2024-03-28T19:33:55Z
https://aes.basu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=387
فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران
مطالعات اقتصادی کاربردی
2322-2530
2322-2530
1398
8
29
سخن سردبیر (شماره 29)
2019
04
21
0
0
https://aes.basu.ac.ir/article_2793_34a3c037052deaab3bfa41cd256700d8.pdf
فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران
مطالعات اقتصادی کاربردی
2322-2530
2322-2530
1398
8
29
لحاظ ورود و خروج بنگاه در یک الگوی تعادل عمومی پویای تصادفی برای اقتصاد ایران
سید احمدرضا
جلالی نایینی
حسین
توکلیان
حمید
زمانزاده
پدرام
داودی
چرخهی حیات بنگاه را میتوان یکی از تعیینکنندههای چرخههای تجاری دانست. چرا که تشکیل تجارت و اضمهلال آن به واسطهی چگونگی محیط کسبوکار، نمیتواند بهسرعت با چرخههای تجاری سازگار شود و ساز و کار خود را درچرخههای تجاری دنبال خواهد کرد. در این مطالعه سعی شده است تا با بهرهگیری از مطالعات پیشین انجام شده دراین حوزه الگوی درخوری طراحی شود تا این فرایند در یک الگوی تعادل عمومی پویای تصادفی تلفیق گردد. تصویری که این مطالعه از فرایند خروج درونزا ایجاد نموده متفاوت و کاملتر از مطالعات گذشته بوده است. در نهایت الگو با استفاده از دادههای اقتصاد ایران تخمین زده شده است. نتایج شبیه سازی الگو برای اقتصاد ایران نشان میدهد که لحاظ ورود و خروج درونزا دریک الگوی تعادل عمومی میتواند شدت و طول چرخههای تجاری را تغییر دهد که این تغییر به برداشت عمومی از این سازوکار منطبقتر است. همچنین با درونزا شدن جریان ورود و خروج بنگاه تکانههای سمت تقاضا با تغییر شدت بهکارگیری عوامل تولید پاسخ داده شده و تکانههای سمت عرضه با ایجاد فهرست کالایی جدید در اقتصاد جذب شده است.
الگوی تعادل عمومی پویای تصادفی
فضای کسبوکار
بنگاه
ورود
خروج
2019
04
21
1
39
https://aes.basu.ac.ir/article_2692_0b8f26cdf8b6eea1f4ce28a3ac6513ab.pdf
فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران
مطالعات اقتصادی کاربردی
2322-2530
2322-2530
1398
8
29
تحلیل عوامل کلان اقتصادی مؤثر بر شاخص توانپذیری مسکن خانوار در مناطق شهری ایران: با تأکید بر نقش دولت
حجت
ایزدخواستی
عباس
عرب مازار
خلیل
احمدی
از دیدگاه اقتصاد خرد مسکن کالایی با کاربرد مصرفی و سرمایهای است و بهعنوان یک کالای ویژه دارای خواصی نظیر ناهمگن بودن، غیرقابل جانشینی و تحرکناپذیری است. مسکن بهعنوان کالاهای مصرفی بیشترین سهم را در سبد هزینه خانوار دارد. از سوی دیگر، مسکن بهعنوان کالای سرمایهای میتواند بخش عمدهای از سرمایهها و نقدینگیهای جامعه را جذب نموده و منجر به افزایش تقاضای سفتهبازی در بازار مسکن شود. شکلگیری تقاضای سرمایهای مسکن باانگیزه سوداگری و محدود بودن منابع زمین، منجر به افزایش قیمت زمین و مسکن و کاهش شاخص توانپذیری خانوار در مناطق شهری میشود؛ بنابراین، اعمال مالیات بر تقاضای سوداگری مسکن میتواند باعث کاهش تقاضای سوداگری مسکن و در نتیجه کاهش قیمت مسکن شود. این امر در نهایت، باعث افزایش قدرت مالی خانوار بهمنظور خرید مسکن باانگیزههای مصرفی خواهد شد. در این راستا، هدف این تحقیق بررسی عوامل کلان اقتصادی اثرگذار بر شاخص توانپذیری مسکن خانوار در مناطق شهری، با استفاده از مدل دادههای تابلویی پویا در دوره زمانی (1395-1385)، است. نتایج حاصلشده بیانگر این است که تسهیلات پرداختی بهمنظور خرید مسکن منجر به کاهش شاخص توانپذیری و افزایش دسترسی خانوارها به مسکن شده است. همچنین، سیاست مالیاتی اعمالشده در بخش مسکن از طریق کنترل تقاضای سوداگری مسکن دسترسی خانوارها به مسکن را افزایش داده است. بهعلاوه، اهرم زمین، قیمت داراییهای جایگزینی مسکن، نرخ تورم، نرخ اشتغال و نرخ ازدواج سایر عوامل اثرگذار بر شاخص توانپذیری مسکن خانوار بودهاند.
تلاطم بازار مسکن
سیاستهای پولی و مالی
شاخص توانپذیری مسکن خانوار
دادههای تابلویی پویا
2019
04
21
41
71
https://aes.basu.ac.ir/article_2693_77196e49c3fc2525e56c77f774ff46c7.pdf
فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران
مطالعات اقتصادی کاربردی
2322-2530
2322-2530
1398
8
29
استخراج شاخص لرنر استراتژی محور جهت تعیین قدرت بازاری دو شرکت ایران خودرو و سایپا
کامران
برقندان
مصیب
پهلوانی
محمد نبی
شهیکی تاش
صنعت خودروسازی، یکی از مهمترین صنایع ایجاد کننده ارزش افزوده در هر کشوری به دلیل برخورداری از حلقه های پیشین و پسین محسوب می شود. از ویژگی های حائز اهمیت این صنعت، ایجاد ارزش افزوده بالا و اشتغال بالا است. بازار خودروسواری ایران نشان می دهد که از سال 1375 تا به حال گرچه سهم بازاری ایران خودرو و سایپا در مقایسه با خودروسازان دیگر با کاهش قابل توجهی همراه بوده است، ولی ورود بتگاه های جدید در این دوره نتوانسته است که غالب بودن نقش دو بنگاه ایران خودرو و سایپا در بازار خودروسواری را با چالش روبرو کند. از اینرو، به منظور ارزیابی قدرت بازاری این دو بنگاه غالب در بازار به دنبال ایجاد شاخص جدیدی تحت عنوان شاخص لرنر استراتژی محور هستیم که بتواند قدرت بنگاه ها را با بالاترین اطلاعات موجود ارزیابی کند. نتایج تحقیق نشان می دهد که شاخص لرنر استراتژی محور برای هر دو بنگاه ایران خودرو و سایپا بالا بدست آمده است. ارزش این ضرایب به ترتیب برابر با 0.67 و 0.49 برای شرکت های ایران خودرو و سایپا برآورد شده است که حاکی از یک انحصار موثر در این صنعت می باشد.
قدرت بازاری
شاخص لرنر استراتژی محور
شرکتهای غالب خودروساز
بازیهای غیرهمکارانه
برآوردگر حداکثر آنتروپی تعمیمیافته
2019
04
21
73
95
https://aes.basu.ac.ir/article_2695_92fdbb363f430dd5ecb80da36a638a8f.pdf
فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران
مطالعات اقتصادی کاربردی
2322-2530
2322-2530
1398
8
29
ارائه الگوی کارایی انرژی در اقتصاد ایران با استفاده از رویکرد بهینهیابی پویا
بهرام
فتحی
مهدی
خداپرست مشهدی
مسعود
همایونی فر
حسین
سجادی فر
این مقاله براساس روش بهینهسازی بهمنظور بررسی مسأله کارایی انرژی در کشور ایران در نظر گرفته شده است. هدف اصلی این تحقیق، طراحی الگویی مناسب برای تعیین مقدار بهینه مصرف انرژی و موجودی سرمایه با استفاده از تابع کارایی انرژی و مدل تعمیمیافته سولو است، که حداکثر کارایی انرژی را تضمین مینماید. در این راستا، ابتدا مصرف انرژی و موجودی سرمایه در مکانیسم تابع کارایی انرژی در نظر گرفته شده است. سپس الگوی موردنظر طی دوره زمانی 1393-1387 در یک مسأله کنترل بهینه طراحی گردیده است. در نهایت مقادیر بهینه مصرف انرژی و موجودی سرمایه تعیین گردیده است. نتایج قابلتوجه نشاندهنده مقادیر بهینه پایدار مصرف انرژی و موجودی سرمایه در اقتصاد ایران است. براساس حل عددی ملاحظه میشود، شکاف بین مقادیر بهینه با مقادیر تحقق یافته وجود دارد، و این نشاندهنده این است که در کشور ایران سطح مصرف انرژی از مقادیر بهینه بیشتر است. همچنین با توجه به افزایش شدت انرژی در سالهای اخیر در کشور برای رسیدن به یک سطح مطلوب و کارآمد کارایی انرژی میبایست مصرف انرژی کاهش یابد.
کارایی انرژی
مصرف بهینه انرژی
موجودی سرمایه
اقتصاد ایران
2019
04
21
97
121
https://aes.basu.ac.ir/article_2696_bd96e445549b57c6172016e7b9176a4e.pdf
فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران
مطالعات اقتصادی کاربردی
2322-2530
2322-2530
1398
8
29
بررسی سرریزهای تکانه و تلاطم میان شاخصهای منتخب بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از مدل Asymmetric BEKK-GARCH
سید علی
حسینی ابراهیم آباد
خلیل
جهانگیری
حسن
حیدری
مهدی
قائمی اصل
هدف اصلی این مطالعه بررسی سرریزهای تکانه و تلاطم میان شاخصهای منتخب بورس اوراق بهادار تهران شامل شاخص گروه خودرو و ساخت قطعات، گروه بانکی و گروه فرآوردههای نفتی در بازه زمانی 23/09/1387 تا 30/08/1396 است. برای این منظور، نخست رفتار غیرخطی بازدهی شاخصهای منتخب با استفاده از توزیع احتمال مشترک بازدهی شاخص گروههای مذکور و مدل خودرگرسیون برداری با امکان تغییر رژیم (MS-VAR) مدلسازی شده و سپس آثار سرریز بین شاخصهای مذکور برای هر رژیم بهصورت جداگانه و با استفاده از روش ناهمسانی واریانس شرطی تعمیمیافته چند متغیره نامتقارن (Asymmetric BEKK) برآورد شده است.نتایج نشان داد که در هر دو رژیم شناسایی شده، نوسانات هر گروه تحت تأثیر شوکها و نوسانات گذشته خود قرار میگیرد. ضمن اینکه شواهدی از تأثیر اهرمی استاندارد در هر دو رژیم وجود دارد. نتایج در رژیم صفر حاکی از تأثیر متقابل تکانهها و تلاطم هر گروه بر تکانهها و تلاطم گروههای دیگر است و تلاطم گذشته هر گروه نسبت به تکانههای گذشته آن گروه سهم و نقش بیشتری بر تلاطم جاری آن گروه در رژیم صفر داشته است. نتایج در رژیم یک نیز نشان داد که اخبار مربوط به گروه فرآوردههای نفتی بر تلاطم گروه خودرو اثر معنیداری ندارند و بالعکس. درحالیکه انتقال تکانهها بین گروههای بانکی و فرآرودههای نفتی و گروههای بانکها و خودرو دو طرفه میباشد. همچنین تلاطم گروه بانکی بر تلاطم گروه فرآوردههای نفتی تأثیر گذار است و سرریز تلاطم بین گروههای فرآوردههای نفتی و خودرو یکطرفه است.
سرریز
تکانه
تلاطم
شاخصهای بورس اوراق بهادار
BEKK نامتقارن
2019
04
21
123
155
https://aes.basu.ac.ir/article_2702_99e9af78d90b38b0e6d79f0912cc9d87.pdf
فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران
مطالعات اقتصادی کاربردی
2322-2530
2322-2530
1398
8
29
بررسی ماهیت کینزی یا غیرکینزی اثر سیاست مالی بر مصرف بخش خصوصی: کاربردی از مدلخودرگرسیون برداری نامتقارن آستانهای
حسن
خداویسی
احمد
عزتی شورگلی
سمیه
نجارقابل
قیاوازانی و پاقانو 1990 و پروتی 1999، عنوان کردند کهتأثیر سیاست مالی بر مصرف بخش خصوصی در شرایط مختلف اقتصادی، متفاوت است و از مهمترین عوامل اثرگذار بر مصرف بخش خصوصی میتوان از وضعیت اقتصاد از لحاظ رکود یا رونق و همچنین میزان بدهی دولت نام برد. پس از مطالعهمذکور، فرضیه تأثیر غیرخطی سیاست مالی بر مصرف بخش خصوصی از جهات مختلف مورد آزمون قرار گرفت. این مطالعه نیز باهدف بررسی ماهیت کینزی یا غیرکینزی سیاست مالی با استفاده از دادههای فصلی اقتصاد ایران طی دوره زمانی 1369-1395به بررسی موضوع مورد مطالعه پرداخته است.بهمنظور بررسی موضوع مورد مطالعه از آزمونهای انباشتگی و همانباشتگی غیرخطی STAR، آزمون علیت غیرخطی (TGC)و مدل خودرگرسیون برداری نامتقارن آستانهای استفاده شده است. نتایج آزمونهای انباشتگی، همانباشتگی و علیت غیرخطی نشان داد که رابطه همانباشتگی و علیت متغیرهای مورد استفاده از یک فرایند غیرخطی تبعیت میکند و درجه انباشتگی بعضی از متغیرها مورداستفاده نیز دارای فرایند غیرخطی است. از سویی دیگر نتایج مدل خودرگرسیون برداری نامتقارن آستانهای نیز نشان داد که مالیات و مخارج عمرانی دولت در اقتصاد ایران دارای ماهیت کینزی هستند؛ اما مخارج جاری دولت در دوره رکود دارای ماهیت غیرکینزی و در رونق دارای ماهیت کینزی است. همچنین با لحاظ تکانههای مثبت، منفی، کوچک و بزرگ نیز مشخص شد که عدمتقارن در نحوه تأثیرتکانههای مالی بر مصرف بخش خصوصی طی ادوار تجاری وجود دارد.
ماهیت غیرکینزی
سیاست مالی
مصرف بخش خصوصی
ادوار تجاری
2019
04
21
157
183
https://aes.basu.ac.ir/article_2697_40706109200f105e34a2851448654522.pdf
فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران
مطالعات اقتصادی کاربردی
2322-2530
2322-2530
1398
8
29
آزمون اثر غیرخطی رقابتپذیری بر نوآوری در صنایع ایران: با تأکید بر سطوح مختلف تکنولوژی صنایع و روش شبه پواسن و رگرسیون پنل آستانهای
ابراهیم
انواری
حسن
فرازمند
فرزانه
شالیاری
با توجه به اهمیت اثرگذاری رقابتپذیری بر نوآوری، در مطالعه حاضر تأثیرگذاری غیرخطی رقابتپذیری بر نوآوری با استفاده از روش حداکثر درستنمایی شبه پواسن (PPML) بررسی شده است. برای این منظور دادههای صنایع ایران براساس طبقهبندی استاندارد بینالمللی فعالیتهای صنعتی(ISIC) طی سالهای 93-1383 استفاده شده است. برای محاسبه شاخص رقابتپذیری، سه شاخص هرفیندال، انتروپی و معکوس تعداد بنگاه بهکار گرفته شده است. براساس نتایج بهدست آمده، دو شاخص هرفیندال و انتروپی بر وجود تأثیر غیرخطی و U معکوس رقابتپذیری بر نوآوری تأکید داشته است. سطح آستانه انحصار با تشکیل مدل رگرسیون پنلی(PTR) برای شاخص هرفیندال 17 درصد و برای شاخص انتروپی 50 درصد بهدست آمد. بررسی اثر رقابتپذیری بر نوآوری در دو گروه از صنایع که براساس شکاف تکنولوژی تفکیک شدهاند؛ نشان داد که در صنایعی که در یک سطح از تکنولوژی با هم رقابت میکنند، انگیزه نوآوری و فرار از رقابت بیشتر است. همچنین نتایج دلالت بر اثر منفی نرخ خروج و اثر مثبت و معنادار شکاف تکنولوژی بر نوآوری دارد.
رقابتپذیری
نوآوری
مدل PPML
صنعت
هرفیندال
انتروپی
معکوس تعداد بنگاه
2019
04
21
185
213
https://aes.basu.ac.ir/article_2698_75fef4b5777d5c55a2d590bdeedcfa4d.pdf
فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران
مطالعات اقتصادی کاربردی
2322-2530
2322-2530
1398
8
29
عدم تقارن گذر شوکهای نرخ ارز بر قیمت واردات با تأکید بر تغییرات رژیمی
زهره
اسکندری پور
مرضیه
اسفندیاری
هدف اصلی این مطالعه بررسی عدمتقارن گذر نرخ ارز بر قیمت واردات با تأکید بر تغییرات رژیمی طی دوره زمانی 1352-1395 است. ازاینرو از فیلتر هودریک-پرسکات برای شناسایی شوکهای پیشبینینشده ارزی و از رویکرد چرخشی مارکف برای اعمال تغییرات رژیمی استفاده شده است. نتایج حاصل برآورد نشان داد که الگوی قیمتگذاری واردات در ایران از یک الگوی دو رژیمی پیروی میکند و شوکهای پیشبینینشده منفی و مثبت بهصورت نامتقارن در شکلگیری درجهی عبور نرخ ارز بر قیمت واردات در هر یک از رژیمهای قیمتگذاری نقش دارند. بهطوریکه در رژیم پایین قیمت واردات شوک مثبت نرخ ارز تأثیر معناداری بر قیمت واردات ندارد اما تأثیر آن در رژیم بالای قیمت وارداتبزرگتر از واحد و برابر با 351/1 است. ضریب شوکهای منفی در هر دو رژیم قیمتگذاری منفی و از نظر ارزش مطلق بزرگتر از واحد و در رژیم پایین و بالای قیمت واردات به ترتیب809/2 و 624/2 درصد است. در کل تأثیر شوکهای منفی در مقایسه با شوکهای هماندازه شدیدتر است. علاوهبر شوکهای ارزی، هزینه تمامشده تولید کالاهای وارداتی در خارج، فشار تقاضای داخلی و باز بودن تجاری نیز در هر دو رژیم قیمتگذاریتأثیر مثبت و معناداری بر قیمت واردات دارند.
قیمت واردات
عبور نرخ ارز
عدمتقارن
رگرسیون چرخشی مارکف
شوکهای ارزی
2019
04
21
215
237
https://aes.basu.ac.ir/article_2699_838c8f299b26e55ef38b8647b1a6df62.pdf
فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران
مطالعات اقتصادی کاربردی
2322-2530
2322-2530
1398
8
29
بررسی تأثیر هدفمندی یارانهها بر مشاغل آزاد و مزد و حقوقبگیر: با تأکید بر فقر و نابرابری
باقر
درویشی
فرشته
محمدیان
مهین
احمدی خواه
هدف اصلی این مقاله بررسی اثر قانون هدفمندی یارانهها بر فقر و نابرابری در بین مشاغل آزاد و مزد و حقوقبگیر شهری و روستایی کشور است. برخلاف ادبیات موجود که مبتنی بر مقایسه مقادیر مطلق شاخصهای فقر و نابرابری است این مطالعه فواصل اطمینان آماری را بهکار میگیرد .در این راستا این مقاله دادههای هزینه و درآمد خانوارهای شهری و روستایی کشور و روشهای تجزیه و تفاضل شاخصهای نابرابری و فقر را بکار گرفت. مطابق نتایج اگرچه مقایسه مقادیر مطلق شاخصهای فقر و نابرابری بیانگر بهبود آنها طی دوره ۹۵-۱۳۹۰ نسبت به دوره ۸۸-۱۳۸۴ است اما نتایج حاصل از تجزیه و مقایسه شاخصها براساس فواصل اطمینان آماری این یافتهها را تأیید نمیکند، بهعنوانمثال اگرچه هدفمندی میزان نابرابری برای هر دو گروه شغلی در مناطق روستایی را کاهش داده اما برای مناطق شهری میزان نابرابری در بین مزد و حقوقبگیران افزایش یافته و برای مشاغل آزاد تغییر معنیداری حاصل نشده است. هدفمندی فارغ از منطقه جغرافیایی نابرابری در بین مزد و حقوقبگیران را تشدید کرده است. در این زمینه نتایج حاصل از شاخصهای فقر نشان میدهد که طی برنامه پنجم سهم مزد و حقوقبگیران از فقر کل در مناطق شهری ثابت و در مناطق روستایی افزایش یافته طی سالهای بعد از هدفمندی فارغ از منطقه جغرافیایی برای هر دو گروه شغلی فقرسرشمار و شکاففقر افزایش یافته است؛ بنابراین برای سیاستگذاری صحیح، قضاوت در مورد آثار سیاستها براساس مقایسه مقادیر مطلق شاخصها کافی نبوده و نیازمند بررسیهای دقیقتر در سطح زیرگروههای شغلی است.
فقر
نابرابری
قانون هدفمندی یارانهها
مشاغل آزاد
مزد و حقوقبگیر
2019
04
21
239
267
https://aes.basu.ac.ir/article_2700_72ba446037efc1aa467fadb5b2477fbf.pdf
فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران
مطالعات اقتصادی کاربردی
2322-2530
2322-2530
1398
8
29
تأثیر تورم بر رابطه علّی توسعه مالی-رشد اقتصادی در ایران
مسعود
نیکوقدم
محمدعلی
ابوترابی
با وجود آنکه نظریه غالب اقتصادی، رابطهی مثبت میان توسعه مالی و رشد اقتصادی را مفروض میداند، اما برخی شواهد تجربی حاکی از آن است که شدت این رابطه و حتی علامت آن، به شرایط مختلف اقتصادی کشورها بستگی دارد. یکی از مهمترین تعیینکنندههای رابطه مالی-رشد، نرخ تورم است. خصوصاً در بسیاری از کشورهای درحالتوسعه که سطوح بالاتر تورم و ثبات کمتر اقتصاد کلان را بهطور مستمر تجربه کردهاند، مطالعه نقشآفرینی تورم در رابطه مالی-رشد اهمیتی مضاعف دارد. مقاله حاضر با بهکارگیری الگوی تصحیح خطای برداری، به انجام آزمون علّیت سهمتغیره میان رشد اقتصادی، توسعه مالی، و نرخ تورم در ایران طی سالهای 1961 تا 2016 میپردازد. در مقایسه با نتایج آزمون علّیت دومتغیره، نتایج آزمون علّیت سهمتغیره نشان میدهد که علّیت معکوس از رشد به برخی از شاخصهای توسعه مالی، به دلیل نرخهای تورم بالا است. بهعلاوه، تورم پایدار بالا در ایران، علّیت برخی دیگر از شاخصهای توسعه مالی به سمت رشد اقتصادی را تضعیف میکند.
توسعه مالی
ثبات مالی
تورم
رشد اقتصادی
آزمون علّیت
2019
04
21
269
299
https://aes.basu.ac.ir/article_2701_13101d85fbd98e3701e0a9c0b8becfc5.pdf