بررسی تأثیر افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی بر متغیرهای کلان اقتصاد ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه پیام نور

2 استادیار گروه اقتصاد دانشگاه پیام نور

3 دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه علوم اقتصادی تهران

چکیده

مداخله دولت در بازارهای مالی از طریق تعیین سقف نرخ سود سپرده‌های بانکی، نرخ‌های بالای ذخایر قانونی، دخالت در نحوه توزیع اعتبارات بانکی و وضع قوانین و مقررات محدودکننده سرمایه، باعث پایین آمدن نرخ سود بانکی به سطحی کمتر از نرخ تورم و در نتیجه منفی شدن نرخ بهره حقیقی می‌شود. این شرایط در متون اقتصادی به سرکوب مالی موسوم است. در اقتصاد ایران در طول چند دهه گذشته، سیستم مالی دچار محدودیت‌های زیادی بوده است که مهمترین آنها تعیین نرخ سود به‌صورت دستوری هم برای سپرده‌ها و هم برای تسهیلات بانکی می‌باشد؛ اما آیا افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی بر اساس نظریه مکینون و شاو می‌تواند باعث افزایش رشد اقتصادی در ایران شود؟ ازاین‌رو، در تحقیق حاضر تأثیر افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی بر اقتصاد ایران بررسی‌شده است. برای این کار از الگوی تعادل عمومی پویای تصادفی کینزی جدید استفاده شد. در این الگو، افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی به‌عنوان یک شوک به مدل وارد گردید. نتایج نشان داد، افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی باعث کاهش تسهیلات بانکی، سرمایه‌گذاری و تولید ناخالص داخلی بدون نفت شده در نتیجه رشد اقتصادی را کاهش می‌دهد؛ بنابراین فرضیه مکینون و شاو در اقتصاد ایران رد می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A survey on the effect of interest rate increase of bank deposits on macroeconomic variables Iran

نویسندگان [English]

  • hadi ghafari 1
  • masoud saadatmehr 2
  • ali souri 3
  • mohammadreza ranjbar fallah 2
چکیده [English]

Government interference in the financial markets by interest rate ceiling determination of bank deposits, high rate of legal reserve, interference on how bank credits distribution and capital limited codification is caued to reduce the bank interest rate with level lower than inflation rate and thus is negative the real interest rate. In economic contexts, these conditions is called financial repression. The past several decades, in Iran economics, the financial system had been had many restrictions which the important restriction is interest rate determination for bouth deposits and loans bank imperative form. But based on Mackinnon and Shawۥ theory, if interest rate increase of bank deposits can be cause to increase the economic growth in Iran? In present research, it has been investigated the bank deposits interest rate increase effect in Iranۥs economics. In order to, it was used DSGE mogel. The results indicated that bank deposits interest rste increase is caused to reduce the investment, bank credits and GDP. Thus is reduced economic growth. Therefore, Mackinnon and Shaw ۥtheory is rejected in economics of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Interest rate
  • Economic growth
  • DSGE
  • bank deposit
ابراهیمی، ایلناز و شاهمرادی، اصغر (1389)؛ ارزیابی اثرات سیاست‌های پولی در اقتصاد ایران در قالب یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی کینزی جدید، رساله دکتری، دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران.
ابونوری، عباسعلی؛ سجادی، سمیه السادات و محمدی، تیمور (1392)؛ رابطه بین نرخ تورم و نرخ سود سپرده‌های بانکی در سیستم بانکداری ایران، فصلنامه سیاست‌های مالی و اقتصادی، شماره 3، 52-23.
بیدآباد، بیژن (1384)؛ اثر کاهش نرخ بهره تسهیلات بانکی بر اقتصاد ایران، مجله بانک و اقتصاد، شماره 58، 52-45.
پروین، سهیلا؛ ابراهیمی، ایلناز و احمدیان، اعظم (1393)؛ تحلیلی بر تأثیر شوک‌های ترازنامه‌ای نظام بانکی بر تولید و تورم در اقتصاد ایران، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، سال 14، شماره 52، 186-149.
تقی­نژاد عمران، وحید و بهمن، محمد (1391)؛ قاعده گسترش‌یافته تیلور: مطالعه موردی ایران، فصلنامه تحقیقات مدل‌سازی اقتصادی، شماره 9، 19-1.
توکلیان، حسین و کمیجانی، اکبر (1391)؛ قاعده یا صلاحدید رفتار سیاسی بانک مرکزی در قالب یک الگوی تعادل عمومی پویای تصادفی، رساله دکتری، دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران.
حسن‌زاده، علی و اکبری، طاهره (1390)، آزادسازی نرخ سود و اثر آن بر متغیرهای کلان، پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
صمصامی، حسین و خادم غوثی، محمد فرید (1389)؛ اثر تسهیلات اعطایی و نرخ سود بانکی بر سرمایه‌گذاری در ایران، فصلنامه اقتصاد و الگوسازی، شماره 2، 78-50.
طایی، حسن (1385)؛ تابع عرضه نیروی کار، تحلیلی بر پایه داده‌های خرد، فصلنامه پژوهش‌های اقتصاد ایران، شماره 29، 122-93.
فخرحسینی، سیدفخرالدین؛ شاهمرادی، اصغر و احسانی، محمدعلی (1391)؛ چسبندگی قیمت و دستمزد و سیاست پولی در ایران، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، سال 12، شماره 1، 30-1.
کاوند، حسین (1388)؛ تبیین آثار درآمدهای نفتی و سیاست‌های پولی در قالب یک الگوی ادوار تجاری واقعی برای اقتصاد ایران، رساله دکتری، دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران.
کشاورزیان پیوستی، اکبر و عظیمی چنزق، علی (1387)؛ برآورد تأثیر آزادسازی نرخ سود (بهره) بر سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی ایران، پژوهشنامه اقتصادی، شماره 31، 57-29.
کفایی، محمدعلی و خیراندیش، الهام (1389)؛ بررسی اثر تغییر نرخ سود سپرده‌های بانکی بر متغیرهای کلان اقتصادی به روش پویای سیستمی، فصلنامه اقتصاد و الگوسازی، شماره 4، 41-22.
کمیجانی، اکبر؛ متوسلی، محمود و پور رستمی، ناهید (1388)؛ چارچوب نظری تبیین عوامل مؤثر بر توسعه مالی با تأکید بر مدل ویلیامسون، فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصاد، سال 17، شماره 50، 29-5.
متوسلی، محمود؛ ابراهیمی، ایلناز؛ شاهمرادی، اصغر و کمیجانی، اکبر (1389)؛ طراحی یک الگوی تعادل عمومی تصادفی کینزی جدید برای اقتصاد ایران به‌عنوان یک کشور صادرکننده نفت، پژوهشنامه اقتصادی، سال 10، شماره 4، 116- 87.
مشیری، سعید و باقری­مهر، شعله (1390)؛ آیا توسعه بخش مالی همچنان بر رشد اقتصادی مؤثر است؟، فصلنامه علوم اقتصادی، سال 6، شماره 12، 178-153.
Andries, A. M. and Capraru, B ,(2012); Impact of financial liberalization on banking sectors performancefrom CEEC, PLoS ONE, 8 (3), 1-25
Blanchard, O. J. and Kahn, C. M. (1980); The Solution of Linear Difference Models under Rational Expectation, Econometrica, Vol. 48, No. 5, 1305-1312.
Gali, J. (2008); The New Keynesian Approach to Monetary Policy Analysis: Lessons and New Directions, CREI and Universitat Pompeu Fabra.
Irelad, P. N. (2001); Money Role in the Monetary Business Cycle, Nationl Bureau of Economic Research, Working Paper, 8115.
McKinnon R. I. (1973); Money and Capital in Economic Development, The Brooking Institution.
Odhiambo, N. M. (2009); Interest Rate Liberalization and Economic Growth in Zambia: A Dynamic Linkage, African Development Review, 21 (3), 541-557.
Onwumere, J.; Okore, A. and Imo, G. (2012); The Impact of Interest Rate Liberalization on Savings and Investment: Evidence from Nigeria, Research Journal of Finance and Accounting, 3 (10), 130-136.