یارانۀ ارز ترجیحی و تأثیر آن بر کنترل قیمت کالاهای اساسی (مطالعۀ موردی: بازار گوشت مرغ ایران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی، دانشکدۀ اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استادیار اقتصاد کشاورزی، مؤسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی، تهران، ایران

چکیده

با افزایش تلاطمات ارزی در اوایل سال 1397، ستاد اقتصادی دولت، اجرای سیاست تخصیص ارز ترجیحی با نرخ ۴۲۰۰ تومان برای هر دلار آمریکا را آغاز نمود. یکی از مهم‌ترین محصولات غذایی مورد هدف این سیاست، گوشت مرغ می‌باشد که در تأمین نهاده‌های اصلی تولید به واردات وابسته است. با توجه به این‌که، همواره این پرسش درمیان محافل علمی و سیاسی کشور مورد بحث بوده که، چه میزان از یارانة پرداختی به واردات نهاده‌های تولید به مصرف‌کنندة نهایی فرآورده‌ها می‌رسد؟ پژوهش پیشِ‌رو، با به‌کارگیری اطلاعات ماهانۀ 1397-99، براساس رویکرد خودرگرسیونی با وقفه‌های گسترده به این مهم پرداخته است. با توجه به نتایج، چنان‌چه در بلندمدت یارانة پرداختی به هر کیلوگرم گوشت مرغ توسط دولت، 1% افزایش یابد، اختلاف قیمت گوشت مرغ در بازار ایران و جهان، 61/0% افزایش می‌یابد. بر این‌اساس، به‌نظر می‌رسد، اگرچه سیاست مذکور، توانسته قیمت گوشت مرغ را پایین‌تر از قیمت جهانی نگه‌دارد، اما قادر نبوده تا به‌طور کامل مصرف‌کنندة نهایی را منتفع سازد؛ زیرا که انحراف 39% یارانه‌های پنهان پرداخت‌شده در بازار گوشت مرغ وجود دارد. از این‌رو، توصیه می‌گردد تا سیاست‌گذاران اجرای این سیاست را متوقف نمایند. ضمن آن‌که براساس نتایج، مداخلة مستقیم دولت در بازار ازطریق توزیع ماهانة مرغ تنظیم بازاری، مازاد انباشتة واردات نهاده‌های دامی به ازای جوجه‌ریزی انجام شده و ریسک تأمین خوراک در صنعت تولید گوشت مرغ متغیرهای دیگری هستند که بر اختلاف قیمت گوشت مرغ در بازار ایران و جهان تأثیر می‌گذارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Preferential Currency Subsidy and its Effect on the Control of Essential Commodity Prices (Case Study: Iranian Chicken Meat Market)

نویسندگان [English]

  • Emran Taheri Reykandeh 1
  • Mehdi Shabanzadeh Khoshrody 2
1 Ph.D. Student of Agriculture Economics, Faculty of EconoInics and Agriculhral Development, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Assistant Professor of Agricultural Economics, Institute of Planning Research, Agricultural Economics and Rural Development, Tehran, Iran
چکیده [English]

With the increase of exchange rate fluctuations in early 2017, the government's economic headquarters began implementing a policy of allocating preferential currency at 4,200 tomans per US dollar. One of the most critical food products targeted by this policy is chicken meat, which depends on the supply of primary production inputs to imports. Given that, the question has always been discussed in scientific and political circles of the country: "How much subsidy goes to the import of products to the final consumer of products?", The present study, using monthly information 2017-2019, addresses this issue based on the Autoregressive Distributed Lag approach. According to the results, if, in the long run, the subsidy paid per kilogram of chicken meat by the government increases by one percent, the difference between the price of chicken meat in the Iranian and world markets will increase by 0.61 percent. Accordingly, it seems that although this policy has been able to keep the price of chicken meat below world prices, accordingly, it seems that although this policy has been able to keep the price of chicken below world prices, it has not been able to reach the final consumer and benefit her fully. Therefore, there is a 39% deviation of the hidden subsidies paid in the chicken meat market. Therefore, it is recommended that policymakers stop implementing this policy. According to the results, the government's direct intervention in the market through the monthly distribution of Market Regulation broiler, the accumulated surplus of imports of livestock inputs per hatchery, and feed supply risk in the poultry industry are other variables that affect the difference between the price of chicken in the Iranian and world markets.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Allocation of 4200 Tomans Currency
  • Government Interventions
  • Market Regulation Broiler
  • Subsidies Paid Pass-Through
  • Import of Livestock and Poultry Inputs

مراجع

اسکندری، مصطفی؛ محمدی، حمید؛ میرزایی، حمیدرضا؛ و کیخا، احمدعلی، (1396). «آثار هدفمندسازی یارانه‌های انرژی بر روند متغیر های کلان در بخش کشاورزی». تحقیقات اقتصاد کشاورزی، شمارۀ 9 (1 (پیاپی 33))، صص: 125-144.
اشرفی، یکتا؛ و صیامی عراقی، ابراهیم، (1395). «برآورد تغییرات رفاهی مصرف‌کنندگان در مناطق شهری ایران با تأکید بر هدفمندی یارانه ها». پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، شمارۀ 24(77)، صص: 163-182.
آقایاری‌هیر، مسلم؛ صادقی‌سقدل، حسین؛ عصاری آرانی، عباس؛ و سحابی، بهرام، (1397). «تأثیر یارانۀ نقدی بر الگوی مخارج خانوارهای شهری و روستایی در ایران». پژوهش‌های رشد و توسعه پایدار (پژوهش‌های اقتصادی)، شمارۀ 18(1 )، صص: 155-177.
باقری، مهرداد؛ و موسوی، سید حبیب‌اله، (1399). «بررسی اثرات هدفمندسازی یارانه انرژی بر رفاه تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان برنج در ایران: کاربرد مدل برنامه‌ریزی ریاضی قیمت درونزا». اقتصاد کشاورزی و توسعه، شمارۀ  28(109)، صص: 25-43.
پیش بهار، اسماعیل؛ فردوسی، رویا؛ و اسداله‌پور، فرشته، (1398). «انتقال قیمت در بازار گوشت مرغ ایران: به‌کارگیری مدل مارکوف سوئیچینگ خودرگرسیو(MSAR)». تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران (علوم کشاورزی ایران)، شمارۀ 50(1)، صص: 17-1.
پیش‌بهار، اسماعیل؛ اسداله‌پور، فرشته؛ و فردوسی، رویا، (1394). «بررسی اثرات شوک‌های قیمتی نهاده‌ها بر قیمت گوشت مرغ: رویکرد غیرخطی مارکوف-سویچینگ». پژوهش‌های علوم دامی (دانش کشاورزی)، شمارۀ 25(1)، صص: 79-94.
پیش‌بهار، اسماعیل؛ پاکروح، پریسا؛ و قهرمان‌زاده، محمد، (۱۳۹۶). «بررسی هم‌بستگی قیمت نفت، نرخ ارز و قیمت نهاده‌های وارداتی صنعت طیور در ایران: به‌کارگیری رهیافت مفاصل تاکی شکل». مجله اقتصاد و توسعه کشاورزی، شمارۀ ۳۱(۳)، صص: ۲۰۷-۲۱۵.
حسین‌زاد، جواد؛ و رشیدقلم، معصومه، (1396). «تأثیر تغییر نرخ ارز بر قیمت نهاده‌های اصلی دام و طیور». تحقیقات اقتصاد و توسعۀ کشاورزی ایران (علوم کشاورزی ایران)، شمارۀ 48(1)، صص: 1-8.
حسینی، سید صفدر؛ پاکروان چروده، محمدرضا؛ و سلامی، حبیب‌اله، (1395). «تأثیر اجرای سیاست هدفمندسازی یارانه‌ها بر امنیت غذایی در ایران». پژوهش‌های اقتصادی ایران، شمارۀ 21(67 )، صص: 53-82.
خیابانی، ناصر؛ و مظاهری‌ماربری، مرتضی، (1396). «بررسی اثر کاهش یارانه‌های انرژی بر توزیع درآمد در ایران با استفاده از مدل تعادل عمومی قابل محاسبه». مطالعات اقتصادی کاربردی ایران (مطالعات اقتصادی کاربردی)، شمارۀ 6(21 )، صص: 19-41.
رحمانی، فریبرز؛ احمدیان، مجید؛ و یزدانی، سعید، (1390). «بررسی آثار حذف یارانۀ نهاده‌های کشاورزی بر تولید محصولات کشاورزی منتخب در ایران». اقتصاد کشاورزی (اقتصاد و کشاورزی)، شمارۀ 5(3)، صص: 55-74.
رحیمی‌نیا، هیوا؛ و اکبری‌مقدم، بیت‌اله، (1395). «آثار اصلاح یارانه‌ها بر نابرابری رفاهی در ایران (مدل‌سازی CGE  و شاخص تغییرات معادلEV». مطالعات اقتصادی کاربردی ایران (مطالعات اقتصادی کاربردی)، شمارۀ 5(17)، صص: 243-271.
سفلایی‌شهربابک، الهام؛ موسوی، سید حبیب‌اله؛ و مرتضوی، سید ابوالقاسم، (1397). «پیامدهای حذف یارانۀ نان بر تغییر نرخ وابستگی به واردات و امنیت غذایی». تحقیقات اقتصاد کشاورزی، شمارۀ 10(3 (پیاپی 39))، صص: 55-82.
شعبان‌زاده، مهدی؛ محمودی، ابوالفضل؛ و اسفنجاری‌کناری، رضا، (1394). «بررسی اثر انتقال قیمت‌های جهانی به بازارهای داخلی برای محصولات خاص بخش کشاورزی ایران». اقتصاد و توسعۀ کشاورزی، شمارۀ 29(1)، صص: 67-55.
طرازکار، محمدحسن؛ و بخشوده، محمد، (1396). «اثر حذف یارانۀ گاز طبیعی بر خالص رفاه خانوارهای روستایی و شهری در ایران». پژوهش‌های سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی انرژی، شمارۀ 3 (6 )، صص: 37-62.
کرباسی، علیرضا؛ و کاتب، معصومه، (1390). «بررسی آثار رفاهی حذف یارانۀ کود شیمیایی بر محصولات گندم و جو». اقتصاد کشاورزی (اقتصاد و کشاورزی)، شمارۀ 5 (2)، صص: 58-72.
کشیری‌کلایی، فاطمه؛ حسینی‌یکانی، سید علی؛ و اسپانلو، محبوبه، (1396). «آثار حذف یارانۀ کود شیمیایی بر رفاه تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان (مطالعۀ موردی: محصول برنج)». اقتصاد کشاورزی و توسعه، شمارۀ 25 (98)، صص: 43-62.
گلی، یونس، و منیری، محمدرضا، (1397). «هدفمندسازی یارانه ها و ترکیب محصولات کشاورزی در سبد خانوارهای ایرانی». سیاست‌های راهبردی و کلان، شمارۀ 6(22 )، صص: 133-149.
گیلان‌پور، امید؛ کهنسال، محمدرضا؛ پرمه، زورار؛ و اسماعیلی‌پور، االهام، (1391). «بررسی تأثیر مداخلات دولت در بازار گوشت مرغ». پژوهشنامۀ بازرگانی، شمارۀ 16(63)، صص: 137-168.
کاویانی، زهرا؛ صادقی، نرگس؛ شهبازیان، آرین؛ و عبداللهی، محمدرضا، (1398). «سیاست حمایتی جایگزین ارز ترجیحی». معاونت پژوهش‌های اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ایران، 16430.
وجدی، فرنوش؛ قهرمان‌زاده، محمد؛ و حسین‌زاد، جواد، (1397). «سرریز ریسک نرخ ارز بر قیمت گوشت مرغ و نهاده‌های اصلی آن در ایران». اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی)، شمارۀ 32(3)، صص: 231-225.
 
Abbott, P. & Borot de Battisti, A., (2011). “Recent global food price shocks: Causes, consequences and lessons for African governments and donors”. Journal of African Economies, No. 20(1), Pp: 12-62.
Aghayari Hir, M.; Sadeghi, H.; Assari, A. & Sahabi, B., (2018). “The Impact of Cash Subsidy on Expenditure Pattern of Urban and Rural Households in Iran”. Quarterly Journal of Economic Research, No. 18(1), Pp: 155-177 (In Persian).
Ashrafi, Y. & Siami Araghi, E., (2016). “Estimating Consumers welfare change in urban regions of Iran emphasized on subsidies targeting”. Journal of Economic Research and Policies, No. 24(77), Pp: 163-182 (In Persian).
Bagheri, M. & Mousavi, S., (2020). “The effects of energy subsidies targeted on the welfare of producers and rice consumers in Iran: Application of price endogenous mathematical programming model”. Agricultural Economics and Development, No. 28(1), Pp: 25-43 (In Persian).
Chou, K. W., (2019). “Re-examining the time-varying nature and determinants of exchange rate pass-through into import prices”. The North American Journal of Economics and Finance, No. 49, Pp: 331-351.
Eskandary, M.; Mohammadi, H.; Mirzaei, H.R. & Kahkha, A.A., (2017). “Effects of Energy Subsidy Reform on Economic Variables in Agricultural Sector”. Agricultural Economics Research, No. 9(33), Pp: 125-144 (In Persian).
FAO. (1996). “Rome Declaration on World Food Security”. Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome.
Gilanpour, O.; Kohansal, M.; Zorar, P. & Esmaeilipur, E., (2012). “Investigation Of Government Intervention in The Chicken Meat Market”. Iranian Journal of Trade Studies (Ijts), No. 16(63), Pp: 137-168 (In Persian).
Ginn, W. & Pourroy, M., (2019). “Optimal monetary policy in the presence of food price subsidies”. Economic Modelling, No. 81, Pp: 551-575.
Goli, Y. & moniri, M., (2018). “The Targeted Subsidies Act Implementation and the Combination of Agricultural Goods in Iranian Households’ Basket”. Quarterly Journal of The Macro and Strategic Policies, No. 6(22), Pp: 121-140 (In Persian).
Hodrick, R. J., and Prescott, E. C. (1997). “Postwar US business cycles: an empirical investigation”. Journal of Money, credit, and Banking, No. 451, Pp: 1-16.
Hosseini, S.; Pakravan Charvadeh, M. & Salami, H., (2016). “The Effect of Subsidy Reform Program on Food Security in Iran”. Iranian Journal of Economic Research, No. 21(67), Pp: 53-82 (In Persian).
Hosseinzad, J. & Rashid Ghalam, M., (2017). “Exchange Rates Impacts on Poultry Husbandry Inputs Prices”. Iranian Journal of Agricutural Economics and Development Research, No. 48(1), Pp: 1-8 (In Persian).
Iddrisu, A. A. & Alagidede, I. P., (2020). “Monetary policy and food inflation in South Africa: A quantile regression analysis”. Food Policy, No. 91, Pp: 101816.
Karbasi, A. & Kateb, M., (2011). “Considering welfare effects from fertilizer subsidy removal on wheat and barley”. Agricultural Economics, No. 5(2), Pp: 58-72 (In Persian).
Kashiri Kolae, F.; Hosseini Yekani, S. & Espanloo, M., (2017). “Impacts Of Chemical Fertilizers' Subsidy Removal on Producers and Consumers Welfare: The Case Study of Rice”. Journal of Agricultural Economics and Development, No. 25(98), Pp: 43-62 (In Persian).
Kaviani, Z.; Sadeghi, N.; Shahbazian, A. & Abdullahi, M., (2019). “Supportive policy alternative Preferred currency”. Islamic Parliament Research Center, 16430 (In Persian).
Kirwan, B. E. & Roberts, M. J., (2016). “Who really benefits from agricultural subsidies? Evidence from field-level data”. American Journal of Agricultural Economics, No. 98(4), Pp: 1095-1113.
Laborde, D.; Lakatos, C. & Martin, W. J., (2019). “Poverty Impact of Food Price Shocks and Policies”. World Bank Policy Research Working Paper (8724).
Lade, G. E. & Bushnell, J., (2019). “Fuel subsidy pass-through and market structure: Evidence from the renewable fuel standard”. Journal of the Association of Environmental and Resource Economists, No. 6(3), Pp: 563-592.
Mazaheri, M. & Khiyabani, N., (2017). “Analyzing the Effects of Reducing Energy Subsidies on Income Distribution in Iran by a Computable General Equilibrium Model”. Journal of Applied Economics Studies in Iran, No. 6(21), Pp: 19-41 (In Persian).
Naylor, J.; Deaton, B. J. & Ker, A., (2020). “Assessing the effect of food retail subsidies on the price of food in remote Indigenous communities in Canada”. Food Policy, No. 93, Pp: 101889.
Pesaran, M. H. & Shin, Y., (1995). “An autoregressive distributed lag modelling approach to cointegration analysis”.
Pesaran, M. H.; Shin, Y. & Smith, R. J., (2001). “Bounds testing approaches to the analysis of level relationships”. Journal of applied econometrics, No. 16(3), Pp: 289-326.
Pishabar, E.; Pakrooh, P. & Ghahremanzadeh, M., (2017). “An Analysis Correlation between Oil Prices, Exchange Rate and Imported Inputs of Poultry Industry in Iran: Using Vine-Copula Approach”. Journal of Agricultural Economics and Development, No. 31(3), Pp: 207-215 (In Persian).
Pishbahar, E.; Asadololahpoor, F. & Ferdowsi, R., (2015). “The Effects of Input Prices Shocks on The Chicken Price: Nonlinear Approach of Markov-Switching”. Animal Science Researches, No. 25(1), Pp: 79-94 (In Persian).
Pishbahar, E.; Ferdousi, R. & Assadollahpour, F., (2019). “Price Transmission in the Market of Chicken Meat: Autoregressive Switching Markov Models (MSAR)”. Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research, No. 50(1), Pp: 1-17 (In Persian).
Pless, J. & Van Benthem, A. A., (2019). “Pass-through as a test for market power: An application to solar subsidies”. American Economic Journal: Applied Economics, No. 11(4), Pp: 367-401.
Rahiminia, H. & Akbari Moghadam, B., (2016). “The Impact of Subsidies Reform on The Inequality of Welfare in Iran (CGE Modelling and Equivalent Variation (Ev) Index)”. Journal of Applied Economics Studies in Iran, No. 5(17), Pp: 243-271 (In Persian).
Rahmani, F.; Ahmadian, M. & Yazdani, S., (2011). “Studying the effects of agricultural input subsidy elimination on selected agricultural production in Iran”. Agricultural Economics, No. 5(3), Pp: 55-74 (In Persian).
Reboredo, J. C. & Ugando, M., (2014). “US dollar exchange rate and food price dependence: Implications for portfolio risk management”. The North American Journal of Economics and Finance, No. 30, Pp: 72-89.
Reda, A. M. & Nourhan, E., (2020). “Using the ARDL bound testing approach to study the inflation rate in Egypt”. Economic Consultant, No. (3 (31)), Pp: 24-41.
Rudolf, R., (2019). “The impact of maize price shocks on household food security: Panel evidence from Tanzania”. Food Policy, No. 85, Pp: 40-54.
Shabanzadeh, M.; Mahmoodi, A. & Esfanjari Kenari, R., (2015). “Examining the Effect of World Price Transfer to Domestic Markets for Sensitive and Certain Agricultural Products in Iran”. Journal of Agricultural Economics and Development, No. 29(1), Pp: 55-67 (In Persian).
Soflaie Shahrbabak, E.; Mosavi, S. & Mortazavi, S., (2018). “The Effects of Bread Subsidy Elimination on Changes in Import Dependency Ratio and Food Security. Journal Of Agricultural Economics Research, No. 10(3), Pp: 55-82 (In Persian).
Takeshima, H. & Liverpool-Tasie, L. S. O., (2015). “Fertilizer subsidies, political influence and local food prices in sub-Saharan Africa: Evidence from Nigeria”. Food Policy, No. 54, Pp: 11-24.
Tarazkar, M. & Bakhshoodeh, M., (2017). “Welfare Effects of Natural Gas Subsidy Removal (2010-2015)”, Journal of Energy Planning and Policy Research, No. 3(1), Pp: 37-62 (In Persian).
Vajdi Hokm Abad, F.; Ghahremanzadeh, M. & Hosseinzad, J., (2018). “Risk Spillover Effect of Exchange Rate on Chicken Market and Its Major Inputs in Iran”. Journal of Economics and Agriculture Development, No. 32(3), Pp: 213-225 (In Persian).
Woo, K. Y.; Lee, S. K. & Chan, A., (2020). “Food price convergence in Canada: A nonparametric nonlinear cointegration analysis”. Economics Bulletin, No. 40(3), Pp: 2361-2371.
فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران
دوره 10، شماره 40
اسفند 1400
صفحه 281-311

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار