of Budget Policy Rules in Japan”. Journal of the Japanese and International Economies, Vol. 50, 72-88. Doi: 10.1016/j.jjie.2018.09.003
- Hajamini, M.; Ahmadai Shadmehri, M. T.; Falahi, M. A. & Naji Meidani, A. A., (2016). “The Impacts of Budget Deficit and Inflationary Tax on the Demand Side of Iran’s Economy”. The Economic Research (Sustainable Growth and Development), 16(4): 57-84. DOR: 20.1001.1.17356768.1395.16.4.4.3 (In Persian).
- IMF. (2015). “Defining the Government’s Debt and Deficit”. retrieved from: https://www.imf.org/en/Publications/WP/Issues/2016/12/31/Defining-the-Governments-Debt-and-Deficit-43408.
- Izadi, H. & Abbasiyan, M., (2023). “The Effect of Labor’s Tax as a Part of the General Policies According to General Policies of Iran on the Wealthy and Poor Households’ Welfare”. Quarterly Journal of The Macro and Strategic Policies, 11(41): 188-206. Doi: 10.30507/jmsp.2022.338118.2409 (In Persian).
- Kuen Kim, T. & Zurlo, K., (2009). “How Does Economic Globalization Affect the Welfare State? Focusing on the Mediating Effect of Welfare Regimes”. International Journal of Social Welfare, 18: 130-141. Doi: 10.1111/j.1468-2397.2008.00575.x
- Little, Ian M. D., (2003). Economics and Politics: Principles of Public Policy. First editin, Oxford University Press, London. https://philpapers.org/rec/MDLEEA
- Mawejje, J. & Odhiambo, N. M., (2020). “The Determinants of Fiscal Deficits: A Survey of Literature”. Int Rev Econ, 67: 403–417. Doi: 10.1007/s12232-020-00348-8
- Mehri Telyabi, F.; Fotros, M. H.; Mowlaei, M. & Hosseinidoust, S. E., (2022). “Effect of Foreign R&D on Social Welfare Index in Sanctioned Countries”. Economic Growth and Development Research, 12(46): 66-47. Doi:10.30473/egdr.2021.57270.6118 (In Persian).
- Mousavi Jahromi, Y. & Zayer, A., (2008). “The Effects of Budget Deficit on Private Consumption & Private Investment in Iran”. The Economic Research (Sustainable Growth and Development), 8(3): 1-19. URL: http://ecor.modares.ac.ir/article-18-9739-en.html (In Persian).
- Mowlaei, M. & Abdian, M., (2018). “Determinants of Government’s Budget Deficit in Iran: 1989-2015”. Planning and Budgeting. 23(1): 59-78. URL: http://jpbud.ir/article-1-1681-en.html (In Persian).
- Musa, K.; Ali, N.; Said, J.; Ghapar, F.; Mariev, O.; Mohamed, N. & Tahir, H. M., (2023). “Does the Effectiveness of Budget Deficit Vary between Welfare and Non-Welfare Countries?”. Sustainability, 15(5): 3901. Doi: 10.3390/su15053901
- Nordhaus. W. D., (1975). “The Political Business Cycle”. The Review of Economic Studies, 42(2): 169–219. Doi: 10.2307/2296528
- Raghfar, H.; Mousavi, M.; Afrouz Klerdehi, E. & Fuladi M., (2016). “A Study of Tax Policy Effects on Consumers’ Welfare through Overlapping Generation Model”. Journal of Tax Research, 24 (31): 31-58. URL: http://taxjournal.ir/article-1-980-fa.html (In Persian).
- Roubini, N. & Sachs, J. D., (1989a). “Political and Economic Determinants of Budget Defcits in the Industrial Democracies”. European Economic Review, 33(5): 903–933. Doi: 10.1016/0014-2921(89)90002-0
- Roubini, N. & Sachs, J., (1989b). “Government Spending and Budget Defcits in the Industrial Countries”. Economic Policy, 4(8): 99–132. Doi: 10.2307/1344465
- Sabbagh Kermani, M.; Yavari, K.; Hoseini Nasab, S. E. & Mousavi Nik, S. H., (2011). “Surveying of Fiscal Dominance' Effect on Social Welfare in a Dynamic Stochastic General Equilibrium Model”. Journal of Economics and Modelling, 1(4): 183-215. https://ecoj.sbu.ac.ir/article_57506.html?lang=fa (In Persian).
- Sabermahani, M.; Zeinaladeh, R.; Jalaee Sfandabadi, S. A. & Zayanderoody, M., (2023). “Investigating the Shocks of Real Sectors of the Economy on the Welfare Index in the Iranian Economy”. Social Welfare Quarterly, 22(87): 4. Doi:10.32598/refahj.22.87.4008.1 (In Persian).
- Sadeghi, H.; Assari, A. & Masaeli. A., (2011). “Introducing a New Approach to Estimate Welfare Index in Iran: Using Fuzzy Logic Approach”. The Economic Research (Sustainable Growth and Development), 10 (4): 143-166.
URL: http://ecor.modares.ac.ir/article-18-5714-en.html (In Persian).
- Saleh, A. S. & Harvie, C., (2005). “The Budget Deficit and Economic Performance: A Survey”. The Singapore Economic Review, 50(02): 211-243. Doi: 10.1142/S0217590805001986
- Sayadzadeh, A.; Farjamnia, E.; Hajarian, A. & Taheri, B., (2013). “The Effect of Budget Deficit on Economic Security of Iran”. Strategic Studies Quarterly, 16(60): 91-124. DOR: 20.1001.1.17350727.1392.16.60.4.8 (In Persian).
- Seater, J. J., (1993). “Ricardian Equivalence”. Journal of Economic Literature, 31(1): 142–190. https://www.jstor.org/stable/2728152
- Sobrino, C. R., (2013). “The Twin Defcits Hypothesis and Reverse Causality: A Short-run Analysis of Peru”. Journal Economic Finance Adm Sci, 18(34): 9–15. Doi: 10.1016/S2077-1886(13)70018-0
- Tallman, E. W. & Rosensweig, J. A., (1991). “Investigating US Government and Trade Deficits”. Economic Review-Federal Reserve Bank Atlanta, 76(3): 1. https://fraser.stlouisfed.org/title/884/item/34751/toc/197512
- Tsoukis, C., (2000). “Price Rigidities, Inflationary Finance and Long-Run Growth”. Bulletin of Economic Research, 52(1): 67 -89.
- Ueshina, M., (2018). “The Effect of Public Debt on Growth and Welfare Under the Golden Rule of Public Finance”. Journal of Macroeconomics, 55: 1-11. Doi: 10.1016/j.jmacro.2017.08.004
- Vafaei, E.; Mohammadzadeh, P.; Asgharpour, H. & Fallahi, F., (2018). “The Analysis of Social Welfare and Welfare Convergence in The Iran’s Provinces for Evalution of Iran’s Regional Development”. Economic Modeling, 12(43): 1-23. https://eco.firuzkuh.iau.ir/article_627510.html?lang=fa (In Persian).
- Zaroki, S.; Ezoji, H. & Sadati Amiri, S. R., (2018). “Analysis of the Role of Tourism on Economic Welfare Using Panel Data”. Journal of Tourism Planning and Development, 7(26): 96-121. Doi: 10.22080/jtpd.2018.2043 (In Persian).
- Zoto, O. & Madalena, B., (2016). “Budget Deficit and Economic Growth in Albania”. In International Journal of Engineering Sciences and Research Technology. Doi:10.5281/zenodo.154199
فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران
دوره 12، شماره 48
بهمن 1402
صفحه 73-105

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار