تأثیر وابستگی اقتصادی به منابع طبیعی و کیفیت نهادی بر سلامت در ایران (مقایسه‌ای بین چند کشور توسعه‌یافته و درحال توسعۀ صادرکنندۀ نفت)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد سلامت، دانشکدۀ حقوق و اقتصاد، واحد خمینی‌‌‌شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، خمینی‌شهر، اصفهان، ایران

2 استادیار گروه اقتصاد، دانشکدۀ حقوق و اقتصاد، واحد خمینی‌‌‌شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، خمینی‌شهر، اصفهان، ایران

چکیده

وفور منابع طبیعی در برخی از کشورها همچون موهبت عمل کرده و منجر به افزایش رشد و توسعۀ آن‌ها شده است، اما در برخی دیگر همچون مصیبت ظاهر شده و منجر به کاهش سرمایه‌گذاری در بخش‌هایی مانند سلامت به عنوان عامل مهم رشد اقتصادی و از دیدگاه عدالت اجتماعی حقی مسلّم برای همگان شده است. مقالۀ حاضر با استفاده از روش خود‌رگرسیونی با وقفه‌های گسترده (ARDL) به بررسی تأثیر وابستگی به درآمد نفت بر شاخص امید به زندگی به‌عنوان شاخص سلامت در ایران طی دورۀ 1396-1363 می‌پردازد. نتایج برآورد نشان‌داد که در بلند‌مدت تأثیر رانت نفت به‌عنوان شاخص وابستگی به منابع طبیعی، بر امید به زندگی در ایران به‌صورت U معکوس بوده است. به‌عبارتی تا اندازۀ مشخصی رانت منابع نفتی اثر مثبتی بر امید به زندگی داشته، اما با افزایش وابستگی به منابع نفتی، این اثر منفی شده است؛ سپس برای تحلیل اثر کیفیت نهادی بر ارتباط بین وابستگی به منابع نفتی و پیامد سلامت، نتایج برآورد برای ایران با سه کشور در حال توسعه با درجۀ کیفیت نهادی ضعیف شامل: عربستان‌سعودی، بحرین و کویت، و سه کشور توسعه‌یافته با درجۀ کیفیت نهادی قوی شامل: نروژ، کانادا و ایالات‌متحده آمریکا مقایسه شد. نتایج نشان داد که در کشورهای دارای کیفیت نهادی ضعیف، رابطۀ بین رانت نفت و امید به زندگی همانند ایران است، اما در کشورهای دارای کیفیت نهادی قوی، رانت نفت بر امید به زندگی بی‌اثر بوده است؛ بنابراین درجۀ توسعه‌یافتگی و کیفیت نهادی کشور در تبدیل رانت نفت به موهبت یا مصیبت مؤثر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Impact of Natural Resources Economic’s Dependence and Institutional Quality on Health in Iran (A Comparison Between Several Developed and Developing Oil Exporting Countries)

نویسندگان [English]

  • Maryam Jafari Tadi 1
  • Mostafa Rajabi 2
  • Bahar Hafezi 2
1 PhD Student of Health Economics, Faculty of Law and Economics, Khomeinishahr Branch, Islamic Azad University, Khomeinishahr/Isfahan, Iran
2 2. Assistant Professor of Economics, Faculty of Law and Economics, Khomeinishahr Branch, Islamic Azad University, Khomeinishahr/Isfahan, Iran
چکیده [English]

The abundance of natural resources in a country is considered a blessing and led to increased growth and development, but in others it has appeared as a disaster and led to a decrease in investment in sectors such as health as an important factor of economic growth and rights, but in others it has appeared as a curse of resources and led to a decrease in investment in sectors such as health as an important factor of economic growth and rights. The present article uses the Autoregressive-Distributed Lag (ARDL) method to investigate the effect of oil dependence on life expectancy index as a health index in Iran during the period 1984-2017. The results showed that in the long run, the effect of oil rents as an indicator of dependence on natural resources on life expectancy in Iran has been inversed U-shaped. In other words, to a certain extent, the rent of oil resources has had a positive effect on life expectancy, but with the increase of dependence on oil resources, this effect has become negative. Then, to analyze the effect of institutional quality on the relationship between dependence on oil resources and health outcomes, the estimation results for Iran with three developing countries with poor institutional quality including Saudi Arabia, Bahrain and Kuwait, and three developed countries with strong institutional quality Norway, Canada and the United States were compared. The results showed that in countries with poor institutional quality, the relationship between oil rents and life expectancy is the same as in Iran, but in countries with strong institutional quality, oil rents have been ineffective on life expectancy. Therefore, the degree of development and institutional quality of the country is effective in turning oil rents into a blessing or a calamity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Health
  • Dependence on Natural Resources
  • Life Expectancy
  • Institutional Quality

