اثرات شوک نرخ ارز بر ارزش صنایع منتخب در بورس اوراق بهادار تهران با رهیافت TVP-FAVAR

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه اقتصاد، دانشکدۀ اقتصاد، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استاد گروه اقتصاد، دانشکدۀ اقتصاد، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 دانشجوی دکتری گروه اقتصاد، دانشکدۀ اقتصاد، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

با توجه به آن‌که اثرات شوک‏های ارزی بر بازار سرمایه می‏تواند الگوهای رفتاری بخش‌های مختلف اقتصاد را تحت تأثیر قرار دهد؛ بنابراین شناخت صحیح سازوکار اثرگذاری نرخ ارز بر بخش‌های مختلف اقتصاد، ضرورتاً مستلزم آگاهی از اثرات این متغیر بر بازارهای مالی مهم و چگونگی تغییرات عوامل نهادی در این بازارهاست؛ به‌همین منظور، این پژوهش تلاش دارد تا اثرات شوک نرخ ارز بر ارزش شرکت‌های فعال در صنایع مختلف بازار بورس اوراق بهادار تهران را با به‏کارگیری الگوی پارامترهای متغیر طی زمان و با استفاده از داده‏های فصلی طی یک دوره (1390-1397) مورد بررسی قرار دهد. نتایج این پژوهش بیانگر آن است که نحوۀ اثرپذیری ارزش شرکت‏های فعال در صنایع مختلف بازار بورس اوراق بهادار تهران نسبت به شوک نرخ ارز متناسب با نوع تولید و ارائه خدمات در هر یک از این شرکت‏ها متفاوت است؛ افزون‌بر این، این واکنش در هر یک از صنایع مورد بررسی نیز در گذر زمان متفاوت است که لزوم به‌کارگیری رهیافت پارامتر – متغیر را آشکار می‏سازد. در بین صنایع منتخب، ارزش شرکت‏های فعال در صنایع محصولات غذایی و آشامیدنی نسبت به شوک ارزی در کل دوره مورد بررسی واکنش مثبت و در صنعت خودرو و ساخت قطعات واکنش منفی نشان داده است؛ همچنین نحوۀ اثرپذیری ارزش شرکت‏های فعال در سایر صنایع نسبت به این شوک ارزی در گذر زمان متفاوت بوده است؛ به‌گونه‏ای که در صنعت سیمان، آهک و گچ، شوک نرخ ارز در سال‏های 1392-1390 و 1397 اثرات مثبتی بر ارزش شرکت‏های فعال در این صنعت داشته است و در سال‏های 1396-1393 ارزش شرکت‏های فعال در این صنعت نسبت به شوک نرخ ارز، واکنش منفی از خود نشان داده است. حال، با توجه به آن‌که بی‏ثباتی بازار ارز، برنامه‌ریزی بلندمدت را برای سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان با مشکلات جدی مواجه می‌کند، پیشنهاد می‏شود سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران در اتخاذ سیاست‏های اقتصادی به‌گونه‏ای عمل کنند که از ایجاد نوسان در بازارهای سرمایه و ارز جلوگیری شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effects of Exchange Rate Shock on the Value of Selected Industries in the Tehran Stock Exchange with TVP-FAVAR Approach

نویسندگان [English]

  • sajjad Barkhordari 1
  • Ghahraman Abdoli 2
  • Reza Amiri 3
1 Assistant ProfessorAssociate Professor, Department of Economics, Faculty of Economics, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Professor, Department of Economics, Faculty of Economics, University of Tehran, Tehran, Iran
3 Faculty of economicsPhD candidate, Department of Economics, Faculty of Economics, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

Considering the fact that the effects of currency shocks on the capital market can affect the behavioral patterns of different sectors of the economy; Therefore, proper understanding of the mechanism of exchange rate impact on different sectors of the economy, necessarily requires knowledge of the effects of this variable on important financial markets and how institutional factors change in these markets; For this purpose, this study aims to investigate the effects of exchange rate shock on the value of companies operating in different industries of the Tehran Stock Exchange by applying the pattern of variable parameters over time and using seasonal data during the period (2011-2018). The results of this study indicate that the value of companies operating in different industries of the Tehran Stock Exchange is affected by the exchange rate shock in proportion to the type of production and services provided in each of these companies; In addition, the response in each of the studied industries is different over time, which highlights the need to use the parameter-variable approach. Among the selected industries, the value of companies operating in the food and beverage industry has reacted positively to the currency shock in the entire period under review and in the automotive industry; Also, the value of companies operating in other industries has been affected by this currency shock over time; In the cement, lime and gypsum industry, exchange rate shock in (2011-2013) and (2018) has had positive effects on the value of companies operating in this industry and in (2014-2017) the value of companies Active in this industry has reacted negatively to exchange rate shocks. Now, given that the instability of the foreign exchange market poses serious problems for long-term planning for investors and producers, it is suggested that policymakers and decision-makers in adopting economic policies in such a way as to create Avoid fluctuations in capital and foreign exchange markets.

کلیدواژه‌ها [English]

  • TVP approach
  • Exchange rate shock
  • Company value
  • Tehran Stock Exchange

مراجع

ابوالحسن بیگی، هانا؛ کازرونی، علیرضا؛ برقی‌اسگویی، محمدمهدی؛ و اصغرپور، حسین، ( 1398 ). «اثر بی ثباتی تورمی بر رابطۀ نرخ ارز با تراز تجاری ایران: رویکرد غیرخطی». فصلنامۀ علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعۀ اقتصادی، دورۀ 10، شمارۀ 51، صص: 64-37.
امیری، فرهاد؛ درخشانی درآبی؛ آسایش، حمید، (1399). «بررسی آثار نوسانات نرخ ارز بر ارزش افزوده در زیربخش‌های اقتصاد ایران». فصلنامۀ مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، شمارۀ 39، صص: 247-267؛ doi: 10.22084/AES.2021.23324.3224
بحری‌ثالث، جمال؛ و حسینی، احد، (1395). «بررسی میزان تأثیر نوسانات نرخ ارز بر بازدهی قیمت سهام صنایع منتخب بورس اوراق بهادار تهران (مواد دارویی و مواد شیمیایی)». ششمین کنفرانس ملی و چهارمین کنفرانس  بین‌المللی حسابداری و مدیریت، تهران: https://civilica.com/doc/604730.
جلایی، سید عبدالمجید؛ رحیمی‌پور، اکبر؛ میر، هدیه، (1394). «بررسی تأثیر شوک‏های ارزی بر بازدهی سهام در بورس اوراق بهادار تهران». فصلنامۀ علمی پژوهشی جستارهای اقتصادی ایران، سال 12، شمارۀ 23، صص: 161-135.
حسنی، اشبان؛ و انتظار، الناز، (1398). «بررسی میزان تأثیر نوسانات نرخ ارز بر بازدهی قیمت سهام و بهینه‌سازی سبد سرمایه‌گذاری». فصلنامـۀ علمی پژوهشی دانش سرمایه‎گـذاری، سال 8، شمارۀ 31، صص: 225-248.
حسینی دولت‌آبادی، سید مهدی؛ و طاهری‌فرد، علی، (1394). «اثر شوک مثبت نرخ ارز بر تولید ناخالص ملی». فصلنامۀ مجلس و راهبرد، سال 22، شمارۀ (81)22، صص: 186-171.
حیدری، حسن؛ محمدزاده، یوسف؛ و رفاح‌کهریز، آرش، (1397). «بررسی تأثیر نرخ ارز بر بازده سهام صنعت دارو در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از رهیافت مارکف سوئیچینگ». فصلنامۀ علمی-پژوهشی مدیریت دارایی و تأمین مالی، سال 6، شمارۀ 2 (پیاپی 21)، صص: 56-35.
خانی، محیا، (1393). «تأثیر نوسانات نرخ ارز بر شاخص صنعت داروسازی». پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد علوم اقتصادی، کتابخانه دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران، شمارۀ ثبت: 1691؛ کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع‌رسانی شمارۀ ثبت: 71753.
ذوالفقاری، مهدی؛ و سحابی، بهرام، (1395). «بررسی تأثیر نوسانات نرخ ارز بر ریسک بازدهی سهام صنایع خودرو، معدن و سیمان بر پایه انتقالات رژیمی مارکوف». مجلۀ مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، شمارۀ 29، صص: 85-106.
رضازاده، حمید، (1393). «بررسی تأثیر نوسانات نرخ ارز بر شاخص قیمتی صنعت‌های شیمیایی، فرآورده‌های نفتی، خودرو و ساخت قطعات، مواد و محصولات دارویی، فلزات اساسی در بورس اوراق بهادار تهران - بر پایۀ مدل GARCH  نمایی (EGARCH)». پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، رشته مدیریت بازرگانی-بیمه، کتابخانه مرکزی - تالار اطلاع‌رسانی شمارۀ ثبت: 67202.
رضائی، عباسعلی؛ رئیس‌پور، علی؛ زاینده‌رودی؛ و محسنی‌جلائی، سیدعبدالمجید، (1399). «تأثیر تکانه های نرخ ارز برروی آزمون  برابری قدرت خرید: با استفاده از رهیافت NARDL». فصلنامۀ علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعۀ اقتصادی، دورۀ 10، شمارۀ  23(10)، صص: 92-77.
سامتی، مرتضی؛ خانزادی، آزاده؛ و یزدانی، مهدی، (1389). «بررسی فرضیه وجود اثرات متقارن شوک‌های نرخ ارز بر سطح تولید و قیمت (مطالعۀ موردی: کشورایران)». فصلنامۀ پول و اقتصاد، شمارۀ 20(12)، صص: 57-35.
شهرازی، مهدی؛ و قادری، سامان، (1398). «مقایسه اثر شاخص قیمت جهانی فلزات بر بازده سهام گروه فلزات اساسی و استخراج کانه‏های فلزی: رویکرد احتمالات انتقال ثابت چرخشی مارکوف». فصلنامه مدل‌سازی اقتصادسنجی، سال 4، شمارۀ 4 (پیاپی 15)، صص: 58-31.
قلندری، مرضیه؛ و فلاح، میرفیض، (1400). «تأثیر شوک ارز در بروز ناهنجاری (بی‌قاعدگی) در بورس اوراق بهادار تهران». مدیریت کسب‌وکار، شمارۀ 13(50)، صص: 502-481.
کاویانی، میثم؛ سعیدی، پرویز؛ دیده‌خانی، حسین؛ و فخرحسینی، سید فخرالدین، (1398). «شبیه‌سازی تأثیر شوک‌های نفتی و ارزی بر ریسک سیستماتیک و بازدهی قیمتی سهام شرکت‌ها: رویکرد DSGE». فصلنامۀ راهبرد مدیریت مالی، دانشگاه الزهرا،  سال 7، شمارۀ 25، صص: 154-123.
مشهدی‌زاده، محمد؛ و جانباز، سجاد، (1399). «بررسی اثرات شوک ارز بر بازده سبد سهام در ایران». ششمین همایش ملی پژوهش‌های نوین در حوزه علوم انسانی، اقتصاد و حسابداری ایران، تهران،https://civilica.com/doc/1117421
محسنی، حسین؛ و صادقی‌شاهدانی، مهدی، (1398). «سرریز نوسان نرخ ارز بر بازار سرمایه در ایران». فصلنامۀ نظریه‏های کاربردی اقتصاد، سال 6، شمارۀ 1، صص: 96-77.
محمودی، مهدی؛ و کهنسال، محمدرضا، (1399). «بررسی نوسانات نرخ ارز بر صادرات و ارزش‌افزوده صنایع‌ غذایی ایران (کاربرد الگوی خود رگرسیون برداری ساختاری)». فصلنامۀ علمی مجلس و راهبرد، دورۀ 27، شمارۀ 101، صص: 94-59.
ناظمی، بهروز؛ شریفی‌رنانی، حسین؛ و دائی‌کریم‌زاده، سعید، (1399). «تأثیر نرخ ارز بر عملکرد سودآوری شرکت‌های بیمه (رویکرد Panel Var». سال 14، شمارۀ 53، صص: 155-133.
شیرانی، مه‌سیما، (1397). «بررسی تاثیر نوسانات نرخ ارز (دلار آمریکا) بر عملکرد مالی شرکت‌ها با تأکید بر نوع شرکت و دورۀ زمانی (طی سال‌های 1389 الی 1395)». پایان‏نامۀ کارشناسی‌ارشد، دانشگاه تربیت‌مدرس، شمارۀ 8269.
یحیی‌آبادی، ابوالفضل؛ صمدی، سعید؛ و جهانتیغ‌الهی، مصطفی، (1392). «تحلیل تغییرپذیری قیمت نفت، نرخ ارز و تحریم اقتصادی بر روی رشد اقتصادی». مجموعه مقالات اولین همایش الکترونیکی ملی چشم انداز اقتصاد ایران با رویکرد حمایت از تولید ملی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان.
 
Abolhasan Bigi, H.; Kazeroni, A.R; Bargi Skoei, M.M. & Arsgarpour, H., (2019) “the effect of inflation instability on the relationship between exchange rate and current account in Iran: Nonlinear approach”. Journal of Growth and Economic Development, No. 51(10), PP: 37-64 (In Persian).
Ameen, N, M. H. H.; Kamisly, M. & Temizel, F., (2020). “The Impact of Exchange Rate on Stock Market Indices”. Business & Management Studies: An International Journal, No. 8(2), Pp: 2044-2062.
Amiri, F., Derakhshani Dar Abi, K., & Asayesh, H. (2020) “An analysis of exchange rate volatility on value-added in Iranian sector of the economy”. Iranian Applied Economic Studies Journal, No. 39(10), 247-267 (In Persian).
Anisak, N. & Mohamad, A., (2020). “Foreign exchange exposure of Indonesian listed firms”. Global Business Review, No. 21(4), Pp: 918-936.
Bahri Saleth, J. & Hosienin, A., (2016) “An analysis of exchange rate volatility on return of stock price in Tehran Exchange Market (drug and chemical industries)” Sixth National Conference and Fourth International Conference of Accounting and Management, https://civilica.com/doc/604730. (In Persian).
Branson, W. H. & Henderson, D., (1984). The specification and influence of asset markets.
Choi, J. J. & Prasad, A. M., (1995). Exchange risk sensitivity and its determinants: a firm and industry analysis of US multinationals. Financial Management, Pp: 77-88.
Damodaran, A., (2002). Investment valuation: Tools and techniques for determining the value of any asset (2nd ed.). Wiley.
Dornbusch, R. & Fischer, S., (1980). “Exchange rates and the current account”. The American Economic Review, No. 70(5), Pp: 960-971.
Frankel, J. A., (1992). “Monetary and portfolio-balance models of exchange rate determination”. In: International economic policies and their theoretical foundations (Pp. 793-832). Academic Press.
Gavin, M., (1989). “The stock market and exchange rate dynamics”. Journal of international money and finance, No. 8 (2), Pp: 181-200.
Ghlandari, M. & Fellah, M.F. (2021). “The effect of exchange rate shock on anomalies in Tehran Exchange Market”, Business Management, No. 13(50), PP. 481-502, (In Persian).
Hasani, A. & Entezar, L., (2019) “An analysis of exchange rate volatility on return of share price and optimizing investment portfolio”, Journal of Research in Investment Knowledge, No. 31(8), PP. 225-248 (In Persian).
Heidari, H., Mohammad Zade, Y. & Refah Kahriz, A, (2018) “An analysis of exchange rate on return of share in the drug industry in Tehran Exchange Market”, Journal of Research in Asset Management and Finance, No. 21(6), PP. 35-56.
Hoseini Dolat Abadi, S.M. & Taheri Far, A., (2015) “The effect of positive shock on gross national product”, Journal of Majles and Rahbord, No. 81(22), PP. 171-186 (In Persian).
Iqbal, J. & Haider, A., (2005). Arbitrage pricing theory: evidence from an emerging stock market.
Jalali, S.A., Rahimi Pour, A., & Mir, H., (2015) “An analysis of exchange rate shocks on return of share in Tehran Stock Market”, Journal of Iranian Economy Research, No. 23(12), PP. 135-161.
Jouvanceau, V., (2019). New Evidence on the Effects of Quantitative Easing.
Kaviani, M., Saiedi, P., Dide Khani, H. & Fakhr Hosieni, S.F. (2019) “Simulating the effect of oil shocks on systematic risk and return of shares: DSGE approach”, Journal of Strategic Financial Management, No. 7(25), PP. 123-154, (In Persian).
Khan, M. K., (2019). “Impact of exchange rate on stock returns in Shenzhen stock exchange: Analysis through ARDL approach”. International Journal of Economics and Management, No. 1(2), Pp: 15-26.
Khani, M. (2014) “The effect of exchange rate on return of drug industry in Tehran Exchange Market: Markov Switching approach”, MA Thesis, Faculty of Economics, University of Tehran, Submitted No. 1691, (In Persian).
Kyei-Mensah, J. & Awuah-Werekoh, A., (2020). “The Impact of Exchange Rate and Interest Rate Volatility on Stock Market Returns”. The Journal of Applied Business and Economics, No. 22(4), Pp: 36-50.
Levi, M. D. & Sercu, P., (1991). “Erroneous and valid reasons for hedging foreign exchange rate exposure”. Journal of Multinational Finance Management, No. 1(2), Pp: 25-37.
Lieberman, M. B. & Balasubramanian, N., (2007). Measuring value creation and its distribution among stakeholders of the firm. Available at SSRN 2382099.
Lindenberg, E. B. & Ross, S. A., (1981). “Tobin's q ratio and industrial organization”. Journal of business, No. 10(6), Pp:1-32.
Mahmodi, M. & Kohansal, M.R. (2020) “An analysis of exchange rate on export and value-added in food industries: SVAR approach” Journal of Majles and Rahbord, No. 27(101), PP. 59-94, (In Persian).
Mashahdi Zadeh, M. & Janbaz, S. (2020). “An analysis of exchange rate shock on return of shares portfolio in Iran”, Sixth National Conference New Studies in Human Science, Economics and Accounting”, Tehran, Iran, https://civilica.com/doc/1117421., (In Persian).
Mohseni, H. & Sadeghi Shahdani, M. (2019). “Spil over of exchange rate volatility on financial market in Iran”, Journal of Applied Theories in Economics, No. 6(1), PP. 77-96, (In Persian).
Nazemi, B., Sharifi Rannani, H. & Daei Karimzade, S. (2020). “The effect of exchange rate on the profitability of insurance companies: Panel-VAR approach”, Journal of Financial Economics, No. 14(53), PP. 133-155, (In Persian).
Reza Zade, H., (2014). “An analysis of exchange rate volatility on price index in chemical, oil, automotive and pieces, drug, metal industries in Tehran Exchange Market based on GARCH and EGARCH approach” MA thesis, Business and Insurance Filed, Submitted No. 67202 (In Persian).
Rezei, Ab., Raeis Pour, A. & Mohseni Jalali, S.A. (2020). “The effect of exchange rate shocks on purchasing power parity: NARDL approach”, Journal of Growth and Development Economic Studies, No. 23(10), PP. 77-92 (In Persian). 
Salawu, R., (2010). “The Dynamic Model of Capital Structure and Business Risk of Listed Non-Financial Companies in Nigeria (1990-2006)”. An Unpublished PhD Thesis Submitted to the Department of Management and Accounting, Obafemi Awolowo University, Ile-Ife, Nigeria.
Sameti, M., Khanzadi, Az. & Yazdani, Mehdi (2010). “Description of the symmetric effect of exchange rate shocks on production and price: a case study of Iran”. Journal of Money and Economy, No. 20(12), PP. 35-57(In Persian). 
Shahrazi, M. & Ghaderi, S. (2019). “Comparing the effect of metal price index on return of metal group and mineral extraction: constant rotational transmission probabilities in Markov”. Journal of Econometric Modeling, No. 4(15), PP. 31-58 (In Persian).
Shiranin, M.S. (2018). “An analysis of exchange rate on financial performance with focusing on company type and time- period (the period of 2010-2016)” MA Thesis, Tarbiat Modaress University, Submitted No. 8269, (In Persian).
Walid, C.; Chaker, A.; Masood, O. & Fry, J., (2011). “Stock market volatility and exchange rates in emerging countries: A Markov-state switching approach”. Emerging Markets Review, No. 12(3), Pp: 272-292.
Wang, V. C.; Le, T. L.; Nguyen, Q. K. & Tran, D. Q., (2020). “Linkage between exchange rate and stock prices: evidence from Vietnam”. The Journal of Asian Finance, Economics, and Business, No. 7(12), Pp: 95-107.
Yahya Abadi, Ab., Samadi, S. & Jahantigh Elahi, M. (2013). “An analysis of a change in oil price, exchange rate and economic sanction on economic growth”, First Virtual National Conference in Iranian Economy Perspective with Focusing on National Production Support, Islamic Azad Branch of Khrasgan, (In Persian).   
Zolfagari, M. & Sahabi, B. (2016). “An analysis of exchange rate volatility on return of share in automotive, mine and segment industries based on Markov-Switching transitions”, Journal of Financial Engineering and Management of Asset, No. 29(7), PP. 85-106 (In Persian).
فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران
دوره 10، شماره 40
اسفند 1400
صفحه 73-109

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار