بررسی فشار بازار ارز و مداخلۀ مستقیم بانک مرکزی دربازار ارز در دوران کمبود و وفور درآمدهای نفتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه اقتصاد،‌ دانشکدۀ اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 دانشیار گروه اقتصاد،‌ دانشکدۀ اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

3 استادیار گروه اقتصاد،‌ دانشکدۀ اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

هدف این مطالعه، بررسی وضعیت فشار بازار ارز و نحوۀ اثرگذاری متغیرهای بخش حقیقی و پولی داخلی و خارجی بر آن و بررسی نحوۀ مداخلۀ مستقیم بانک مرکزی در بازار ارز در دو دورۀ کمبود و وفور درآمدهای نفتی است. با استفاده از مدل تصحیح خطای برداری و داده‌های فصلی اقتصاد ایران و امریکا از 1368.4 تا 1396.3، شاخص فشار بازار ارز و شاخص مداخلۀ مستقیم بانک مرکزی محاسبه شد و نحوۀ مداخلۀ مستقیم بانک مرکزی در هر فصل در بازار ارز مشخص گردید. با استفاده از یک مدل خودتوضیح‌برداری، اثرگذاری متغیرهای پولی و حقیقی داخلی و خارجی بر شاخص فشار بازار ارز بررسی شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد اولاً وضعیت غالب بازار ارز در دورۀ کمبود درآمدهای نفتی، افزایش نرخ ارز و در دورۀ وفور درآمدهای نفتی، کاهش نرخ ارز می‌باشد. ثانیاً بانک مرکزی در دورۀ وفور درآمدهای نفتی با مداخلات ناهمسو و خرید ارز، سعی در کاهش مازاد عرضۀ ایجاد شده در بازار ارز داشته است که پیامد آن جلوگیری از کاهش نرخ ارز می‌باشد. ثالثاً در دورۀ وفور درآمدهای نفتی در مقایسه با دورۀ کمبود درآمدهای نفتی، ارتباط بین عوامل اثرگذار بر نوسانات نرخ ارز و شاخص فشار بازار ارز کاهش یافته است؛ بنابراین انتظار می‌رود در بلندمدت نرخ ارز با جهش‌هایی مواجه باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Study of Exchange Market Pressure and the Central Bank’s Direct Intervention in Exchange Market in Periods of Shortage and Abundance of Oil Revenues

نویسندگان [English]

  • Mohammad Jhavad Khosrosereshki 1
  • Reza Najarzadeh 2
  • Hassan Heydari 3
1 Ph.D. Student, Department of Economics, Faculty of Economics, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of Economics, Faculty of Economics, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Department of Economics, Faculty of Economics, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The purpose of this study is to investigate the situation of foreign exchange market pressure and the effect of domestic and foreign variables on it and to investigate the direct intervention of the central bank in the foreign exchange market in two periods of shortage and abundance in oil revenue. For this purpose, using the VECM and quarterly data of Iran-US economy from 1990.1 to 2017.4, exchange market pressure index and central bank direct intervention index were calculated and the manner of the direct intervention of the central bank in each season in the foreign exchange market was determined. Then, using the VAR model, the effect of domestic and foreign variables on the exchange market pressure index was investigated. The results show that firstly, the predominant situation of the foreign exchange market in the period of shortage in oil revenue is appreciation in the exchange rate, and in the period of abundance in oil revenue is depreciation in the exchange rate. Secondly, the Central Bank has tried to reduce the supply surplus created in the foreign exchange market and prevent the exchange rate from depreciating during the period of abundance in oil revenues by leaning against the wind interventions and purchasing foreign exchange. Third, in the period of abundance in oil revenue compared to the period of shortage in oil revenue, the relationship among the factors affecting exchange rate fluctuations and the exchange market pressure index has decreased. Therefore, the exchange rate is expected to jump in the long run.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Oil Revenues
  • Exchange Rate
  • Exchange Market Pressure
  • Direct Intervention in Exchange Market

مراجع

جلالی نائینی، سید احمدرضا. (1395). سیاست پولی: مبانی نظری و ارزیابی عملکرد در ایران. انتشارات پژوهشکده پولی بانکی، ویرایش اول.
باغجری، محمود. (1393). «بررسی فشار بازار ارز و نقش بانک مرکزی در کنترل آن: شواهد مربوط به ایران». رسالۀ دکتری اقتصاد، دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس. به راهنمایی ابراهیم حسینی نسب و مشاورۀ رضا نجارزاده.
طباطبایی‌نسب، زهره. (1391). «شوک‌های پولی و پویایی‌‌های نرخ ارز». رسالۀ دکتری اقتصاد. دانشکدۀ علوم اقتصادی و اجتماعی دانشگاه الزهرا. به راهنمایی زهرا افشاری و مشاورۀ ناصر خیابانی.
باغجری، محمود؛ حسینی‌نسب، ابراهیم؛ و نجارزاده، رضا. (1394). «بررسی فشار بازار ارز و اندازه‌گیری درجۀ دخالت دولت در این بازار با استفاده از روش هم‌جمعی: مطالعۀ موردی ایران». فصلنامه مدلسازی اقتصادی. سال 9، شمارۀ 3، پاییز، صص: 83-102.
خیابانی، ناصر؛ و غلجه‌ای، سمیرا. (1393). «نظام‌‌های ارزی و فشار بازار ارز در یک اقتصاد صادرکنندۀ نفت (مورد ایران)». فصلنامۀ علمی-پژوهشی برنامه و بودجه. سال 19، شمارۀ 3، صص: 3-22.
طهرانچیان، امیرمنصور؛ راسخی، سعید؛ و مصطفی‌پور، یلدا. (1397). «اثرات آستان‌های نوسانات نرخ ارز بر ارزش‌افزودۀ بخش‌های اقتصاد ایران». فصلنامۀ علمی-پژوهشی مطالعات کاربردی ایران. سال 7، شمارۀ 28، صص: 61-87.
ممی‌پور، سیاب؛ و جعفری، صغری. (1396). «عوامل مؤثر بر فشار بازار ارز ایران: در چارچوب الگ‌‌ویمارکوف سوئیچینگ با احتمال انتقال متغیر». فصلنامۀ تحقیقات اقتصادی. دورۀ 52، شمارۀ 2، صص: 427-456.
هادیان، ابراهیم؛ و اوجی‌مهر، سکینه، (1393). «بررسی رفتار شاخص فشار بازار ارز در اقتصاد ایران با استفاده از یک الگوی خودتوضیح انتقال ملایم (STAR)». فصلنامۀ علمی-پژوهشی مطالعات کاربردی ایران. سال 3، شمارۀ 10، صص: 247-266.
 
 Abdul Aziz, M. & Widodo, T., (2017). “Exchange Market Pressure: Evidences from ASEAN Inflation Targeting Countries”. MPRA Paper, No. 80919, 21 August 2017 22: 15 UTC.
Abtahi, S. & Amrollahi Bioki, E., (2019). “The Dynamics of Exchange Market Pressure and Inflation in Iran: Regime Switching Approach”. Iranian Journal of Economic Studies, No. 8(1) 2019, pp: 185-206.
Anjan, P., (2012). “Impact of Monetary Policy on Exchange Market pressure: The Case of Nepal”. Journal of Asian Economics, Vol. 37, April 2015, PP: 59-71.
Baghjari, M.  (2015). “The Analysis of Exchange Market Pressure and the role of Central Bank: further evidence from Iran”. Ph.D. Thesis in Economics. Faculty of Management and Economics. University of Tarbiat Modares. Supervisor: Hoseininasab, E. Advisor: Najarzadeh, R. (in Persian).
Baghjari, M., Hoseininasab, E., Najarzadeh, R. (2016). “Evaluation of Exchange Market Pressure and Degree of Government Intervention by Co-integration Technique: Case Study of Iran”. Economical Modeling, No. 9(31), pp: 83-102. (in Persian).
Bahmani Oskooee, M. & Berstein, D. J., (1999). “Exchange market pressure during the current managed float”. Applied Economic Letters, https://doi.org/10.1080/135048599352655,6:585-588.
Bautista, C. & Socorro, M., (2005). “Monetary policy and exchange market pressure: the case of Philippines”. Journal of macroeconomics. Vol. 27, Issue 1, March 2005, pp: 153-168
Bernanke, B. & Blinder, A.S., (1992). “The federal funds rate and the channels of monetary transmission”. The American Economic Review. Vol. 82, No. 4. pp: 901-921.
Boyer, R., (1978). “Optimal Foreign Exchange Market Intervention”. Journal of Political Economy. Vol. 86, pp: 1045–55.
Connolly, M. & Da Silveira, J. D., (1979). “Exchange market pressure in postwar Brazil: an application of the Girton-Roper monetary model”. The American Economic Review, Vol. 69-3, pp: 448–454.
Gilal, M. A., (2011). “Exchange market pressure and monetary policy: a case study of Pakistan.” University of Glasgow.
Girton, L. & Roper, D., (1977). “A monetary model of exchange market pressure applied to the postwar Canadian experience”. American Economic Review, Vol. 67, pp: 537-548
Hadian, E., Ojeemehr, S. (2014). “Investigating the Behavior of Foreign Exchange Market Pressure Index in Iran: Using a Smooth Transition Autoregressive Model (STAR)”. Journal of Applied Economics Studies in Iran, No. 3(10), pp:247-266. (in Persian).
Jalalinaeini, S. (2017). “Monetary policy Theoretical foundations and performance evaluation in Iran”. Monetary Banking and Research Insitute. 1st Edition.
Khiabani, N & Ghaljei S, (2014). “Exchange rate regimes and exchange market pressure in an oil-exporting economy (Case of Iran)”. Journal of Planning and Budget, No. 19 (3). pp: 3-22 (in Persian).
Kim, S (2003).” Monetary policy, foreign exchange intervention, and the exchange rate in a unifying framework”. Journal of international economics, Vol. 60, pp: 355-386.
 Kim, S. & Roubini, S., (2000). “Exchange rate anomalies in the industrial countries: A solution with a structural VAR approach”. Journal of monetary economics, Volume 45, No.3, pp: 561-586
Kim, S., (2003). “Monetary policy, foreign exchange intervention, and the exchange rate in a unifying framework”. Journal of international economics, Vol. 60, pp: 355-386.
Kumah, F. Y., (2007). “A Markov-Switching Approach to Measuring Exchange Market Pressure”. IMF Working Paper, WP/07/242
Mamipour, S., Jafari, S. (2017). “Affecting Factors on Exchange Market Pressure in Iran by the Markov Switching Model with Time Varying Transition Probability”. Journal of Economic Research (Tahghighat- E- Eghtesadi), No. 52(2), pp: 427-456. (in Persian).
Modeste, N., (2015). “The impact of the foreign debt burden on exchange market pressure in Guyana: An application of the error correction methodology”. The Journal of Development Areas, Vol. 17, No. 2, pp: 25-13.
Ozcelebi, O., (2019). “Assessment of Asymmetric Effects on Exchange Market Pressure: Empirical Evidence from Emerging Countries”. North American Journal of Economics & Finance. https://doi.org/ 10.1016/j.najef.2019.03.016
Patnaik, I. & Pundit, M., (2019). “Financial Shocks and Exchange Market Pressure.” Asian Development Bank. http://dx.doi.org/10.22617/WPS190161-2
Roper, D. E. & Turnovsky, S. J., (1980). “Optimal Exchange Market Intervention in a Simple Stochastic Macro Model”. The Canadian Journal of Economics, Vol. 13; pp: 296– 309.
Siklar, I. & Aksa, A., (2020). “Exchange Market Pressure and Monetary Policy: The Turkish Case.”  https://doi.org/10.15388/Ekon.2020.1.7
Tabatabaeinasb, Z. (2012). “Monetary shocks and nominal exchange rate dynamics: the case of Iran”. Phd Thesis in Economics. Alzahra University. Supervisor: Afshari, Z. Advisor: Khiabani, R. (in Persian).
Tanner, E., (2002). “Exchange market pressure, currency crises and monetary policy: additional evidence from emerging markets”. IMF working paper. WP/02/14
Tehranchian, A., Rasekhi, S., Mostafapour, Y. (2018). “Threshold Effects of Exchange Rate Fluctuations on Value Added of Iran Economy sectors”. Journal of Applied Economics Studies in Iran, No. 7(28), pp: 61-85. (in Persian)
Weymark, D., (1995). “Estimating exchange market pressure and the degree of exchange market intervention for Canada”. Journal of International Economics, Vol. 39, pp: 249–272.
www.tsd.cbi.ir
https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators?l=en#
https://data.imf.org/?sk=4c514d48-b6ba-49ed-8ab9-52b0c1a0179b&sId=-1
فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران
دوره 10، شماره 40
اسفند 1400
صفحه 1-37

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار