تأثیر ابعاد سرمایه انسانی بر بهره‌وری کل عوامل تولید در اقتصاد ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد

3 کارشناس انجمن علمی اقتصاد توسعه منطقه ای

چکیده

در این مطالعه رابطه بلندمدت میان ابعاد سرمایه انسانی (آموزش و سلامت) و بهره‌وری کل عوامل (TFP) تولید ایران با استفاده از تحلیل سری زمانی طی دوره زمانی 57-1389 برآورد شده است. در کنار شاخص‌های سرمایه انسانی از متغیرهای دیگری نظیر انباشت سرمایه تحقیق و توسعه داخلی و موجودی سرمایه سرانه به‌عنوان متغیرهای کنترل استفاده‌شده است. تحلیل همگرایی بلندمدت از طریق برآورد الگوی تصحیح خطای نامقید (UECM) بر مبنای آزمون باند انجام و ضرایب بلندمدت و کوتاه­ مدت با استفاده از الگوی خود بازگشت با وقفه­های گسترده(ARDL) برآورد شده است. نتایج برآورد حاکی از اثر مثبت و معنی­دار شاخص­های سرمایه انسانی و موجودی سرمایه سرانه بر سطح بهره‌وری کل عوامل است. نتایج آزمون علیت در چارچوب الگوی تصحیح خطا (ECM)، بیانگر وجود رابطه علی دوطرفه میان سرمایه انسانی از نوع آموزش و بهره‌وری کل عوامل تولید در بلندمدت است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Impact of Human Capital Dimensions on Total Factor Productivity of Production in Iran's Economy

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ali Falahi 1
  • fereshteh jandaghi meybodi 2
  • zohreh eskandaripoor 3
چکیده [English]

In this study, using time series analysis, the long-run relationship between human capital dimensions (education and health) and total factor productivity of production in Iran’s economy is estimated during 1978 to 2010. Along with human capital indicators, other variables such as accumulation of domestic R&D capital and capital stock per workers are used as control variables. Cointegration analysis with estimating Unrestricted Error Correction Model (UECM) based on Bounds Test is performed. The Long-run and short-run coefficients, using Autoregressive Distributed Lag (ARDL) method, are estimated. The results confirm that the human capital indicators and capital stock per workers have significant and positive effect on the productivity level. The results of Granger-causality test based on Error Correction Model (ECM), show that there exist a bi-directional causal relation between the human capital (education) and total factor productivity of production in the long-run.

کلیدواژه‌ها [English]

  • total factor productivity of production
  • Human Capital
  • Auto Regressive Distributed Lag (ARDL)
  • Bounds test
  • causality test
  • Iran

مراجع

ابطحی، حسن و کاظمی، بابک (1375)؛ بهره‌وری، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، تهران.
احمدی­شادمهری، محمدطاهر؛ ناجی­میدانی، علی‌اکبر و جندقی­میبدی، فرشته (1389)؛ روش همگرایی آزمون باند، تعامل بین سرمایه انسانی و بهره‌وری کل عوامل تولید در ایران، فصلنامه پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال اول، شماره 1: 31 -58.
امینی، علیرضا و انصاری، زهرا (1391)؛ تحلیل نقش سرمایه انسانی و تحقیق و توسعه در ارتقای بهره‌وری کل عوامل تولید در بخش‌های خدماتی منتخب، فصلنامه علوم اقتصادی، شماره 1: 57-79.
امینی، علیرضا و حجازی آزاد، زهره (1386)؛ تحلیل و ارزیابی نقش سلامت و بهداشت در ارتقاء بهره‌وری نیروی کار در اقتصاد ایران، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال نهم، شماره 30: 137-163.
امینی، علیرضا و حجازی آزاد، زهره (1387)؛ تحلیل نقش سرمایه انسانی و تحقیق و توسعه در ارتقای بهره‌وری کل عوامل در اقتصاد ایران، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال دهم، شماره 35: 1-30 .
امینی، علیرضا؛ ریسمانچی، هستی و فرهادی‌کیا، علیرضا (1389)؛ تحلیل نقش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ارتقای بهره‌وری کل عوامل: تحلیل داده‌های تابلویی بین کشوری، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال چهاردهم، شماره 43: 55-80.
باقرزاده، علی (1391)؛ تحلیل ارتباط تحقیق و توسعه، سرمایه انسانی و بهره‌وری کل عوامل تولید در بخش صنعت ایران، فصلنامه مدیریت صنعتی دانشکده علوم انسانی، سال هفتم، شماره 22: 117-126.
جهان شاهی، بابک (1386)؛ تحلیل و بررسی عوامل مؤثر بر بهره‌وری: مطالعه موردی، بخش صنعت ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران: دانشکده اقتصاد و مؤسسه کار و تأمین اجتماعی.
سلیمی‌فر، حمیده؛ سلیمی‎فر، مصطفی؛ شورورزی، محمدرضا و ملک­الساداتی، سعید (1390)؛ تأثیر افزایش سرمایه بر افزایش بهره‌وری واحدهای صنعتی استان خراسان رضوی (طی دوره 1386-1382)، مجله توسعه اقتصادی و منطقه‌ای، سال اول، شماره 1: 97-126.
شاه‌آبادی، ابوالفضل (مهر و آبان 1382)؛ بررسی عوامل تعیین‌کننده بهره‌وری کل عوامل اقتصادی در ایران، نامه مفید ، شماره 38: 27-57 .
شاه‌آبادی، ابوالفضل (1386)؛ اثر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، تجارت بین‌الملل و سرمایه انسانی بر بهره‌وری کل عوامل تولید در اقتصاد ایران، فصلنامه علمی، پژوهشی جستارهای اقتصادی، سال چهارم، شماره 7، 99-134 .
شاه‌آبادی، ابوالفضل و رحمانی، امید (1387)؛ نقش انباشت تحقیق و توسعه داخلی و خارجی بر رشد بهره‌وری کل عوامل تولید بخش صنعت،فصلنامه اقتصاد و تجارت نوین، شماره14: 18-38.
شاه‌آبادی، ابوالفضل؛ کیمیایی، فاطمه و ارباب افضلی، محمد (1392)؛ بررسی تأثیر مؤلفه‌های اقتصاد دانش بر بهره‌وری کل عوامل کشورهای منتخب عضو کنفرانس اسلامی، مجله اقتصاد و توسعه منطقه‌ای، سال بیستم، شماره 5: 2-22.
صمدی، سارا (1388)؛ تأثیر حمایت از تأمین حقوق مالکیت فکری بر رشد اقتصادی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده علوم اداری و اقتصادی.
نایبی، حمیدرضا؛ ابراهیمی، رضا و آزادگان، علی‌اصغر (1389)؛ اندازه‌گیری و تحلیل عوامل مؤثر بر رشد بهره‌وری کل عوامل در اقتصاد ایران با استفاده از روش باقیمانده سولو، پژوهشنامه علوم اقتصادی، سال نهم، شماره 1 ( پیاپی37): 121-140.
Aghion, P. and Howitt, P. (2009); The Economics of Growth. Cambridge, London: The MIT Press.
Aisa, R. and Pueyo, P. F. (2005); Government Health Spending and Growth in a Model of Endogenous Longevity. Economics Letters, Vol. 90: 249-253.
Ang, J. B. (2007); Co2 Emisions, Energy Consumption, and Output in France. Energy Policy, Vol. 35, Iss. 10: 4772-4778. 
Ang, J.B., Madsen, J.B. and Islam, M.R. (2011); The Effects of Human Capital Composition on Technological Convergence. Journal of Macroeconomics, Vol. 33: 465-476.  
Arazmuradov, A., Martini, G., and Scotti, D. (2014); Determinants of Total Factor Productivity in Former Soviet Union Economies: A Stochastic Frontier Approach. Economic Systems, Vol. 38: 115-135.
Barro, R.J. (2013); Education and Economic Growth. Annals of Economics and Finance, Vol. 14: 301-328.
Banerjee, R. and Roy, Saikat. S. (2014); Human Capital, Technological Progress and Trade: What Explains India’s Long-run Growth?. Journal of Asian Economics, Vol. 30: 15-31.
Banerjee, A., Dolado, J., Galbraith, J.W. and Hendry, D.F. (1993); Co-Integration, Error Correction, and the Econometric Analysis of Non-Stationary Data. Oxford University Press: Oxford.
Ben-David, D. and Loewy, M. (2000); Knowledge Dissemination, Capital Accumulation, Trade, and Endogenous Growth. Oxford Economic Papers, Vol.52: 637-650.
Bils, M. and Klenow, P. J. (2000); Does Schooling Cause Growth? American Economic Review, Vol. 90, 1160–1183.
Brandolini, A. and Cipollone, P. (2001); Multifactor productivity and quality in Italy 1981-2000, Bank of Italy, Working Paper, No. 422.

Bloom, D. E. and Canning, D. (2005);Schooling, Health and Economic Growth: Reconciling the Micro and Macro Evidence. Working Papers, 1-27.

Bloom, D. E.; Canning, D. and Sevilla, J. (2001); The Effect of Health on Economic Growth: Theory and Evidence. Working Paper 8587, National Bureau of Economic Research.
Bronzini, R. and Piselli, P. (2009); Determinants of Long run regional Productivity with Geographical Spillover: The Role of R&D, Human Capital and Public Infrastructure. Regional Science and Urban Economics, Vol. 39: 187-199.
Coe, D. T., Helpman, E. and Hoffmaister, A. W. (1997); North and South spillovers, Economic Journal, Vol. 107: 134-149.
Coe, D. T., Helpman, E. and Hoffmaister, A. W. (2009); International R&D Spilovers and Institutions. European Economic Review, Vol. 39: 859-887.
Cohen, W. M. and Levinthal, D. A. (1989); Innovation and Learning: the Two Faces of R&D. The Economic Journal, Vol. 99: 569-596.
Dinopoulos, E. and Thompson, P., (1998); Schumpeterian Growth without Scale Effects. Journal of Economic Growth, Vol. 3: 313-335.
Easterlin, R. (1999); How Beneficent Is the Market? A Look at the Modern History of Mortality. European Review of Economic History, Vol. 3, No.3: 257-294.
Engle, R. and Granger, C. (1987); Co-integration and Error Correction: Representation, Estimation and Testing. Econometrica, Vol. 55: 251-276.
Fagerberg, J. (1987); A technology gap approach to why growth rates differ. Research Policy, Vol. 16: 87-99.
Galor, O. and Moav, O. (2004); From Physical to Human Capital Accumulation: Inequality and the Process of Development. Review of Economic Studies, Vol. 71: 1001-1026.
Galor, O. and Weil, D. N. (2000); Population, Technology, and Growth: From Malthusian Stagnation to the Demographic Transitionand beyond. American Economic Review, Vol. 90: 806-828.
Ganev, K. (2005); Can Education Attainment Explain Total Factor    Productivity? Growth Accounting Evidence from Seven Transition Countries for the Period 1991-2000. Journal of Political Economy, Vol. 15: 1-23.
Ghosh, S. (2009); Electricity Supply, Employment and Real GDP in India: Evidence from Cointegration and Granger-causality Tests. Energy Policy, Vol. 59: 1-4.
Goldin, C. (2001); The Human-Capital Century and American leadership: Virtues of the Past. Journal of Economic History, Vol. 61: 263-292.
Gutierrez, L. (2011); Labour Productivity in Some Countries. Journal of Economics, Vol. 3, No. 4: 186-204.
Griliches, Z. (1988); Productivity Puzzles and R&D: Another Nonexplanation. Journal of Economic Perspectives, Vol. 2, No. 4: 9-21.
Hamoudi, A. and Sachs., J. (1999); Economic Consequences of Health Status: A Review of the Evidence. Working Paper, No. 30. Harvard Center for International Development, Cambridge, MA.
Hu, Z. and Khan, S. (1996); Why is China Growing so Fast? IMF Working Paper.
Johansen, S. and Juselius, K. (1990); Maximum likelihood estimation and inference on cointegration with application to money demand. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, Vol. 52: 169-210.
Jones, C. (1995); Time Series Tests of Endogenous Growth Models. Quarterly Journal of Economics, Vol. 110, No. 2: 495-525.
Keller, W. (2002); Geographic Localization of International Technology Diffusion. American Economic Review, Vol. 92: 120-142.
Kendrick, J. W. (1984); Improving Company Productivity. The Johns Hopkins University Press.
Lucas, R. E. (1988); On the Mechanics of Economic Development. Journal of Monetary Economics, Vol. 22: 3-42.
Madsen, J. B.; Islam, M. R. and Ang, J. B. (2010); Catching up to the Technology Frontier: The Dichotomy between Innovation and Imitation. Canadian Journalof Economics, Vol. 43: 1389-1411.
Mankiw, N.; Romer, D. and Weil, D. (1992); A Contribution to the Empirics of Economic Growth. Quarterly Journal of Economics, Vol. 107, No. 2: 407-437.
Mayer, J. (1983); Workers Well-Being and Productivity, The Role of Bargaining. International Labor Review, Vol. 22, No. 3: 343-353.
Narayan, P. K. (2005); The Saving and Investment Nexus: Evidence from Cointegration Tests. Applied Economics, Vol. 37: 1979-1990.
Narayan, S. and Narayan, P. K. (2004); .Determinant of Demand for Fiji’s Exports: an  Empirical  Investigation. The Developing Economies, Vol. XLII: 95-112.
Peretto, P. and Smulders, S. (2002); Technological Distance, Growth and Scale Effects. Economic Journal, Vol. 112: 603-624.
Pesaran, M. H. and Shin, Y. (1999); An Autoregressive Distributed Lag Modelling Approach to Cointegration Analysis. In: Storm, S.(Ed.), Econometrics and Economic Theory in the 20th Century: The Ragnar Frisch Centennial Symposium. Cambridge University Press, Cambridge, 1-31.
Pesaran, M. H.; Shin, Y. and Smith, R. (2001); Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics, Vol. 16: 289-326.
Rebelo, S. (1991); Long-run Policy Analysis and long-run Growth. Journal of Political Economy, Vol. 99: 500-521.
Rivera-Batiz, L. A. and Romer, P. M. (1991); International Trade with Endogenous Technological Change. European Economic Review, Vol. 35: 971-1001.
Romer, P. M. (1990); Endogenous Technological Change. Journal of Political Economy, Vol. 90: 71-102
Scherngll, T.; Borowiecki, M. and Hu, Y. (2014); Effects of knowledge capital on total factor productivity in China: A spatial econometric perspective. China Economic Review, Vol. 29: 82-94.
Teixeira, A. A. C. (2005); Measuring Aggregate Human Capital in Portugal, 1960–2001. Portuguese Journal of Social Science, Vol. 4, No. 2: 101-120.
Teixeira, A. C. and Fortuna, N. (2010); Human Capital, R&D, Trade, and Long-run Productivity. Testing the Technological Absorption Hypothesis for the Portuguese Economy, 1960–2001. Research Policy, Vol. 39, 335-350.
Tuan, C.; Ng, T. Y. and Zhao, B. (2009); China’s Post-Economic Reform Growth: The Role of FDI and Productivity Progress. Journal of Asian Economics, Vol. 20, 280-293.
 
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار