کاربرد ماتریس تحلیل سیاستی در سنجش رقابت پذیری و آمادگی بنگاههای کشور برای الحاق به سازمان تجارت جهانی (WTO) (مطالعه موردی: شرکت(الف) از صنعت فرآورده‌های شیری)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی و دانشجوی دکترای اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی

2 استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه‌

3 استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان

چکیده

بی تردید یکی از مهمترین دغدغه‌ها و چالش‌های آتی واحدهای صنعتی کشور، از جمله در گروه صنایع غذایی چگونگی مواجهه با شرایط عضویت کشور در سازمان تجارت جهانی (WTO) می‌باشد. لذا در این مطالعه برآنیم تا با بهره گیری از ماتریس تحلیل سیاستی (PAM) به عنوان ابزاری که با استفاده از دقیق ترین اطلاعات هر بنگاه اقتصادی امکان محاسبه و تحلیل شاخص‌های دقیق و قابل اتکا برای سنجش و تحلیل مزیت‌ها و رقابت پذیری هر شرکت به تفکیک محصولات تولیدی را فراهم می سازد، الگویی برای سنجش و ارزیابی توان رقابتی و میزان آمادگی بنگاه‌های اقتصادی کشور در شرایط الحاق به WTO ارائه نماییم. برای این منظور به عنوان نمونه شش محصول شرکت(الف) از گروه صنایع فرآورده‌های شیری کشور به دلیل ارائه داوطلبانه اطلاعات مالی و حسابداری صنعتی توسط شرکت مذکور بررسی شد. نتایج محاسبات نشان داد با توجه به شاخص‌های مزیت نسبی، شامل؛ شاخص هزینه منابع داخلی(DRC)، سودآوری خالص اجتماعی(NSP) و شاخص هزینه به منفعت اجتماعی (SCB)، به جز شیر پرچربی پاستوریزه 946 سی‌سی، تمامی محصولات مورد مطالعه شرکت(الف) دارای مزیت نسبی می باشند. مقادیر شاخص توان رقابت صادراتی (Ucx) برای شش محصول مورد مطالعه شرکت(الف) نشان داد که این شرکت در تمامی محصولات مورد بررسی بجز خامه صبحانه 100 گرمی توان رقابت هزینه‌ای با رقبای جهانی را دارا می‌باشد. همچنین نتایج بررسی شاخص ضریب حمایت اسمی از نهاده (NPCI) و ضریب حمایت اسمی از محصول (NPCO) برای تمامی محصولات مورد مطالعه شرکت(الف) نشان داد که تولید کنندگان این محصولات به نوعی مالیات غیرمستقیم پرداخت می‌نمایند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Application of Policy Analysis Matrix (PAM) in Evaluation of Competitiveness and Readiness for WTO Accession of Iran's Food Industries: Case Study of Company  in Dairy Industries

نویسندگان [English]

  • yahya fathi 1
  • mohammad khodaverdizadeh 2
  • mohammad kavosi 3
چکیده [English]

While export comparative advantage and potential abilities of national firms (in particular food industries) have been approved in miscellaneous studies, their confrontation of circumstances concerning WTO accession is considered as one of the most important challenges of Iran’s economy. The paper aims at presenting a model for assessment and measurement of firms’ competitiveness and level of readiness for WTO accession based on Policy Analysis Matrix (PAM). This method provides the possibility of evaluation and analysis of accurate indices for assessing and analyzing advantage and competitiveness of each firm’s products separately by means of each firm’s most valid information. Six product Company  of the dairy products industry were evaluated because Providing voluntary of financial and accounting information. The results showed that according to DRC and SCB indices, except Pasteurized High Fat 946 cc Milk, all products of Company  have comparative advantage. Values for UCx index for the aforementioned 6 products reveal that all products of Company  (except Breakfast Cream) are competitive (in terms of cost) in international markets. In addition, results for NPCI and NPCO indices show that producers of these products pay indirect taxes someway.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ‌Competitiveness
  • Comparative advantage
  • Dairy Industries
  • Policy Analysis Matrix(PAM)
  • World Trade Organization ) WTO(

مراجع

اشرفی، مرتضی؛ کرباسی، علیرضا و صدرالاشرافی، سیر مهریار (1386)؛ «مزیت نسبی تولید و صادرات کشمش ایران«، مجله اقتصاد کشاورزی و توسعه، جلد 15، شماره 58: 59-40.
اصفهانی، سید محمدجعفر (1385)­؛ »بررسی مزیت نسبی محصولات کشاورزی با استفاده از ماتریس تحلیل سیاستی (PAM) (مطالعه موردی: استان آذربایجان­شرقی)­«،پایان­نامه کارشناسی­ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز.
پاکروان، محمدرضا؛ زارع مهرجردی، محمدرضا؛ کاظم­نژاد، مهدی و مهرابی بشرآبادی، ح (1391)­؛ »بررسی مزیت نسبی محصولات زراعی در شهرستان ساری«، مجله اقتصاد کشاورزی و توسعه، شماره 77: 29-1.
تودارو، مایکل (2000)؛ توسعه اقتصادی در جهان سوم، ترجمه فرجادی، غلامعلی، انتشارات کوهسار، چاپ هجدهم.
ثاقب، حسن (1384)­؛ »بررسی‌سیاست‌های حمایتی در بخش کشاورزی با استفاده از ماتریس تحلیل سیاستی: مطالعه موردی کیوی در شمال ایران«، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 35: 176-153.
جولایی، رامتین؛ جیران، علیرضا و یوسف­زاده فرد جهرمی، حمید­رضا (1390)­؛ »بررسی مزیت نسبی و تاثیر سیاست‌های حمایتی بر تولید انار در استان فارس«، فصـلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعـه، جـلد 5، شماره 1: 185-167.
رحمانی، کمال­الدین و ماملی، سارا (1389)؛ »تعیین مزیت نسبی صنایع مواد غذایی استان آذربایجان شرقی (مبتنی بر مزیت تولیدی و مزیت تجاری غیرمستقیم) «، مجله فراسوی مدیریت، سال سوم، شماره 12: 133-97.
زنگنه سروش، ماندانا؛ صدرالاشرافی، سیدمهریار و کاظم نژاد، مهدی (1384)؛ »بررسی مزیت نسبی تولید میگو استان سیستان و بلوچستان«، مجموعه مقالات پنجمین کنفرانس دوسالانه اقتصاد کشاورزی ایران، دانشگاه سیستان بلوچستان، زاهدان.
سالواتوره، دومینیک (1995)؛ تئوری و مسائل اقتصاد بین­الملل، ترجمه ایران پرور، هدایت و گلریز، حسن، انتشارات نشر نی، تهران، چاپ دهم.
صفوی، بیژن و احمدی، فریدون (1384)؛ »ظرفیت سنجی توانمندی­های تولیدی و صادراتی محصولات باغی استان کردستان«، فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال 13، شماره 52: 145-133.
فتحی، یحیی (1389)­؛ نقشه راه الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی (WTO)، انتشارات مؤسسه مطالعات و پژوهش­های بازرگانی، تهران.
فلاحتی، علی و احمدیان، یوسف (1391)؛ »بررسی مزیت نسبی محصولات عمده کشاورزی استان کرمانشاه در سال­های زراعی 81 و 84 و 86«، فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال 20، شماره 80: 205-179.
فهیمی­فر، جمشید و فتحی، یحیی (1380)­؛ »بررسی مزیت نسبی و اولویت‌بندی بازارهای هدف صادرات پوشاک ایران«، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 21، زمستان 1380: 178-141.
گوگردچیان، احمد؛ امیری،‌هادی؛ طیبی، سید کمیل و خوشایند، حمیده (1393)؛ » نقش هزینه‌های مبادله در رقابت‌پذیری صنعت فولاد (مطالعه موردی شرکت فولاد مبارکه اصفهان) «، فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، سال سوم، شماره 12: 220- 203.
نجارزاده، رضا و رضاقلی­زاده، مهـدیه (1387)­؛ »بررسی توان رقابت هزینه‌ای صنعت فـرش دستباف در صـورت پیوستن ایران به WTO با اسـتفاده از مـاتریس تحلیل سیاستی (PAM)«، مجلة تحقیقات اقتصادی، شماره 84: 260-231.
نصرالهی، خدیجه؛ قندهاری، مهسا و بویر حسنی، امید (1390)؛ »ارزیابی بنگاه­های اقتصادی کشور با رویکرد عضویت در سازمان تجارت جهانی با تعیین مزیت نسبی(­روش DRC)، مزیت رقابتی(UC) و تحلیل ضرایب حمایتی (NPC)«. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 60: 34-1.
Ali, G. and Khan, N. P. (2012); "Government Intervention in Pakistan's Sugar Cane Sector Policy Analysis Matrix (PAM) Approach", Sarhad Journal of Agriculture, 28(1): 103-107.
Balassa, Bela (1965); "Trade Liberalization and Revealed Comparative Advantage", The Manchester School of Economic and Social Studies, 33:99-123
Bruno, M. (1972); "Domestic Resource Cost and Effective Protection: Clarification and Svnthesis", Journal of Political Economy, 80: 16-33.
Siggel, E. and J.Cockburn. (1995); "International Competitiveness and its Sources: A Method of Development Policy Analysis". Discussion Paper, Department of Economics, Concorida University.
Fane, U. (1995)­; " The Average and Marginal Domestic Resource Cost of Foreign Exchange", Oxford Economic Paper, 47: 663-675.
Funing, Z. and Lonbo, F. (2001); "An Approach to Alternative Measure of Comparative Advantage in Chinas Grain Sector", 45th Annual Conference of Agricultural and Resource Economics, January 22-25, Australia.
Gonzales, L., Fkasrino, N.D and Rosegrant, M.W.(1993); "Economics incentive and Comparative Advantage in Indonesian Food Production", International Food Policy Research Institute, No. 93, Washington D.C.
Li, K.W and Bender, S. (2002); "The Gain and Loss of Comparative Advantage in Manufactured Exports among Regions". Center Discuss Paper, No, 853.
Lisner, H. (1958); "The European Common Market and British Industry", The Economic Journal, 68: 302-318.
Lucas, M and Nevima, J. (2011); "Application of Econometric Panel Data Model for Regional Competitiveness Evaluation of Selected EU15 Countries", Journal of Competitiveness, 4: 23-38.
Nelson, G.­C. and Panggabean, M. (1991); "The Costs of Indonesia Sugar Policy: A Policy Analysis Matrix Approach", American Journal of Agricultural Economics, 73: 703-712.
Pearson, S., Gotsch, C. and Bahri, S. (2003); "Applications of the Policy Analysis Matrix in Indonesian Agriculture", (www.macrofoodpolicy.com).
Porter, M. E. (2003); "The Economic Performance of Regions", Regional Studies, 37 (6/7): 549-578.
Shahabuddin, Q. and Dorosh, P. (2002); " Comparative Advantage in Bangladesh Crop Production, Market and Structural Studies Division", International food Policy Research Institute.
Shujie, Y. (1997); "Comparative Advantage and Crop Diversification: A Policy Analysis. Matrix for Thai Agriculture", Journal of Agricultural Economics, 48(2): 211-222.
Tsai, J. (2001); "The Comparative Advantage of Taiwan's Major Cut Flowers", Agricultural Economics, 47: 45-59.
Ugochukwu, A. I. and Ezedinme, C. I. (2011); "Intensification of Rice Production Systems in Southeastern Nigeria: A Policy Analysis Matrix Approach", International Journal of Agricultural Management and Development (IJAMAD), 1(2): 89-100.
Vallrath, Thomas (1989); "A Theoretical Evaluation of Alternative Trade Intensity Measure of Revealed Comparative Advantage", Review of World Economics (Weltwirtschaftliches Archiv), 7(2): 265-280.
Winter-Nelson, A. and Aggrey-Fynn, E. (2008); "Identifying Opportunities in Ghana's Agriculture: Results from a Policy Analysis Matrix". International Food Plocy Research Institute(IFPRI), Background Papers.
Yeung, G. (2002); "WTO Accession, the Changing Competitiveness of Foreign Financed Firms and Regional Development in Guangdong of Southern China", Regional Studies, 36: 627-642.
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار