بررسی اثرات همزمان شوک‌های تحریم‌های اقتصادی بر بخش‌های مولد اقتصاد ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد نفت و گاز، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران

2 دانشیار گروه اقتصاد، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران

3 استادیار گروه اقتصاد، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران

چکیده

اساساً آثار تحریم­ها بر بخش­های اقتصادی از اهمیت انکارناپذیری جهت افزایش بازدارندگی اقتصاد کشور از اثرات منفی ناشی از آن برخوردار است. از طرف دیگر، اکثر مدل­های برآورد شده در این حوزه، از طریق وارد کردن متغیرهای مجازی (دامی) و با مطالعه بخشی از اقتصاد صورت پذیرفته است. لذا در این مطالعه اثرات شوک‌های تحریم‌های اقتصادی از طریق چهار شاخص: الف) شوک درآمد صادرات نفت خام، ب) شوک صادرات غیرنفتی، ج) شوک واردات مواد اولیه، کالاهای سرمایه­ای و واسطه­ای و د) شوک نرخ ارز بر بخش­های مولد اقتصاد بررسی شد. برای این منظور داده­های تحقیق طی دوره 96-1367 از بانک مرکزی جمهوری اسلامی گردآوری شد. همچنین، جهت تجزیه‌وتحلیل داده­ها از مدل خودرگرسیون برداری ساختاری (SVAR) و توابع عکس­العمل آنی (IRF) استفاده شد. نتایج نشان داد که تحریم­های اقتصادی باعث کاهش ارزش‌افزوده بخش­های مولد اقتصاد می‌‌‌شود. لیکن تأثیر شاخص‌های تحریم­های اقتصادی موردبررسی بر هر یک از بخش‌های اقتصادی متفاوت است. به‌طوری‌که در میان چهار شاخص­ موردبررسی تحریم­های اقتصادی، به‌ترتیب: الف) شوک نرخ ارز، ب) شوک واردات مواد اولیه، کالاهای واسطه­ای و سرمایه­ای، ج) شوک صادرات غیرنفتی و د) شوک درآمد صادرات نفت، از بیشترین تأثیر منفی بر ارزش‌افزوده بخش‌های اقتصادی موردبررسی برخوردار می­باشند. همچنین، در میان بخش­های اقتصادی موردبررسی، به ترتیب: الف) ارزش‌افزوده بخش کشاورزی، ب) ارزش‌افزوده بخش ساختمان و ج) ارزش‌افزوده بخش صنعت­و­معدن، از کمترین اثرپذیری از شاخص­های موردبررسی تحریم­های اقتصادی برخوردار می­باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Studying the simultaneous effects of economic sanctions shocks on Iran's economic sectors

نویسندگان [English]

  • maryam abbasi 1
  • seyednematollah musave 2
  • Abbas Aminifard 3
1 PhD student in Oil and Gas Economics, Marvdasht Branch, Islamic Azad University, Marvdasht, Iran
2 Associate Professor, Department of Economics, Marvdasht Branch, Islamic Azad University, Marvdasht, Iran
3 Assistant Professor, Department of Economics, Shiraz Branch, Islamic Azad University, Shiraz, Iran
چکیده [English]

Basically, quantitative specification of sanction effects on economic sectors has undeniable importance to increase the buffering of nations’ economy against their negative effects. On the other hand, majority of estimated models in this field, have carried out through the entering the dummy variables and studying part of economy. Therefore, in this research the effects of economic sanctions was studied on Iran’s productive economic sectors using 4 criteria: 1. Oil export revenues shock, 2. Non-oil export shock, 3. Importing raw materials, capital and intermediate goods shock and 4. Exchange rate shock. For this purpose research data was gathered from Central Bank of Iran during 1988-2017. Also, in order to data analyzing, Structural Vector Auto-Regressive (SVAR) model and Impulse Response Functions (IRF) were applied. Results proved that economic sanctions reduce the value added of considered productive sectors. But effect of studied economic sanction criteria on considered productive sectors were diverse. So that between 4 studied economic sanction criteria respectively: exchange rate shock, Importing raw materials, capital and intermediate goods shock, non-oil export shock and Oil export revenues shock have the most negative effect on value added of considered sectors. In addition, value added of agriculture sector, value added of construction sector and value added of industry and mine sector, exposure with the least effect from the studied economic sanction criteria, respectively.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic sanctions
  • economic productive sectors
  • SVAR model
  • IRF

مراجع

آذربایجانی، کریم؛ طیبی، سید کمیل و صفادرگیری، حلیمه. (1394). «اثر تحریم­های اقتصادی ایالات‌متحده و اتحادیه اروپا بر تجارت دوجانبه ایران و شرکای عمده تجاری آن: کاربرد مدل جاذبه»، تحقیقات اقتصادی، 30(50)، 562-539.
آقایی، مجید؛ رضاقلی­زاده، مهدیه و محمدرضایی، مجید. (1397). «بررسی تأثیر تحریم‌‌های اقتصادی و تجاری بر روابط تجاری ایران و کشورهای شریک عمده تجاری»، مطالعات راهبردی سیاست­گذاری عمومی، 8(28)، 68-49.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، بانک اطلاعات سری زمانی.
برخورداری، سجاد و جلیلی بوالحسنی، حسین. (1397)، «عوامل تعیین‌کننده نرخ ارز در ایران با تأکید بر نقش تحریم‌های اقتصادی»، مطالعات اقتصاد کاربردی ایران، 7(28): 58-35.
بقالیان، محبوبه؛ آماده، حمید. علیزاده و امیرخادم. (1393). «تأثیر تحریم­های اقتصادی بر سطح اشتغال ایران، دومین کنفرانس بین‌المللی اقتصاد در شرایط تحریم»، بابلسر، شرکت پژوهشی طرود شمال.
سادات اخوی، سیدمحمد سادات و حسینی، سیدشمس الدین. ( 1396). «ارزیابی تأثیر تحریم‌‌های اقتصادی بر تورم اقتصاد ایران»، اقتصاد کاربردی، 7(21)، 50-33.
طیبی، سیدکمیل و صادقی، عبدالرسول. (1396). «اثرات تحریم‌‌های بین‌المللی و سایر عوامل تأثیرگذار بر نرخ ارز در ایران»، تحقیقات اقتصادی، 52(3)، 661-641.
عزتی، مرتضی و سلمانی، یونس. (1393). «بررسی آثار مستقیم و غیرمستقیم تحریم‌‌ها در رشد اقتصادی ایران با تأکید بر بخش خارجی اقتصاد»، آفاق امنیت، 7(25)، 175-149.
فخاری، حسین؛ سلمانی، داوود و دارایی، محمدرضا. (1392)، «بررسی اثرات تحریم­های اقتصادی بر عملکرد شرکت­های دانش‌بنیان کشور»، سیاست علم و فناوری، 19(1)، 16-1.
فدائی، مهدی و درخشان، مرتضی. (1394). «بررسی تأثیر تحریم‌‌های اقتصادی بر رشد اقتصادی در ایران»، فصلنامه پژوهش‌‌های رشد و توسعه اقتصادی، 8، 132-113.
قلیچ، وهاب و شاکری، عباس. (1394). «عوامل مؤثر بر چرخه‌‌های تجاری اقتصاد ایران: یک مدل خودرگرسیون برداری»، فصلنامه پژوهش‌‌های پولی - بانکی، 8(25)، 480-455.
کازرونی، سیدعلیرضا. و خضری، اوین. (1397). «بررسی اثر تحریم‌‌های اقتصادی بر واردات کالاهای سرمایه‌ای، واسطه و مصرفی ایران طی دوره 92-1360»، مجلس و راهبرد، 25(93)، 420-393.
کازرونی، سیدعلیرضا؛ اصغرپور، حسین و خضری، اوین. (1395). «بررسی اثر تحریم‌های اقتصادی بر ترکیب شرکای عمده تجاری ایران طی دوره 92-1371»، پژوهشنامه بازرگانی، 79(2)، 33-1.
متقی، سمیرا. (1397). «تبیین کارایی تحریم‌های وضع‌شده علیه جمهوری اسلامی ایران از منظر اقتصاد سیاسی»، رهیافت انقلاب اسلامی، 12(42)، 106-89.
مهرگان، علی و کردبچه، حمید. (1396). «بررسی آثار کوتاه و بلندمدت تحریم کالاهای سرمایه‌ای وارداتی بر تولید ناخالص داخلی»، مطالعات اقتصاد کاربردی ایران، 6(22)، 209-197.
ولی­زاده، اکبر. (1389). «رهیافت‌‌ها و نظریه‌‌های کارایی تحریم در اقتصاد سیاسی بین‌المللی»، فصلنامهسیاست، 17(1)، 365-349.
یاوری، کاظم و محسنی، رضا. (1388). «آثار تحریم­های تجاری و مالی بر اقتصاد ایران: تجزیه‌وتحلیل تاریخی»، فصلنامهمجلسوراهبرد، 61، 53-9.
Chatziantoniou, I., Duffy, D., Filis, G. (2013). “Stock Market Response to Monetary and Fiscal Policy Shocks: Multi-country evidence”. Economic Modelling, 30, 454-769.
Dizaji, S. F. (2018). “Trade openness, political institutions, and military spending (Evidence from lifting Iran’s sanctions)”, Empirical Economics, 1-29.
Institute International Pour (2013). The impact of sanctions on Iranian people healthcare, September 2013 Version 1.1
Moret, Erica S. (2014). Humanitarian impacts of economic sanctions on Iran and Syria, European Security, DOI: 10.1080/09662839.2014.893427
Neuenkircha, M. and Neumeierb, F. (2015). “The impact of UN and US economic sanctions on GDP growth”. European Journal of Political Economy, Volume 40, Part A, 110-125.
Wooldridge, J. M. (2013). Introductory Econometrics: A Modern Approach (Upper Level Economics Titles), 5th Edition.
Yelenna, T. Faryal, Q. (2016). “Global oil glut and sanction: The impact on Putin’s Russia”, Energy Policy, 90, 140-151.
فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران
دوره 9، شماره 34
مرداد 1399
صفحه 251-275

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار