تحلیل نقش شرکای وارداتی در آسیب‏پذیریِ تورمی اقتصاد ایران: ارزیابی بر اساس یک مدل تصحیح خطای برداری جهانی (GVECM)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه اقتصاد دانشگاه یزد

چکیده

اقتصاد ایران به دلیل وابستگی به صادرات نفت، واردات غذا و سهم بالای غذا و انرژی در سبد کالایی، آسیب‎‏‏پذیریِ تورمی زیادی دارد. بر این اساس، تورم ایران نه تنها به‌طور مستقیم از تکانه‏های قیمت نفت و غذا آسیب می‏بیند، بلکه از تورم شرکای تجاری‏اش - به دلیل تأثیرپذیری آن‏ها از تکانه‏های جهانی- تأثیر می‏پذیرد که آثار سرریز نامیده می‏شود. پژوهش حاضر با برآورد مدل تصحیح خطای برداری جهانی(GVECM) شامل 34 کشور برای دوره 4Q1988-1Q2013 این سرریزهایِ تورمی را بررسی می‏کند. یافته‏ها بدین شرح است. 1) آثار سرریز تکانه نفت مخالف تأثیر مستقیم آن است، به‌طوری‌که تأثیر اولیه تا حدودی از طریق تورم شرکای تجاری خنثی می‏شود؛ اما آثار سرریز تکانه قیمت غذا موجب افزایش بیشتر تورم ایران می‏شود. 2) تورم‏های چین و آمریکای لاتین بیشترین حساسیت را نسبت به تکانه قیمت نفت و غذا داشته و از طرف دیگر، تورم ایران بیشترین تأثیر را از تکانه‏های تورمیِ آن‏ها می‏پذیرد. پس این کشورها می‏توانند آثار سرریز قابل توجهی بر اقتصاد ایران تحمیل کنند. 3) کشورهای توسعه‏یافته (اروپا، ژاپن و کره جنوبی) به طور معمول تکانه‏های تورمی نفت و غذا را مهار کرده و آن را به شرکای تجاری‏شان منتقل نمی‏کنند. 4)تنوع شرکای وارداتی ایران از اواسط دهه 1380 به نفع تمرکز بر کشورهای درحال‌توسعه و آسیب‏پذیرتر تغییر کرده است؛ بنابراین پراکنده کردن تجارت خارجی در میان کشورهای توسعه‏یافته و نوظهور می‏تواند مصونیت اقتصاد ایران را در برابر تکانه‏های تورمی آینده بهبود بخشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of the role of importing partners in the vulnerability of Iran’s inflation: Evidence from global vector error-correcting model (GVECM)

نویسنده [English]

  • Mehdi Hajamini
Assistant Professor, Department of Economics, Yazd University, Yazd, Iran.
چکیده [English]

Goal: Increasing interactions of real and financial sectors is regarded as one of the inevitable characteristics for the world economy. These international interdependences can lead to higher degree of inflationary vulnerability to global and foreign shocks. Therefore, the national inflation management is one of the most important challenges that different countries are facing in the global economy. In addition, Iran is a net-food-importing and net-oil-exporting country, and food and energy have considerable share in consumer basket. Hence, Iran’s economy has a higher degree of inflationary vulnerability. Iran’s Inflation not only is directly affected by the oil and food shocks, but also is influenced by changes in the inflations of Iran’s importing partners (spillover effect). In this regard, the present study examines the role of oil and food shocks and foreign inflation on Iran’s inflation. However, the paper is focused on both direct and indirect (spillover) effects of the oil and food shocks. For instance, the shock in oil price may lead to some changes in global food price and accordingly some changes in inflation in Iran trading partners. Therefore, Iran’s inflation is also affected by increasing oil price and the inflation changes in trading partners. Similarly, a food price shock can lead to higher inflation of Iran trading partners. Therefore, not only Iran’s inflation is directly affected by food price shock but also it may be affected by the changes in the inflation of trading partners.
Methodology: The present study aims to evaluate the spillover effect of global shocks on Iran’s inflation. In this regard, the long-run relationship and short-run dynamics of inflation for 34 countries were analyzed based on a global vector error correction model (GVECM). This model is estimated for 34 countries during 1988Q4-2013Q1. The selected countries have more than 80 percent of world GDP during 1988-2013. On average, 80 percent of the imports in each country were provided by the 33 other countries. In addition, more than 80 percent of Iran’s imports were done through the countries involved in the GVAR model. Then the regional and global transmission channels of inflationary shocks among the countries are properly included in the GVAR model. The data included inflation rate, exchange rate and gross domestic production for each country, global food and oil prices, and import shares of each country with respect to the other countries. The ability for capturing the interactions and interdependencies in the context of the global economy is one of the most advantages of GVAR models. In this regard, the macroeconomic of each country is modeled as a part of global multi-country model. Hence, the GVAR model captures the spillover effects of cross-countries shocks well.
Results: The findings are as follows: 1) the spillover effects of oil shocks on Iran’s inflation are often in the opposite direction of the direct effect, so that the initial change of inflation is neutralized by Iran’s importing partners. Food shocks have a direct and significant effect on Iran’s inflation, which the spillover effects amplify it. 2) Inflation in China and Latin American is sharply influenced by the oil and food shocks. The spillover effects of these countries are transmitted to Iran’s economy, and hence accentuate the effect of the original shocks. 3) But developed countries (Europe, Japan and South Korea) is able to curb inflationary pressures, and so do not impose inflationary pressures to their trading partners. 4) Variety of Iran’s importing partners has declined in favor of focusing on developing and more vulnerable countries in particular from the 2000s.
Conclusion: Therefore, the dispersion of Iran’s international trade among developed and emerging countries improves the economy resilience against future inflationary pressures.

کلیدواژه‌ها [English]

  • inflation
  • spillover effect
  • importing partners
  • global vector error-correcting model
اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران، آمار واردات و صادرات، http://www.tccim.ir.
اثنی‌عشری، ابوالقاسم؛ ندری، کامران؛ ابوالحسنی، اصغر؛ مهرگان، نادر و بابایی سمیرمی، محمدرضا (1395). «تأثیر تکانه‏های قیمت نفت بر تورم، رشد و پول، مطالعه موردی ایران»، پژوهش‏های رشد و توسعه اقتصادی، 6(22): 85-102.
آرمن، سید عزیز؛ قربان‏نژاد، مجتبی و کفیلی، وحید (1396). «نگاهی دوباره به تورم ایران: رویکرد VARX»، مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 6(22): 99-121.
پیش‏بهار، اسماعیل و باغستانی، مریم (1393). «بررسی اثرات اقتصادی شوک‏های قیمتی نفت و مواد غذایی بر متغیرهای اقتصاد کلان ایران»، پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، 14(3): 45-64.
دمیری، فاطمه؛ اسلاملوییان، کریم؛ هادیان، ابراهیم و اکبریان، رضا (1396). «تأثیر تکانه نفتی بر تراز تجاری و متغیرهای کلان اقتصاد ایران با استفاده از یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی»، مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 6(23): 35-60.
ربیع همدانی، هستی و پدرام، مهدی (1393). «اثر ثروت و فشار هزینه ناشی از شوک قیمت نفت در اقتصاد ایران: یک رویکرد نوکینزی»، پژوهش‏ها و سیاست‏های اقتصادی، 22(70): 246-223.
رجبی، مصطفی و کریمی، محدثه (1395). «تحلیل اثرات تکانه­های قیمت نفت بر فعالیتهای اقتصادی و سیاستهای پولی در اقتصاد ایران (1392-1369) رویکرد الگوی خود توضیح برداری ساختاری»، مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 5(20): 253-274.
سایت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. داده‏های سری زمانی و گزارشات اقتصادی سالیانه.
سرزعیم، علی (1386). «بررسی اثر تکانه‏های قیمت نفت بر متغیرهای اقتصادی در یک مدل VAR»، مطالعات انرژی، 4(12): 27-51.
کرباسی، علیرضا و نقوی، سمیه (1392). «حساسیت عرضه به تغییر قیمت محصولات کشاورزی در کشورهای منتخب آسیایی»، اقتصاد کشاورزی، 7(1): 1-14.
گزارش «کمبود غذا در جهان: سفره‏های گران». مجله اقتصاد ایران، خرداد 1387.
گمرک جمهوری اسلامی ایران، آمار سالیانه/http://www.irica.gov.ir/Portal/home/?4599
محمدزاده، اعظم و توکلی، اکبر (1392). «بررسی اثر سیاست‏های اقتصادی دولت بر شاخص قیمت مصرف‏کننده- به‌عنوان یک شاخص ثبات اقتصادی کشور- با رویکرد سیستم دینامیکی»، راهبرد اقتصادی، 2(7): 131-151.
مقدم، محمدرضا و سزاوار، محمدرضا (1391). «بررسی تأثیر قیمت‏های جهانی نفت بر متغیرهای کلان اقتصادی در ایران»، پژوهشنامه اقتصادی (رویکرد اسلامی-ایرانی)، 12(47): 197-216.
منظور، داود و توکل‏نیا، محمدرضا (1381). «تأثیر نوسانات قیمت نفت بر متغیرهای کلان اقتصادی ایران: رویکرد مدل‏های خودرگرسیوبرداری»، فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادق(ع)، 16: 147-173.
مهدوی عادلی، محمدحسین؛ قزلباش، اعظم و دانش‏نیا، محمد (1391). «اثر تغییرات قیمت نفت بر متغیرهای عمده کلان اقتصاد ایران»، اقتصاد محیط‌زیست و انرژی، 1(3): 131-170.
مهرآرا، محسن؛ طیب‏نیا، علی و دهنوی، جلال (1391). «بررسی عوامل تأثیرگذار بر تورم در اقتصاد ایران با استفاده از الگوی سری زمانی غیرخطی نوع STR»، تحقیقات اقتصادی، 47(4): 221-242.
نادری، اسماعیل؛ گندلی علیخانی، نادیا و امیری، اشکان (1393). «آیا قیمت نفت از نرخ تورم در ایران عبور می‏کند؟»، انرژی ایران، 17(2): 139-158.
همتی، عبدالناصر و مباشرپور، علیرضا (1388). «شناسه تکانه‏های قیمت نفت، عرضه و تقاضای کل در اقتصاد ایران با استفاده از VAR ساختاری»، مطالعات انرژی، 23: 71-90.
British Petroleum Company. BP Statistical Review of World Energy. http://www.bp.com/statisticalreview.
Chen, S. S. (2009). “Oil price pass-through into inflation”, Energy Economics, 31: 126-133.
Cheung, C. (2009). Are commodity prices useful leading indicators of inflation?, Bank of Canada Discussion Paper 2009-5.
Chudik, A. and Smith, A. (2013). The GVAR approach and the dominance of the US economy. Federal Reserve Bank of Dallas Globalization and Monetary Policy Institute Working Paper No. 136.
Ciner, C. (2011). “Commodity prices and inflation: Testing in the frequency Domain”. Research in International Business and Finance, 25: 229-237.
di Mauro, F.; Smith, L.V.; Dees, S. and Pesaran, M.H. (2007). “Exploring the international linkages of the euro area: a global VAR analysis”. Journal of Applied Econometrics, 22(1): 1-38.
Duma, N., (2008). Pass-Through of external shocks to inflation in Sri Lanka. IMF Working Paper, WP/08/78.
Food and Agriculture Organization, http://www.fao.org/faostat/en/#data.
Galesi, A. and Lombardi, M.J. (2013). External shocks and international inflation linkages. Chapter 5 in The GVAR Handbook: Structure and applications of a macro model of the global economy for policy analysis. OUP Catalogue, Oxford University Press.
Garratt, A.; Lee, K.C.; Pesaran, M.H. and Shin, Y. (2006). Global and national macroeconometric modelling: A long-run structural approach. OUP Catalogue, Oxford University Press.
Harbo, I.; Johansen, S.; Nielsen, B. and Rahbek, A. (1998). “Asymptotic inference on cointegrating rank in partial systems”. Journal of Business & Economic Statistics, 16: 388-399.
Hylleberg, S.; Engle, R.F.; Granger, C.W.J. and Yoo, B.S. (1990). “Seasonal integration and cointegration”. Journal of Econometrics, 44: 215-238.
Lee, K. and Pesaran, M.H. (1993). “Persistence profiles and business cycle fluctuations in a disaggregated model of UK output growth”. Ricerche Economiche, 47: 293-322.
MacKinnon, J.G.; Haug, A.A. and Michelis, L. (1999). “Numerical distribution functions of likelihood ratio tests for cointegration”. Journal of Applied Econometrics, 14(5): 563-577.
McCarthy, J. (2007). “Pass-through of Exchange Rates and Import Prices to Domestic Inflation in Some Industrialized Economies”. Eastern Economic Journal, 33(4): 511-537.
Mohanty, D. and John, J. (2015). “Determinants of inflation in India”. Journal of Asian Economic, 36: 86-96.
Osorio, C. and Unsal, D.F. (2013). “Inflation dynamics in Asia: Causes, changes, and spillovers from China”. Journal of Asian Economics, 24: 26-40.
Pesaran, M.H.; Schuermann, T. and Smith, L.V. (2009). “Forecasting economic and financial variables with global VARs”. International Journal of Forecasting, 25: 642-675.
Pesaran, M.H.; Schuermann, T. and Weiner, S.M. (2004). “Modelling regional interdependencies using a global errorcorrecting macroeconometric model”. Journal of Business and Economic Statistics, 22: 129-162.
Romero, R. (2008). Monetary Policy in Oil-Producing Economies. Mimeo, Princeton University.
Salehi Esfahani, H.; Mohaddes, K. and Pesaran, M.H. (2012). “Oil exports and the Iranian economy”. The Quarterly Review of Economics and Finance, 53(3): 221-237.
Shioji, E., Uchino, T., (2010). Pass-through of oil prices to Japanese domestic prices. NBER working paper No. 15888.
World Economic Forum, (2005-2015). Global Risks Report.