مراجع

آماده، حمید، (1389). «تحلیل تغییرات قیمتی گوشت مرغ با کاربرد الگوی ARDL: مطالعۀ موردی استان تهران». پژوهشنامه اقتصادی، دوره10، شمارۀ 2، صص: 325-295.
توفیقی، حمید؛ و یحیوی‌رازلیقی، حسن، (1395). «تأثیر رانت نفتی بر کیفیت نهادها در اقتصادهای نفتی». مجلۀ عملی- پژوهشی سیاست‌گذاری اقتصادی، دوۀ 8، شمارۀ 16، صص: 40-21.
حیدری‌پردون، محمدرضا؛ بارونی، محسن؛ گلستانی، شهرام؛ و نکوئی مقدم، محمود، (1394). «بررسی پویای اثر فساد بر شاخص‌های بهداشتی کشورهای منتخب؛ رویکرد خود رگرسیون برداری تابلویی». بهداشت و توسعه، دورۀ 4، شمارۀ 3، صص: 189-181.
جعفری‌طادی، مولود؛ سامتی، مرتضی؛ رجبی، مصطفی؛ و قبادی، سارا، (1399). «اثر جایگزینی درآمد نفت با درآمد مالیات بر شاخص نهادی حکمرانی در ایران». فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، دورۀ 9، 34، صص: 161-137.
سید نورانی، محمدرضا؛ و خوشکلام‌خسروشاهی، موسی، (1392). «منبع طبیعی نفت و پیشرفت اقتصادی ایران: چالش‌ها و راهکارها». مجلۀ اقتصادی، شمارۀ 11 و 12، صص: 30-5.
دقیقی، عبدالرضا؛ و عبدالاسلامی، مهشید، (1397). «نقش حکمرانی خوب در تأثیرگذاری مخارج دولت بر بخش بهداشت: مطالعه موردی منتخب از کشورهای در حال توسعه». مجلۀ اقتصادی، دورۀ 18، شمارۀ 3 و 4، صص: 21-5.
رحیمی، حافظ، (1395). بررسی برابطه بین اقتصاد و منابع انرژی و تأثیرات آن‌ها بر محیط زیست. سومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش در علوم و تکنولوژی.
رجبی، مصطفی؛ رنجبر، همایون؛ و تدین، فوژان، (1389). «به‌کارگیری روش کنترل بهینه در تحلیل سیاست‌های پولی و مالی بر متغیرهای اقتصاد ایران با تأکید بر بخش خارجی». مطالعات اقتصاد بین الملل، دورۀ 21، شمارۀ 2، صص: 100-81.
زوایفل، پیتر؛ بریر، فریدریک؛ و کیفیمان، ماتیاس، (1397). اقتصاد سلامت. ترجمۀ سارا امامقلی‌پورسفیددشتی، لطفعلی عاقلی، نور علم.
طهرانچیان، امیرمنصور؛ و نوروزی‌بیرامی، معصومه، (1390). «آزمون جانشینی پول در ایران: کاربردی از الگوی خودبازگشتی با وقفه‌های توزیعی(ARDL)». فصلنامۀ پژوهش‌های اقتصادی ایران، دورۀ 16، شمارۀ 49، صص: 115-99.
فیضی‌ینگنجه، سلمان؛ حکمتی، فرید؛ یحیوی، صمد؛ و میاوقی، صبا، (1396). «تأثیر رانت نفت بر شاخص‌های حکومت‌داری خوب در کشورهای صادرکنندۀ نفت». پژوهش‌های اقتصادی ایران، دورۀ 22، شمارۀ 71، صص: 218-189.
عسکری، محسن، (1389). «تأثیر درآمدهای نفتی بر ایجاد دولت رانتیر و دموکراسی». فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، شمارۀ 13، صص: 197-180.
ندری، صبا؛ و خدابخشی، اکبر، (1398). «بررسی اثر درآمدهای مالیاتی و نفتی بر هزینه‌های سلامت در ایران»، فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، دورۀ 8، شمارۀ 31، صص: 275-255.

 Amadeh, H., (2010). “A Survey on The Price Changes of Chicken Meat in Tehran Province, Through Application of ARDL Modelling”. Economic Research Review, No. 10 , 2 (37), Pp: 295 - 325.

Akçay, S., (2006). “Corruption and Human Development”. Cato Journal, No. 26(1), Pp: 29-48.
Albayrak, M., (2010). “Sağlık Sektöründe Yolsuzlular: Nedensellik Analizi”. New World Sciences Academy, No. 5(3), Pp:  158-175.
Aljarallah, R. A. & Angus, A., (2020a). “Dilemma of Natural Resource Abundance: A Case Study of Kuwait”. SAGE Open, No. 10(1), Pp: 1-24.
Aljarallah, R. A. (2020b). “Natural resource dependency, institutional quality and human capital development in Gulf Countries”. Heliyon, No. 6(7), Pp: 1-11.
Ampofo, G. K. M.; Cheng, J.; Asante, D. A. & Bosah, P., (2020). “Total natural resource rents, trade openness and economic growth in the top mineral-rich countries: New evidence from nonlinear and asymmetric analysis”. Resources Policy, No. 68(C), Pp: 1-17.
Askari, M., (2010). “Impact of Oil Revenues on Creation of a Rentier State and Democracy”. Political Science Quarterly, No. 13, Pp: 181-197.
Chambers, D. & Guo, J. T., (2009). “Natural resources and economic growth: Some theory and evidence”. Annals of Economics and Finance, No. 10(2), Pp: 367–389.
Chang, W. Y. & Wei, D., (2019). “Natural resources and infectious diseases: The case of malaria, 2000–2014”. The Social Science Journal, No. 56(3), Pp: 324-336.
Couttenier, M., (2008). “Relationship between Natural Resources and Institutions”. Paris School of Economics Working paper, Pp: 1-40.
Cutler, D.; Deaton, A. & Lleras-Muney, A., (2006). “The determinants of mortality”. J. Econ. Perspect. No. 20 (3), Pp: 97–120.
Daghighi, A. & Abdol Islami, M., (2018), “The role of good governance in the impact of government spending on the health sector: a case study selected from developing countries”. Economic Journal, No. 18 (3 and 4), Pp: 5-21.
El Anshasy, A. A. & Katsaiti, M. S., (2015). “Are natural resources bad for health?”. Health & place, No. 32, Pp: 29-42.
Ellner, S., (1999). “The Paradox of Plenty: Oil Booms and Petro-States”. By Terry Lynn Karl. Berkeley: University of California Press, 1997. 342p. $55.00 cloth, $22.00 paper. American Political Science Review, No. 93(4), Pp: 1-380.
Feizi Yangjeh, S.; Hekmati Farid, S.  &Yahyavi Miyavaghi, S., (2017). “The effect of oil rents on indicators of good governance in oil exporting countries”. Iranian Economic Research, No. 22(71), Pp: 189-218.
Factor, R. & Kang, M., (2015). “Corruption and population health outcomes: an analysis of data from 133 countries using structural equation modeling”. International Journal of Public Health, No. 60(6), Pp: 633-641.
Firebaugh, G. & Beck, F. D., (1994). “Does economic growth benefit the masses? Growth, dependence, and welfare in the third world”. American Sociological Review, No. 631-653.
Gylfason, T., (2006). “Natural resources and economic growth: From dependence to diversification. In Economic liberalization and integration policy”. Berlin, Heidelberg: Springer, Pp: 201-131
Haydari Pardon, M.; Barouni, M.; Golestani, Sh. & Nekoei Moghaddam, M., (2015). “Dynamic Analysis of The Effect of Corruption on Health Indices in Selected Countries Using Panel Var Model”. Health and Development Journal, No. 4 (3),  Pp: 181-189.
Hong, J. Y., (2017). “Does oil hinder social spending? Evidence from dictatorships, 1972–2008”. Studies in Comparative International Development, No. 52(4), Pp: 457-482.
Hvidt, M., (2013). Economic diversification in GCC countries: Past record and future trends. Pp: 1-28.
Jafari Tadi, M.; Sameti, M.; Rajabi, M. & Ghobadi, S., (2020). “The Effect of Replacing Oil Revenue with Tax Revenue on the Institutional Governance Index in Iran”. Applied Economics Studie, No. 9(34), Pp: 137-161.
Kraay, A.; Kaufmann, D. & Mastruzzi, M., (2010). “The worldwide governance indicators: methodology and analytical issues”. The World Bank, Pp: 1-28.
Leite, M. C. & Weidmann, J., (1999). “Does mother nature corrupt: Natural resources, corruption, and economic growth”. International Monetary Fund. Pp: 1-34.
Listhaug, O., (2005). “Oil wealth dissatisfaction and political trust in Norway: A resource curse?”. Western European Politics, No. 28(4), Pp: 834-851.
Madreimov, T. & Li, L., (2019). “Natural‐resource dependence and life expectancy: A nonlinear relationship”. Sustainable Development, No. 27(4), Pp: 681-691.
Marshall, M. G. & Elzinga-Marshall, G., (2017). “Global report 2017: Conflict, governance and state fragility”. Vienna, VA: Center for Systemic Peace, Pp: 1-52.
Mauro, P., (2004). “The Persistence of corruption and slow economic growth”. IMF staff papers, No. 51(1), Pp: 1-18.
Mavrotas, G.; Murshed, S. M. & Torres, S., (2011). “Natural resource dependence and economic performance in the 1970–2000 period”. Review of Development Economics, No. 15(1), Pp: 124-138.
Nadri, S. & Khodabakhshi, A., (2019). “Investigation of the Tax Income and Oil Revenues on Health Expenditure in Iran”. Quarterly journal of Applied Economics Studies, No. 8(31), Pp: 255-275.
Pesaran, M. H.; Shin, Y. & Smith, R. J., (2001). “Bounds testing approaches to the analysis of level relationships”. Journal of applied econometrics, No. 16(3), Pp: 289-326.
Pesaran, M. H. & Smith, R., (1995). “Estimating long-run relationships from dynamic heterogeneous panels”. Journal of econometrics, No. 68(1), Pp: 79-113.
Rahimi, H., (2016). “Study of The Relationship Between Economics and Energy Resources and Their Effects on the Environment”. Third International Conference on Research in Science and Technology, Berlin, Germany, Pp: 1-15.
Rajabi, M.; Ranjbar, H. & Tadayon, F., (2010), “Applying the Optimal Control Method in The Analysis of Monetary and Fiscal Policies on The Variables of Iran's Economy with Emphasis on The Foreign Sector”. International Economic Studies, No. 21(2), Pp: 100 -81.
Ross, M. L., (2013). The oil curse: How petroleum wealth shapes the development of nations. Princeton University Press, Pp: 688-689.
Ross, M. L., (2015). “What have we learned about the resource curse?”. Annual Review of Political Science, No. 18, Pp: 239-259.
Sachs, J. D. & Warner, A. M., (1995). Natural resource abundance and economic growth (No. w5398). National Bureau of Economic Research.
Seghir, M. & Damette, O., (2013). Natural resource curse: a non linear approach in a panel of oil exporting countries, 1-22.
Saha, S. & Zhang, Z., (2017). “Democracy-growth nexus and its interaction effect on human development: A cross-national analysis”. Economic Modelling, No. 63, Pp: 304-310.
Sala-i-Martin, X. & Subramanian, A., (2013). “Addressing the natural resource curse: An illustration from Nigeria”. Journal of African Economies, No. 22(4), Pp: 570-615.
Seyed Nourani, M. & Khoshkalam Khosroshahi, M., (2013). “The Natural Source of Oil and Iran's Economic Development: Challenges and Solutions”. Economic Journal, No. 11 & 12, Pp: 5-30.
Soares, Rodrigo R., (2007). “On the determinants of mortality reductions in the developing world. Popul”. Dev. Rev. No. 33 (2), Pp: 247–287.
Sterck, O., (2016). “Natural resources and the spread of HIV/AIDS: Curse or blessing?”. Social Science & Medicine, No. 150, Pp: 271-278.
Stijns, J. P. C. (2005). “Natural resource abundance and economic growth revisited”. Resources Policy, No. 30(2), Pp: 107–130.
Tehranchian, A. & Noroozi Beairami, M., (2012). “Testing Currency Substitution in Iran an Application of Auto Regressive with Distributed Lags (ARDL) Model”. Iranian Economic Research, No. 16(49), Pp: 99-115.
Tofighi, H. & Yahyavi Razlighi, H., (2016). “The Effect of Oil rents on the Institutional Quality in Oil-Based Economies”. the jurnal of economic policy, No. 8(16), Pp:  21-40.
Ventelou, B. & Abu-Zaineh, M., (2016). “Medicine and democracy: The importance of institutional quality in the relationship between health expenditure and health outcomes in the MENA region”. Health Policy, No. 120(8), Pp: 928-935.
Wang, J.; Caminada, K.; Goudswaard, K. & Wang, C., (2018). “Income polarization in European countries and Europe wide, 2004–2012”. Cambridge Journal of Economics, No. 42(3), Pp: 797-816.
Wang, Y. T.; Mechkova, V. & Andersson, F., (2019). “Does Democracy Enhance Health? New Empirical Evidence 1900–2012”. Political Research Quarterly, No. 72(3), Pp: 554-569.
Weil, D. N., (2014). “Health and economic growth”. In: Handbook of economic growth, Elsevier, No. 2, Pp: 623-682.
Weil, D. N.; Foster, A.; Friedberg, R.; Genesove, D. & Sohn, B., (2005). “Accounting for the Effect of Health on Economic Growth”. NBER Working Paper 11455, Pp: 1-53.
Welsch, H., (2008). “Resource dependence, knowledge creation, and growth: Revisiting the natural resource curse”. Journal of Economic Development, No. 33(1), Pp: 45-70.
Wigley, S., (2017). “The resource curse and child mortality, 1961–2011”. Social Science & Medicine, No. 176, Pp: 142-148.

Zweifel, P.; Breyer, F. & Kifmann, M. (2018). “Health Economics”. Translated by: Imam QoliPour sefidashti, S. & Aqeli, L., Noor Alam, Pp: 1-698.

فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران
دوره 10، شماره 39
مهر 1400
صفحه 215-245

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار