برآورد میزان پرداخت جبرانی در نتیجۀ تغییر قیمت انرژی در حوزۀ مصرف‌کنندگان آب شرب شهری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

3 استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

گسترش شهرنشینی، نیازهای متنوع و متعددی را به‌وجود آورده که تأمین آب آشامیدنی از مهم‌ترین آن‌ها است؛ بنابراین ضرورت شناخت مقدار تقاضای آب و عوامل تأثیرگذار بر آن اهمیت دارد. در این‌میان، تأثیر کاهش یارانه‌‌های پرداختی به آب شرب از حساسیت‌‌های زیادی برخوردار است؛ چرا که افزایش قیمت آن، منجر به تغییرات رفاهی مصرف‌کنندگان شهری خواهد شد. جمعیت شهرستان ری به‌عنوان یکی از شهرستان‌های استان تهران در سال‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته است. تنها منبع تأمین آب شرب در شهرستان ری، آب زیرزمینی می‌باشد. از آنجا که سطح سفرۀ آب زیرزمینی در دشت ری کاهش محسوسی داشته است، در نتیجه بررسی تابع تقاضای آب شرب شهری در این منطقه و عوامل اثرگذار بر آن اهمیت بالایی دارد؛ بنابراین در این پژوهش با استفاده از داده‌های سری زمانی 1397-1381 و تابع مطلوبیت استون‌گری تابع تقاضای آب شهری در شهرستان ری تخمین و کشش قیمتی تقاضا و کشش درآمدی محاسبه شده است؛ همچنین با کمک معیار تغییرات جبرانی، میزان درآمدی که باید به خانوارهای شهرستان ری به‌منظور حفظ درسطح رفاه اولیه پرداخت شود به‌دست آورده شده است. نتایج نشان می‌دهد که آب در منطقۀ مورد مطالعه کالای کم کشش و ضروری بوده و میزان پرداخت جبرانی آن در سال اجرای هدفمندی یارانۀ 1389، معادل 73/179225 ریال و در سال 1397 معادل 1541430 ریال برای هر خانوار در شهرستان ری برآورد می‌شود. درنتیجۀ افزایش قیمت آب موجب کاهش محسوس رفاه مصرف‌کنند‌گان شهری شده و پرداخت جبرانی برای این‌منظور بایستی در دستور کار قرار گیرد. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Estimating the Amount of Compensatory Payment as a Result of Changes in Energy Prices in the Field of Urban Drinking Water Consumers

نویسندگان [English]

  • Seyedeh Samaneh Abbasmiri 1
  • Seied Abolghasem Mortazavi 2
  • ;Mohammad Hassan Vakilpoor 3
  • ;Hamed Najafi Alamdarlo 2
1 PhD student, Department of Agricultural Economics, Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of Agricultural Economics, Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Department of Agricultural Economics, Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The expansion of urbanization has created a variety of needs, the most important of which is the supply of drinking water. Therefore, it is important to know the amount of water demand and the factors affecting it. Meanwhile, the impact of reduced subsidies on drinking water is very sensitive. Because, increasing its price, will lead to changes the welfare of urban consumers. Rey city is one of the cities of Tehran province that the urban population in this city has increased significantly in recent years, and on the other hand, the only source of drinking water is groundwater in this city and since the level of groundwater aquifer in the Rey plain has decreased significantly, so it is important to study the function of water demand in this area and the factors affecting it. Due to the necessity of research, this paper estimates the water demand function of Rey city using the time series data of 2002-2019 and the Stone-Geary utility function. The amount of income that must be paid to the households of Rey city in order to stay at the initial welfare level is obtained with using the compensated variation index and the price elasticity of demand and the elasticity of income. The results show that water in the study area was a low elasticity and essential commodity and the amount of compensatory payment in the year of the implementation of the targeted subsidies law is equal to 179225/73 Rials and in 2019 is equal to 1541430/02 Rials. As a result, the increase in water prices has significantly reduced the welfare of urban consumers, and compensation for this purpose should be on the agenda.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Stone Geary Demand Function
  • Compensatory Payment
  • Consumer Surplus
  • Rey City

مراجع

- احمدی، سید مهدی؛ پژویان، جمشید؛ و غلامی، الهام. (1393). «هدفمندکردن قیمت حامل‌های انرژی و رفتار مصرفی خانوارهای شهری». مدلسازی اقتصادی، (3)8: 15- 1.                                             
- ادیب‌پور، مهدی؛ و شیرآشتیانی، رحیمه، (1393). «برآورد تابع تقاضای آب خانگی استان گلستان». مدلسازی اقتصادی، (2)8: 106- 91.
- اسماعیل‌نیا بالاگتابی، فاطمه؛ سرلک، احمد؛ و غفاری، هادی، (1397). «بررسی و تحلیل تقاضای آب شرب با استفاده از تابع مطلوبیت استون‌گری: مطالعه موردی: منطقه ورامین». تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 10(3): 150- 131.
- پژویان، جمشید؛ و حسینی، سید شمس الدین، (1382). «برآورد تابع تقاضای آب خانگی مطالعه موردی: شهر تهران». پژوهش‌های اقتصادی ایران، (16): 67- 47.
- خوش‌اخلاق، رحمان؛ صمدی، سعید؛ عمادزاده، مصطفی؛ و هادی‌زاده‌خیرخواه، حسین، (1381). «برآورد تابع تقاضای آب شرب شهر تهران». پژوهش‌های اقتصادی، 4: 109-130.
- خوش‌اخلاق، رحمان؛ و شهرکی، جواد، (1386). «برآورد تابع تقاضای آب خانگی در شهر زاهدان». رساله دکتری، دانشکده علوم اداری و اقتصادی دانشگاه اصفهان.
- جبل‌عاملی، فرخنده؛ و گودرزی فراهانی، یزدان، (1394). «بررسی تأثیر یارانه بر تقاضای آب خانگی شهر قم». جغرافیا و توسعه، (39) 13: 48- 29.
- سالم، علی‌اصغر؛ و مروت، حبیب؛ (1396). «تجزیه و تحلیل اثر هدفمندی یارانه‌ها بر مصرف آب خانگی درمناطق شهری کشور (رهیافت سیستم معادلات تقاضا)». پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، (4) 18: 185-161.
- سجادی فر، سید حسین؛ و خیابانی، ناصر، (1390). «مدل سازی تقاضای آب خانگی با استفاده از روش مدل عوامل تصادفی، مطالعه موردی: شهر اراک». آب و فاضلاب، (79)22: 68-59.
- شرزه‌ای، غلام‌رضا؛ و کلاهی، رضا، (1375). «برآورد تابع تقاضای آب شهری شیراز». آب و توسعه (فصلنامه امور آب وزارت نیرو)، (3)4: 63- 56.
- عبدلی، قهرمان؛ و ورهرامی، ویدا؛ (1390). «محاسبه مازاد مصرف‌کننده IT در ایران». پژوهشنامه علوم اقتصادی، (12) 6: 41-62.
- علیزاده، امین؛ فروزش، مجید؛ و انصاری، حسین، (1397). «مدلسازی تقاضای آب خانگی شهر مشهد بر اساس مدل رگرسیون فازی». آبیاری و زهکشی ایران، (2) 13: 270- 259.
- مرتضوی، ابوالقاسم؛ پیروز، رزا؛ و محمود گردی، رحیم، (1394). «تأثیر افزایش قیمت شیر بر خالص رفاه گروه‌های مختلف درآمدی شهری در ایران». پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، (3)15: 37- 23.
- هادیان، محمد، (1379). تخمین تابع تقاضای آب برای شرکت‌های آب و فاضلاب کشور. حوزه معاونت برنامه‌ریزی و بهبود مدیریت شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور.
 
- Abdoli, GH. & Varahrami, V., (2011). “Calculation of IT consumer surplus in Iran”. Journal of Economic Sciences, 12(6): 41-62 (In Persian).
- Adibpour, M. & Shirashiani, R., (2014). “Estimation of Water Demand Function in Golestan Province Household Sector”. Economics modelling, 26(2): 91-106 (In Persian).
- Ahmadi, S. M.; Pajooyan, J. & Gholami, E., (2014). “Targeting the price of energy carriers and consumption behavior of urban households in IRAN”. Economics modelling, 8(3): 1-15 (In Persian).
- Alizadeh, A.; Forouzesh, M. & Ansari, H., (2018). “Modeling the Urban Water Demand in Mashhad Based on Fuzzy Regression Model”. Iranian Journal of Irrigation and Drainage,13(2): 259-270 (In Persian).
- Al-Juaidi, A. E., (2009). Water allocation for agricultural use considering treated wastewater, public health risk, and economic Issues. Utah State University.
- Arbués, F.; Garcıa-Valiñas, M. Á. & Martınez-Espiñeira, R., (2003). “Estimation of residential water demand: a state-of-the-art review”. The Journal of Socio-Economics, 32 (1): 81-102.
- Dagnew, D. C., (2012). “Factors determining residential water demand in north western Ethiopia”. The case of Merawi (Doctoral dissertation, Cornell University).
- Dharmaratna, D. & Harris, E., (2012). “Estimating residential water demand using the Stone-Geary functional form: the case of Sri Lanka”. Water resources management, 26 (8): 2283-2299.
- Di Cosmo, V., (2011). “Are the consumers always ready to pay? A quasi-almost ideal demand system for the Italian water sector”. Water resources management, 25 (2): 465-481.
- Elgallal, M. M., (2017). Development of an approach for the evaluation of wastewater reuse options for arid and semi-arid area (Doctoral dissertation, University of Leeds).
- Esmaelnia Balagatabi, F.; Sarlak, A. & Ghffari, H., (2018). “Investigation and analysis of demand for drinking water using the Geary-Stone utility function: a case study of Varamin area”. Journal of Agricultural Economics Research, 10(3): 131-150 (In Persian).
- Hadian, M., (2000). Estimation of water demand function for National water and wastewater companies (In Persian).
- Henderson, J. M. & Quandt, R. E., (1971). Microeconomic theory: A mathematical approach.
- Hicks, J. R., (1956). A Revision of Demand Theory. London.
- Jabalameli, F. & Gudarzi Farahani, Y., (2015). “Study the Effect of Subsidy on the Household Demand of Water in Qom". Journal of Geography and Development, 39(13): 29- 48 (In Persian). 
- Khoshakhlaq, R.; Samadi, S.; Emadzadeh, M. & and Hadizadeh Khairkhah, H., (2002). “Estimation of drinking water demand function of Tehran city”. Economic Research Quarterly, 4: 109-130 (In Persian).
- Khosh Akhlaq, R. & Shahraki, J., (2006). “Estimation of domestic water demand function in Zahedan city”. doctoral dissertation, Faculty of Administrative and Economic Sciences, University of Isfahan (In Persian).
- Lopez-Mayan, C., (2014). “Microeconometric analysis of residential water demand”. Environmental and Resource Economics, 59 (1): 137-166.
Martínez-Espiñeira, R. & Nauges, C., (2004). “Is all domestic water consumption sensitive to price control?”. Applied economics, 36 (15): 1697-1703.
- Mortazavi, S. A.; Pirooz, R. & Mahmoodgordi, R., (2015). “The Effect of Increasing Milk Prices on the Net Welfare of Income Deciles of Urban Groups in Iran”. QJER, 15 (3): 23-37 (In Persian).
- Parker, J. M. & Wilby, R. L., (2013). “Quantifying household water demand: a review of theory and practice in the UK”. Water Resources Management, 27 (4): 981-1011.
- Pazhooyan, J. & Hosseini, S. SH., (2003). “Estimating the residential water demand function”. Iranian Economic Research, 16(5): 47-67 (In Persian).
- Romano, G.; Salvati, N. & Guerrini, A., (2014). “Estimating the determinants of residential water demand in Italy”. Water, 6 (10): 2929-2945.
- Sajjadifar, C. H. & KHiabani, N., (2011). “Modeling the City's Household Water
Demand Using a Randomized Factor Model Model Case Study: Arak”. Journal
of Water and Sewage, 22(3): 59- 68. (In Persian).
- Salem, A. A. & Morovat, H., (2018). “Analyzing Impacts of Targeted Subsidies Plan on Demand for Residential Water of the Iranian Urban Households using Demand System Equations Approach”. QJER, 18 (4): 161-185 (In Persian).
- Schleich, J. & Hillenbrand, T., (2009). “Determinants of residential water demand in Germany”. Ecological economics, 68 (6): 1756-1769.
- Sharzei, GH. R. & Kolahi, R., (1996). “Estimation of Urban Water Demand Function for Shiraz”. Journal of Economic Sciences, 4(3): 56- 63 (In Persian).
فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران
دوره 12، شماره 45
فروردین 1402
صفحه 203-221

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار