بررسی تأثیر مالیات بر ثروت بر توزیع درآمد در اقتصاد ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه اقتصاد، دانشکدۀ اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 مربی گروه مدیریت، دانشکدۀ اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

براساس دیدگاه پیکتی، نرخ عایدی‌های ناشی از ثروت همواره از نرخ رشد اقتصادی بیشتر بوده و سهمی از درآمد ملی که به سرمایه تعلق می‌گیرد همواره بیشتر از سهم نیروی کار است؛ لذا نابرابری به‌صورت سیستمی و  به‌طور فزآینده افزایش می‌یابد. راه‌حل این مشکل، وضع مالیات حداکثری بر ثروت عنوان شده است. از این‌رو، مالیات بر اجزاء ثروت با هدف کاهش نابرابری وضع گردید. در ایران نیز این نوع مالیات از اجزاء مختلف ثروت اخذ می‌شود؛ لذا این تحقیق با هدف بررسی تأثیر مالیات بر ثروت بر توزیع درآمد در ایران انجام شد. برای این‌منظور، مدلی برآورد گردید که در آن ضریب جینی به‌عنوان متغیر وابسته و مالیات بر ثروت و مالیات بر درآمد در کنار نرخ بیکاری متغیرهای مستقل هستند. تخمین‌ها با استفاده از داده‌های سری زمانی 1397-1370 به کمک روش هم‌جمعی یوهانسن-جوسلیوس انجام گرفت. نتایج نشان‌داد که بین مالیات بر ثروت و ضریب جینی رابطۀ منفی وجود دارد. به‌طوری‌که یک‌درصد افزایش در مالیات بر ثروت باعث کاهش نابرابری به میزان 729/0%  می‌شود. نتایج نشان‌داد سرعت تأثیرگذاری سیاست‌های مالیات بر ثروت بر توزیع درآمد بسیار کند است، به‌طوری‌که اعمال یک تغییر در مالیات بر ثروت در هر سال تنها 12% از کل تأثیر خود را بر نابرابری نشان می‌دهد. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigating the Impact of Wealth Tax on Income Distribution in Iran’s Economy

نویسندگان [English]

  • Masoud Saadatmehr 1
  • Afshin Bazgir 2
1 Assistant Professor, Economics Department, Faculty of Economics, Management and Accounting, Payam Noor University, Tehran, Iran
2 Instructor of Management Department, Faculty of Economics, Management and Accounting, Payam Noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]

According to Piketty’s point of view, the rate of income from wealth is always higher than the rate of economic growth, and the share of national income that belongs to capital is always more than the share of labor force. Therefore, inequality increases systematically and increasingly. The solution to this problem is to impose a maximum tax on wealth. Therefore, the tax on the components of wealth was imposed with the aim of reducing inequality. In Iran, this type of tax is collected from different components of wealth. Therefore, this research was conducted with the aim of investigating the impact of wealth tax on income distribution in Iran. For this purpose, a model was estimated in which the Gini coefficient was the dependent variable and the wealth tax and income tax were the independent variables along with the unemployment rate. Estimates were made using the time series data of 1991-2018 with the help of the Johansen-Juselius cointegration method. The results showed that there is a negative relationship between wealth tax and Gini coefficient. So that a one percent increase in wealth tax reduces inequality by 0.729 percent. The results showed that the speed of impact of wealth tax policies on income distribution is very slow, so that applying a change in wealth tax every year shows only 12% of the total impact on inequality.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wealth tax
  • Income tax
  • Income distribution
  • Gini coefficient
  • Inequality

مراجع

- پژویان، جمشید، (1387). مالیه عمومی و تعیین خط و مشی دولت‌ها. چاپ نوزدهم، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
- جعفری‌صمیمی، احمد، (1371). اقتصاد بخش عمومی. چاپ اول، تهران: انتشارات سمت.
- خداپرست‌مشهدی، مهدی؛ و سراداری، احمد، (1396).  «تأثیر سیاست‌های مالیاتی بر تحقق عدالت اقتصادی در ایران طی دوره 1387 تا 1394». همایش ملی مالیات بر ارزش افزوده: فرصت‌ها و چالش‌ها، ایران، مشهد.
- دادگر، یدالله؛ و غفاری، علی‌اکبر، (1387). «بررسی اثر مالیات حقوق بر توزیع درآمد در ایران. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی». 8 (3): 97-73. ( http://ecor.modares.ac.ir/article-18-7526-fa.html).
- زمانی، احمد، (1378). «بررسی سیستم مالیات بر ثروت در ایران و برآورد ظرفیت مالیاتی برخی از اجزای آن». پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، 7 (11): 66-39.
- سالم، علی‌اصغر؛ و نادمی، یونس، (1396). «مالیات‌ها و توزیع درآمد در ایران: رویکرد رگرسیون آستانه‌ای». پژوهشنامه مالیات. 25 (34): 63-47 (http://taxjournal.ir/article-1-1171-fa.html).
- سیفی‌پور، رویا؛ و رضایی، محمدقاسم، (1390). «بررسی عوامل موثر بر توزیع درآمد در اقتصاد ایران با تاکید بر مالیات‌ها». پژوهشنامه مالیات، 19 (10): 142-121 (http://taxjournal.ir/article-1-100-fa.html).
- شهیکی‌تاش، محمد نبی؛ علیزاده، صدیقه، (1400). «بررسی ارتباط میان فقر، توزیع درآمد و رشد اقتصادی در ایران با رویکرد فازی». مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 10 (38): 54-39 (Doi: 10.22084/AES.2021.23461.3239) .
- فراهتی، محبوبه، (1397). «اثر ترکیب مالیاتی بر توزیع درآمد در ایران: رویکرد خودرگرسیونی با وقفه‌های توزیعی». نظریه‌های کاربردی اقتصاد، 5 (3): 212-185 https://ecoj.tabrizu.ac.ir/article_7952.html?lang=fa)).
- مهاجری، پریسا؛ و سبحانیان، سیدمحمدهادی، (1400). «سنجش تأثیر معافیت کالاها و خدمات‌ بر ضریب جینی و شدت تنازلی بودن مالیات بر ارزش‌افزوده؛ مقایسۀ قانون مالیات بر ارزش‌افزودۀ سال 1387 و اصلاحات مصوب آن در سال 1399». مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 10 (39): 71-45. (  doi: 10.22084/AES.2020.21838.3079 ).
- نوفرستی، محمد، ( 1378). ریشه واحد و هم‌جمعی در اقتصاد سنجی. چاپ اول، تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
 
- Borge, E. & Rattso, J., (2001). “Income Distribution and tax structure: Microeconomic Test of the Meltzer – Richard Hypothesis”. CES Working paper, No. 543.
- Brulhart, M. & Schmidheiny, K., (2018). “Taxpayers Seek Strategies to Avoid Wealth Tax”. Ifo DICE Report, 16 (2): 19-21.
- Chu, K.; Davoodi, H. & Gupta, S., (2000). “Income distribution and tax and government social spending policies in developing countries, Fiscal affairs Department, International Monetary Fund (IMF)”. Working Paper, No. 214: 1-47.
- Dadgar, Y. & Ghafari, A. A., (2008). “The analysis of the impact of income tax on income distribution in Iran”. The Economic Research, 8 (3): 73-97. (In Persian)
- Farahati. M., (2018). “The Effect of the Tax Mix on Income Distribution in Iran: An Autoregressive Distributed Lag (ARDL) Approach”. Applied Theories of Economics, 5 (3): 185-212. https://ecoj.tabrizu.ac.ir/article_7952.html?lang=fa(In Persian)
- Fuest, C.; Neumeier, F.; Stimmelmayr, M. & Stöhlker, D., (2018). “The Economic Effects of a Wealth Tax in Germany”. ifo DICE Report, 16 (2): 1-13.
- Guvenen, F.; Kambourov, G.; Kuruscu, B.; Ocampo-Diaz, S. & Chen, D., (2019). “Use It or Lose It: Efficiency Gains from Wealth Taxation”. National Bureau of Economic Research, No. w26284.
- Jafari Samimi, A., (1992). Public sector economics. First edition, Tehran: Samt Publications. (In Persian)
- Jakobsen, K.; Jakobsen, K.; Kleven, H. & Zucman, G., (2017). “Wealth Taxation and Wealth Inequality: Evidence from Denmark, 1980-2014”. The Quarterly Journal of Economics, 135 (1): 329-388.
- Khodaparast, M. & Saradari, A., (2016). The impact of tax policies on the realization of economic justice in Iran during the period 2008 to 2015. Value Added Tax National Conference: Opportunities and Challenges, Iran, Mashhad. (In Persian)
- Krenek, A. & Schratzenstaller, M., (2018). “A European Net Wealth Tax”. WIFO Working Papers, No. 561.
- Kuypers, S.; Figari, F. & Verbist, G., (2020). “An assessment of wealth taxes in a joint income-wealth perspective”. CSB Working Papers, No. 20/60: 1-42.
- Mohajeri, P. & Sobhanian, S. M. H., (2021). “Measuring the Effect of Goods Exemptions on the Gini Coefficients and the Degree of Regressiveness of Value Added Tax; A Comparison between the Value Added Tax Low of 2008 and its Amendments in 2020”. Applied Economics Studies Iran, 10(39): 45-71.  10.22084/AES.2020.21838.3079 (In Persian).
- Nofarsti, M., (1999). Unit Root and Aggregation in Econometrics. First edition, Tehran, Rasa Cultural Services Institute. (In Persian)
- Pejuyan, J., (2008). Public finance and government policy determination. 19th edition, Tehran: Payam Noor University Press. (In Persian)
‏- Pesaran,  H.; Shin, Y. & Smith, R., (2001). “Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationship”. Journal of Applied Econometrics, 16: 289-326.
- Piketty, T., (2015). “Capital and wealth taxation in the 21st century”. National Tax Journal, 68 (2): 449–458.
- Salem, A. A. & Nademi, Y., (2016). “Taxes and Distribution of Income in Iran: Approach to Threshold Regression”. Journal of Tax Research, 25 (34): 15-30. http://taxjournal.ir/article-1-1171-fa.html (In Persian)
- Scheuer, F. & Slemrod, J., (2021). “Taxing Our Wealth”. Journal of Economic Perspectives, 35 (1): 207–230.
- Seifipour, R. & Rezaei, M. Q., (2011). “An Analysis of the Effective Factors on Income Distribution in Iran with the Emphasis on Taxes”. Journal of Tax Research, 19, (58): 121-142. http://taxjournal.ir/article-1-100-fa.html. (In Persian)
- Rezaee, M., (2011). “An Analysis of the Effective Factors on Income Distribution in Iran with the Emphasis on Taxes”. J Tax Res, 19 (10): 121-142. http://taxjournal.ir/article-1-100-fa.html. (In Persian)
- Shahiaki Tash, M., & Alizadeh, S., (2021). “Assessing the Relationship between Poverty, Income Distribution and Economic Growth in Iran (FLSR Fuzzy approach)”. Quarterly Journal of Applied Economic Studies in Iran, 10, (38): 39-54. 10.22084/AES.2021.23461.3239. (In Persian)
- Zamani, A., (1999). “Investigating the wealth tax system in Iran and estimating the tax capacity of some of its components”. Researches and Economic Policies, 7 (11): 66-39. (In Persian).
فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران
دوره 12، شماره 46
مرداد 1402
صفحه 117-137

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار