پیش‏‌بینی دینامیک سرمایه‏‌گذاری بخش خصوصی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، اراک، ایران

2 استادیار گروه اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، سنندج، ایران

3 استادیار گروه اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، اراک، ایران

چکیده

کشور ایران با وجود ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های قابل‌توجه، در زمینۀ جذب سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی در دهه‌های اخیر، عملکرد متفاوتی داشته و چنان‌چه این وضعیت ادامه یابد در آینده شاهد فاصلۀ اقتصادی هرچه بیشتر با سایر کشورهای توسعه‌یافته می‌باشیم؛ به‌همین منظور، این مطالعه درصدد است پس از بررسی عوامل اقتصادی اثرگذار بر سرمایه‌گذاری خصوصی در اقتصاد ایران، با استفاده از روش جدید و کارآمد تحت‌عنوان DMA، اقدام به پیش‌بینی عوامل ‌مؤثر ‌بر سرمایه‌گذاری به‌منظور شناسایی دقیق نحوۀ‌ واکنش سرمایه‌گذاری به تغییرات در متغیرهایی که ازنظر تئوریکی فرض می‌شود بر سرمایه‌گذاری ‌مؤثر ‌است، طی سال‌های 1397-1380 مورد ارزیابی قرار دهد و تعیین گردد که در هر مقطعی از زمان کدام متغیر (یا متغیرها) عامل تأثیرگذارتری بر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی بوده است تا در این‌راستا بتوان توصیه‌های سیاستی مناسبی را به‌منظور هدایت متغیرهای اقتصادی به‌سمت افزایش سرمایه‌گذاری خصوصی ارائه دهد. نتایج حاکی از آن است که حضور متغیر تورم و متغیر حجم نقدینگی از سال 1388 تا سال‌های 96 و 97 بسیار بالاتر از سایر سال‌ها است و احتمال حضور متغیر مخارج دولت از سال 1389 به‌بعد بالا است، متغیر تولید ناخالص داخلی در اغلب سال‌ها با احتمال بالا در پیش‌بینی سرمایه‌گذاری حضور دارد، با واقعی نمودن نرخ ارز در سال‌های 92-97 حضور متغیر نرخ ارز با احتمال بیشتری ملاحظه می‌شود، احتمال حضور متغیر تسهیلات بانکی از سال 1390 به‌بعد بالاتر می‌باشد، احتمال حضور متغیر فضای کسب‌وکار در سال‌های مورد بررسی بسیار کم می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Predicting the Dynamics of Private Sector Investment in Iran

نویسندگان [English]

  • Mehdi Behnamian 1
  • Abdolnasser Shojaei 2
  • Gholamali Haji 3
1 PhD student in Economics, Islamic Azad University, Arak Branch, Arak, Iran
2 Assistant Professor, Department of Economics, Islamic Azad University, Sanandaj Branch, Sanandaj, Iran
3 Assistant Professor, Department of Economics, Islamic Azad University, Arak Branch, Arak, Iran
چکیده [English]

Despite significant capacities and potentials, Iran has performed differently in attracting investors and economic actors in recent decades, and if this situation continues, we will see more economic distance with other developed countries in the future. After examining the economic factors affecting private investment in the Iranian economy, using a new and efficient method called DMA, to predict the factors affecting investment in order to accurately identify how the investment responds to changes in these variables during the years 1397-1380. Evaluate and determine which variable (or variables) has been the most influential factor on private sector investment at any point in time in order to provide appropriate policy recommendations to guide economic variables to increase private investment. The results show that the presence of the inflation variable after 2009 is less than 0.5, the probability of the presence of the liquidity variable in 1996 and 1997 is much higher than other years, the probability of the presence of the variable government expenditure from 1389 onwards is high, the GDP variable in Most years are present with high probability in investment forecasting. With the realization of the exchange rate in the years 92-97, the presence of the exchange rate variable is more probable. The probability of the presence of the variable of bank facilities from 1390 onwards is higher. Business is very low in the years under review.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sector Investment
  • Dynamic Averaging Model
  • Models of Variable Parameters Over Time
  • Predicting Variables

مراجع

آهنگری، عبدالمجید؛ و سعادت‌‌مهر، مسعود، (1387). «رابطه‌ ریسک و سرمایه‌‌گذاری خصوصی در ایران». پژوهش‌‌نامه علمی پژوهشی اقتصاد کلان، شمارۀ 81(30)، صص: 32-13.
احمدی، سید وحید، (1387). «بررسی مقایسه‌‌ای شاخص‌‌های فضای کسب‌‌وکار در ایران و جهان». مجموعه پژوهش‌‌‌‌های اقتصادی، شمارۀ 30. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
پایتختی اسکویی، سید علی؛ و طبقچی اکبری، لاله؛ (1396). «تأثیر ‌مولفه‌‌های فضای کسب‌‌و‌‌کار بر سرمایه-گذاری بخش خصوصی». فصلنامۀ سیاست‌‌های مالی و اقتصادی، شمارۀ 18، صص: 185-171.
پایتختی اسکویی، سید علی؛ طاهری، حسن و ابقایی، فلور، (1391). «مدیریت عوامل مؤثر بر سرمایه‌‌گذاری بخش خصوصی در ایران». مجلۀ فراسوی مدیریت، شمارۀ 6(23)، صص: 170-149.
پژویان، جمشید؛ و خسروی، تانیا، (1391). «تأثیر ‌تورم بر سرمایه‌‌گذاری بخش خصوصی». فصلنامۀ علمی پژوهشی دانش سرمایه‌‌گذاری، شمارۀ 1(4)، صص: 17-1.
تاری، فتح‌‌اله، (1395). «تأثیر ‌تسهیلات بانکی در سرمایه‌‌گذاری بخش‌‌های صنعت، معدن و کشاورزی، اقتصاد و تجارت نوین». پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، شمارۀ 11(3)، صص: 71-51.
حاجی، غلامعلی؛ و عسگری، مینا (1390). «اثر سرمایه‌‌گذاری خصوصی و دولتی بر رشد اقتصادی در ایران». فصلنامۀ اقتصاد کاربردی، شمارۀ 2(5)، صص: 121-99.
دودانگی، محمد، (1395). «عوامل ‌مؤثر ‌بر جذب سرمایه‌‌گذاری داخلی و خارجی در ایران». فصلنامۀ پژوهش‌‌های رشد و توسعه اقتصادی، شمارۀ 6(23)، صص: 147-131.
سهیلی، کیومرث؛ فتاحی، شهرام؛ و سرخوندی، مهناز، (1396). «بررسی توابع واکنش بانک مرکزی با استفاده از قاعده تیلور». اقتصاد پولی مالی، شمارۀ 7(2)، صص: 180-155.
عسلی، مهدی، (1375). «برآوردی از سرمایه گذاری بخش خصوصی در ایران 1371-1338». مجلۀ برنامه و بودجه، شمارۀ 10، صص: 40-19.
فرزین، محمدرضا؛ اشرفی، یکتا؛ و فهیمی‌‌فر، فاطمه، (1391). «بررسی اثر سرمایه‌‌گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی: تلفیق روش‌های سیستم دینامک و اقتصادسنجی». فصلنامۀ پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارائی، شمارۀ 61، صص: 62 –29.
فلاحی، محمدعلی؛ و چشمی، علی، (1383). «برآورد تابع سرمایه‌‌گذاری توبین با تاکید بر نقش مالیات بر شرکت‌‌ها در ایران». فصلنامۀ پژوهش‌‌نامه بازرگانی، شمارۀ 45، صص: 306-283.
کفشگر جلودار، حسین، (1396). نظریه‌‌های سرمایه‌‌گذاری. پژوهشکدۀ باقرالعلوم، تهران.
کاظمی، اعظم؛ بیک، مجید؛ هادیان، الهام؛ و حکیمی، فاطمه، (1392). «شناسایی و اولویت‌‌بندی عوامل مؤثر بر جذب سرمایه‌‌گذاری با استفاده از تکنیک TOPSIS». فصلنامۀ سیاست‌‌های مالی و اقتصادی، شمارۀ 4(1)، صص: 72-45.
کاظمی، ابوطالب؛ و عربی، زهرا، (1392). «تأثیر ‌هزینه‌‌های دولتی بر سرمایه‌‌گذاری خصوصی در ایران طی دوره 1389–1341». فصلنامۀ مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، شمارۀ 3(9)، صص: 245-223.
کازرونی، علیرضا؛ و بقایی، فلور، (1387). «بررسی مخارج مصرفی و سرمایه‌ای دولت بر سرمایه‌‌گذاری بخش خصوصی در ایران (2005-1971)». فصلنامۀ پژوهش‌های اقتصادی، شمارۀ 8(1)، صص: 20-1.
کشاورزیان پیوستی، اکبر، (1380). «برآورد تابع سرمایه‌‌گذاری خصوصی در بخش صنعت ایران به روش هم انباشتگی». برنامه و بودجه، شمارۀ 5، صص: 79-55.
کشیش‌بانوسی، روبینا، (1378). «بررسی تأثیر ‌اعتبارات بر سرمایه‌‌گذاری و تولید در اقتصاد ایران با تاکید بر بخش‌‌های صنعت و معدن و کشاورزی». مجموعه پژوهش‌‌های اقتصادی. بانک مرکزی جمهوری اسلامی، تهران.
گسکری، ریحانه؛ قنبری، حسنعلی؛ و اقبالی، علیرضا، (1383). «بی‌‌ثباتی در اقتصاد کلان و سرمایه‌‌گذاری بخش خصوصی در ایران». پژوهش‌‌نامه اقتصادی، شمارۀ 6(4)، صص: 131-113.
مشیری، سعید، (1380). «پیش‌‌بینی تورم ایران با استفاده از مدل‌‌های ساختاری سری‌‌های زمانی و شبکه‌های عصبی». مجلۀ تحقیقات اقتصادی، شمارۀ 36(1)، صص: 184-147.
نیکومرام، هاشم، (1382). «تحلیل متغیرهای اثر‌‌گذار بر رشد اقتصادی». فصلنامۀ پژوهش‌‌های اقتصادی، شمارۀ 3(10)، صص: 280-255.
هژیرکیانی، کامبیز؛ و خدامرادی، مریم، (1381). «رابطه سرمایه‌‌گذاری بخش خصوصی و دولتی در ایران». پژوهش‌‌های اقتصادی ایران، شمارۀ 4(10)، صص: 65-41.
هژیرکیانی، کامبیز؛ و سبزی، کیومرث، (1385). «تابع سرمایه‌‌گذاری خارجی در ایران». پژوهشنامۀ اقتصادی، شمارۀ 6(22)، صص: 204-161.
هژیرکیانی، کامبیز؛ و رحیم‌زاده، حسن، (1388). «رابطۀ سرمایه‌‌گذاری خصوصی و رشد اقتصادی در ایران (با تأکید بر مدل رشد اقتصادی درون‌‌زا)». مجلۀ دانش و توسعه، شمارۀ 30، صص: 97-67.
 
Aggarwal, A., (2005). Performance of export processing zones: A comparative analysis of India, Sri Lanka and Bangladesh (No. 155). Working Paper.‏
Ahangari, A. & Saadat Mehr, M., (2009). “The relationship between risk and private investment in Iran”. Macroeconomic Research Journal, No. 81(30), Pp: 13-32 (In Persian).
 Ahmadi, S. V., (2009). A comparative study of business environment indicators in Iran and the world. Economic Research Collection, 30. Central Bank of the Islamic Republic (In Persian).
Asali, M., (1997). “Estimation of private sector investment in Iran 1992-1999”. Journal of Planning and Budgeting, No. 10, Pp: 19-40 (In Persian).
Aye, G.; Gupta, R.; Hammoudeh, S. & Kim, W. J., (2015). “Forecasting the price of gold using dynamic model averaging”. International Review of Financial Analysis, No. 41, Pp: 257-266.
Baur, D. G. & Glover, K. J., (2014). “Heterogeneous expectations in the gold market: Specification and estimation”. Journal of Economic Dynamics and Control, No. 40, Pp: 116-133.
Boyarchenko, N.; Adrian, T. & Giannone, D., (2020). Multimodality in Macro-Financial Dynamics.‏
Brave, S. A.; Butters, R. A. & Justiniano, A., (2019). “Forecasting economic activity with mixed frequency BVARs”. International Journal of Forecasting, No. 35(4), Pp: 1692-1707.‏
Doudangi, M., (2016). “Factors affecting domestic and foreign investments in Iran”. Quarterly Journal of Economic Growth and Development Research, No. 6(23), Pp: 147-131.
Dudangi, M., (2017). “Factors affecting the attraction of domestic and foreign investment in Iran”. Journal of Economic Growth and Development Research, No. 6 (23), Pp: 131-147 (In Persian).
Farzin, M. R.; Ashrafi, Y. & Fahimifar, F., (2012). “Investigating the Effect of Foreign Direct Investment on Economic Growth: Combining Dynamic System Methods and Econometrics”. Quarterly Journal of Economic Research and Policy, Ministry of Economic Affairs and Finance, No. 61, Pp: 29-62 (In Persian).
 Fallahi, M. A. & Cheshmi, A., (2005). “Estimation of Tobin investment function with emphasis on the role of corporate tax in Iran”. Quarterly Journal of Business Research, No. 45, Pp: 283-306 (In Persian).
Figueiredo, F. M. R., (2010). Forecasting Brazilian inflation using a large data set. Central Bank of Brazil Working Paper, 228.
 Gaskari, R.; Ghanbari, H. A. & Eghbali, A. R., (2005). “Instability in macroeconomics and private sector investment in Iran”. Economic Research Journal, No. 6(4), Pp: 113-131 (In Persian).
Gupta, R.; Hammoudeh, S.; Kim, W. J. & Simo-Kengne, B. D., (2014). “Forecasting China's foreign exchange reserves using dynamic model averaging: The roles of macroeconomic fundamentals, financial stress and economic uncertainty”. The North American Journal of Economics and Finance, No. 28, Pp: 170-189.
Ghura, D., (1997). Private investment and endogenous growth: Evidence from Cameroon.
Koop, G. & Korobilis, D., (2012). “Forecasting inflation using dynamic model averaging”. International Economic Review, No. 53(3), Pp: 867-886.
Hajir Kiani, K. & Rahimzadeh, H., (2009). “The relationship between private investment and economic growth in Iran (with emphasis on the endogenous economic growth model)”. Journal of Knowledge and Development, No. 30, Pp: 67-97 (In Persian).
Hajir Kiani, K. & Sabzi, K., (2007). “Foreign investment function in Iran”. Journal of Economics, No. 6(22), Pp: 161-204 (In Persian).
 Hajir Kiani, K. & Khodamradi, M., (2002). “The relationship between private and public sector investment in Iran”. Iranian Economic Research, No. 4(10), Pp: 41-65 (In Persian).
Haji, Gholam, A. & Asgari, M., (2012). “The effect of private and public investment on economic growth in Iran”. Journal of Applied Economics, No. 2(5), Pp: 99-121 (In Persian).
Florian, H.; Koop, G.; Onorante, L.; Pfarrhofer, M. & Schreiner, J., (2021). Nowcasting in a Pandemic using Non-Parametric Mixed Frequency VARs (No. 2021-01).‏
Hussein, M. A., (2009). “Impacts of foreign direct investment on economic growth in the Gulf Cooperation Council (GCC) Countries”. International Review of Business Research Papers, No. 5(3), Pp: 362-376.
Kafshgar Jolodar, H., (2018). Investment theories. Baqerul Uloom Research Institute, Tehran (In Persian).
Kazemi, A.; Beyk, M.; Hadian, E. & Hakimi, F., (2013). “Identifying and prioritizing the factors affecting investment attraction using TOPSIS technique”. Quarterly Journal of Fiscal and Economic Policies, No. 4(1), Pp: 45-72 (In Persian).
Kazemi, A. & Arabi, Z., (2013). “The Impact of Government Expenditures on Private Investment in Iran during 1341-1389”. Iranian Journal of Applied Economic Studies, No. 3(9), Pp: 245-223 (In Persian).
 Kazeruni, A. R. & Baghaei, F., (2009). “Investigating Consumer Expenditures and Government Capital on Private Sector Investment in Iran (1971-2005)”. Journal of Economic Research, No. 8(1), Pp: 1-20 (In Persian).
 Keshavarzian Piousti, A., (2001). “Estimation of private investment function in Iran's industrial sector by co-integration method”. Plan and Budget, No. 5, 55-79 (In Persian).
Kishish Banousi, R., (2000). Investigating the effect of credits on investment and production in Iran's economy with emphasis on industry, mining and agriculture. Collection of economic researches. Central Bank of the Islamic Republic, Tehran (In Persian).
Kibritçioğlu, A., (1995). “Free zones in Turkey and their macroeconomic effects”. In: Revised Paper of the Version Prepared for the Seminar on the Concepts and Instruments of the Economic Development in Turkey: A Model for Palestine, Antalya (Pp. 1-24).
Knox, A. D., (1952). “The acceleration principle and the theory of investment: a survey”. Economica, No. 19(75), Pp: 269-297.
Koop, G. & Korobilis, D., (2011). “UK macroeconomic forecasting with many predictors: Which models forecast best and when do they do so?”. Economic Modelling, No. 28(5), Pp: 2307-2318.
Koop, G.; McIntyre, S.; Mitchell, J. & Poon, A., (2020). “Regional output growth in the United Kingdom: More timely and higher frequency estimates from 1970”. Journal of Applied Econometrics, No. 35(2), Pp: 176-197.‏
Mohamed, S. E. & Sidiropoulos, M. G., (2010). “Another look at the determinants of foreign direct investment in MENA countries: an empirical investigation”. Journal of economic development, No. 35(2), Pp: 75.
Moshiri, S., (2002). “Predicting Iran Inflation Using Structural Models of Time Series and Neural Networks”. Journal of Economic Research, No. 36(1), Pp: 147-184 (In Persian).
Nikomram, H., (1382). “Analysis of variables affecting economic growth”. Journal of Economic Research, No. 3(10), Pp: 155-180 (In Persian).
  Pajouyan, J. & Khosravi, T., (2012). “The effect of inflation on private sector investment”. Investment Knowledge Quarterly, No. 1(4), Pp: 1-17 (In Persian).
Paytakhti Oskooi, S. A. & Tabagchi Akbari, L., (2018). “The Impact of Business Environment Components on Private Sector Investment”. Quarterly Journal of Fiscal and Economic Policies, No. 18, Pp: 171-185 (In Persian).
Paytakhti Oskooi, S. A.; Taheri, H. & Abqaei, F., (2012). “Management of factors affecting private sector investment in Iran”. Journal of Management Beyond, No. 6(23), Pp: 149-170 (In Persian).
Plojovic, S., (2011). Attracting and Directing Foreign Direct Investments Slovak-Serbian EU Enlargement Fund Collection of Selected Policy Papers (pp.25-33)
Raftery, A. E.; Kárný, M., & Ettler, P., (2010). “Online prediction under model uncertainty via dynamic model averaging: Application to a cold rolling mill”. Technometrics, No. 52(1), Pp: 52-66.
Santos-Paulino, A. U., (2002). “Trade liberalisation and export performance in selected developing countries”. Journal of Development studies, No. 39(1), Pp: 140-164.
Schorfheide, F. & Song, D., (2020). Real-time forecasting with a (standard) mixed-frequency VAR during a pandemic.‏
Shafiee, S. & Topal, E., (2009). “When will fossil fuel reserves be diminished?”. Energy policy, No. 37(1), Pp: 181-189.
Sjaastad, L. A. & Scacciavillani, F., (1996). “The price of gold and the exchange rate”. Journal of international Money and Finance, No. 15(6), Pp: 879-897.
Soheili, K.; Fattahi, Sh. & Sarkhundi, M., (2018). “Investigation of central bank response functions using the Tay lor rule”. Monetary Economics, No. 7(2), Pp: 155-180 (In Persian).
Tari, F., (2017). “The Impact of Banking Facilities on Investment in Industry, Mining and Agriculture, Economy and New Trade”. Institute of Humanities and Cultural Studies, No. 11(3), Pp: 51-71 (In Persian).
Tortora, A. D., (2010). “Exchange rate forecasting: Bayesian model averaging and structural instability”. Electronic copy available at: http://www. webmeets. com/files/papers/SAEE/2010/538/BMA_FX_SJM. pdf.‏
فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران
دوره 10، شماره 40
اسفند 1400
صفحه 147-179

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار